Bedevaart naar Jerusalem in 1525

Hier beghint onse derde processie beghinnende vanden berch van syon voorts totten acker des bloets. ager acheldemach.

Als nv dese misse wt was soe hyelden wij onse derde processie desen .xj. dach van augusto, ende was frijdach, In manieren na ghescreven enen swaren lastighen wech, berch op ende berch neder Alsoe dat mijn dese muyelickheit des wech niet mogheliken en is om wt te scriven ende procedeerden al after dat comvent der minrebroederen henen ende was seer steyl ende pijnliken om neder te climmen, want den berch van syon seer hooch is van dese sijde te syen Ende clommen altehants wederom op enen anderen alte seer hoghen berghe ende het was dese tijt seer heet weer Ende sijn gecomen inden eersten Totten acker acheldemach dat is tot den acker des bloets die vercoft was om die .xxx. penningen van silveren om welke christus vercoft ende ghelevert wert Tot een stede in welke die peregrijnen begraven soude werden. Nota. Drie van desen silveren penninghen sijn soe guet als een ducaet de sicco. Nota. Dese voergenoemden acker sach ic haer circunstantien wel doer ende is mit vier mueren ombesloten, viercant, boven mit een verwulft overdeckt, omtrent .iiij. roeden lanck ende .iiij. roeden breet Mit .vij. ghaten van

[p. 91]

boven onderscheiden, doer welke ghaten die doden lichamen der kerstenen daer in gheworpen werden Ende die heilige vrouwe ende Coninginne helena heeft desen acker aldus laten besluyten. Item Een weynich voorts nederwaerts geclommen van desen acker, sijn wij gecomen in veel ghaten, veel holen ofte speluncken daer hem die heilige apostelen in berchden mit meer ander heiligen, overmits vrese der Joden als onsen heer ihesus ghebenedijt ghevanghen wert, want dat hoofkijn ende den berch van olyveten staen recht teghens dese speluncke over. Item Van hyer soe clommen wij voorts neder van desen berch ende quamen weder om after anden berch van syon, ende aldaer leyt dat dall van syloes, mer quamen alre eerst onder enen groten linden boome, twellick die plaetse is aldaer die propheet ysayas mit een houten zaghe overmidtsen ontwee ghesaeght is gheweest doer beveel des conincks sedechie. Item Hyer bij is oeck ene wermoes hoff vol ghaten ende holen, daer oock veel heiligen hoer selven in verburghen hadden tempore passionis. Item Voorts soe sloghen wij die lufterhant op na den berch toe nederdalende staet natatoria syloes ende is alte lusteliken om te syen Tot welke christus den blint geboren (genas), doe hij slick makede van spekel ende sijn oghen daer mede bezmeert hadde gheseyt heeft ghaet ende waschet v in dat badt syloe, die gheghaen heeft ende syende weder om gecomen is, welke historie oppet lanckste vertoghen wert Johannis ca. (IX.)

Item In dit badt syloes, tot een ghehoeghenisse soe wyeschen wij peregrinen allegader onse vueten in dit lopende waterkijn ende oock mede onse oghen. Item Alle dese conduyten ende wateren comen wt den tempel van salomon ende wt die piscijn. Want dit badt syloes gheleghen is an die rechter hant van iherusalem alsoe die scriftuyer luyet ende alsoemen singhet in dat hoochtijt

[p. 92]

van paesschen Vidi aquam egredientem de templo de latere dextro alleluya. Item Van dit badt syloes sloghen wij die lufterhant op ende quamen tot een fonteyn daer wij toe clommen, seer diep inder aerden ende springhet wt een steenroodtse ende is al overwulft. ghij climpt wel .xl. trappen diep in der aerden eer ghij daer bij coomt ende wij droncken wt dese fonteyn ter eeren marie goods moeder gebenedijt want sij dick daer wt gedroncken heeft ende die luyerkijns haers lyefs kints ihesum gebenedijt dicke in gewasschen heeft. dits alten costeliken zueten kuelen waterkijn. Item Van dese fonteyne soe clommen wij voorts op wt dit dall op enen hoghen berghe, seer muyeliken ende lasteliken om op te climmen ende als wij oppet hoochste waren Soe waren wij op die cinghel des alre heilichste stadts van iherusalem Item Als doen soe werden ons ghewesen een casteel staende op enen seer hoghen berghe, aldaer machumets suster begraven lecht. Item Het is oeck die plaetse daer Salomon die wijse coninck, veel vrouwen op plach te hebben besloten, daer mede hij plach te bueleren. Item In deser manieren vast voorts geprocedeert ende gecomen recht after anden tempel der glorioser maghet marie gebenedijt aldaer sij gepresenteert is geweest als sij .xij. jaren oudt was ende ghaff aldaer haer selven over te leven in reynicheyt, mer die trappen sijn wech genomen ende die doere is al toe ghemetst. dese teykenen syet ghij daer noch Ende dit is een schone huysinghe, mer wij en muchten daer niet in alsoe den turck desen tempel oock in hadde. Item In desen tempel van maria goods moeder ghebenedijt sijn noch huyden te daghe jonferen in besloten, die in reynicheyt leven, ende die sulcks begheren te doene die werden aldaer in ontfanghen. Item In desen tempel barnen nacht ende dach lampen in .xj. duysent, ter (eeren) dat die rechtvaerdighen symeon nam dat suete kindekijn ihesum in

[p. 93]

sijnen armen Ende sprack Nunc dimittis servum tuum domine secundum verbum tuum in pace Quia viderunt oculi mei salutare tuum Quod parasti ante faciem omnium populorum. Lumen ad revelationem gentium et gloriam plebis tue ysrahel. Nota Wonderlike teykenen sijn in desen tempel gheschyet want dien ouden heiligen vader symeon profeteerden ende sprack tot die moeder ihesu gebenedijt ende seyde Et tuam ipsius animam pertransibit gladius Item In desen tempel vant die moeder goods marie gebenedijt haer lieve kint ihesum disputerende onder den doctoren Waer dat wel te recht desen tempel gheheten wert, den tempel der maghet marie gebenedijt, twellick geschyet is als iherusalem die heilige stat onder die heerschappie der kerstenen was. Item Hyer an desen tempel staet gevoecht een groot eynde muyers van seer groten onsicheliken stenen, alsoe dick ende alsoe starck dattet niet well mogheliken en is om te gheloeven Item Als wij nv onse devotie gedaen hadden voer desen heilighen tempel, alsoe wij aldaer niet in en muchten Soe ghinghen wij voorts ende quamen tot een steenroodtse ofte speluncke, aldaer hem petrus in berchden als hij mit groter banghicheyt wt Cayphas huus lyep, nademael hij sijnen heer sijnen meester gheloghent hadde. Item Die bedruckte moeder ihesu stont voer cayphas huus ende hoopten van pieteren te hoeren, hoet mit haer lieve kint ghestelt was, mer wat die bedruckte moeder petro veel vraechden, en konde van hem gheen woorden crijghen, want die woerden sijns meesters ende dat crayen vanden hane lach hem soe banghe op sijn hert, alsoe dat hij die moeder goods gheen antwoort ghegheven en konde, mer lyep sonder vertreck tot dese voerscreven speluncke aldaer hij sijn sonden mit bitteren tranen beschreyde. Item Voorts van dese speluncke opgeclommen na dat convent des berchs van syon ende sloghen een weynich die rechterhant omme ende quamen

[p. 94]

tot Annas des bischops huus daer nv ter tijt staet een kercke totten heilighen engelen genoomt. dese plaetse is bemuert ende reliken groot. Nota, Hier staet in dese plaetse enen ouden olijfenboom, welke boome noch jaerlicks draech(t) vruchten, want ickse daer van selver plockten. ende is noch den selfden olijfboome daer die felle joden ihesum gebenedijt an bonden, hem vloeghelende mit koorden seer wredeliken, opdat hij hoer ymmers niet ontlopen en soude ende dier wijlen dat sij ihesum aldus gebonden hyelden Soe dede Annas bij hem comen, die scriven ende pharizeen ende andere scriftgheleerden ende hyelden raet hoe ende in wat manieren sij ihesum souden moghen brenghen van lijff ten doot Ende accordeerden buefteliken valschelike ende verradeliken als buven schallicken vertwijfelde verraders ende ketters alst waren Ende int eynde als sij hoer banden vast hadden Soe lyet hij van den schakers dit onnosele lam vanden olijven bome ontbinden ende voer hem brenghen in dese vermaledide valsche consistorie Ende Annas beghonste ihesum te vraghen veel questien van sijn leringhe van sijn mirakele ende van sijn discipulen, alsoe dat ihesus ghebenedijt Annas sijn stick in sijn hant ghaf op alle sijn questien, twellick niet vreemt en was Want Annas woude doertreden die verholentheit goods Ende want sij alleghader saghen, dat sij mit reden gestopt waren, soe worden sij alle gader verwoet als rasende honden, alsoe dat onsen heer ihesus gebenedijt seer wredeliken getracteert wert dese tijt Ende bijsonder ontfinck ihesus gebenedijt enen slach op sijn gebenedide aensicht van een des bischops dienders ende daer dit gheschyet is staet dat hoghe outaer der kercken voerschreven. Item Sonder twijfel, die dese circunstancie wel doer sicht, vant hoofkijn of over die torrente van cedron ende voorts berrich op ende dal neder tot Annas des bischops huus toe, certeyn een kersten mensche moet daer doer beweeghen.

[p. 95]

Des beveel ic die desen wech mit verstant betreden heeft. Item Van Annas huus voorts gegaen ende gecomen tot een schone kercke ende is die plaetse daer sinte Jacop die minre onthooft is geweest, ende als wij onse devotie hyer hadden gedaen, soe sijn wij voorts gegaen nae onse logys ende maeckten guet tscyer vant selfde ons god verleenden Ende visenteerden voorts desen dach sommighe heilige plaetsen Ende des anderen daghes, alst dach geworden was, soe sijn wij weder omme gegaen op den heiligen berch van syon aldaer wij misse hoerden. ende was den .xij. dach van Augusto.