Bedevaart naar Jerusalem in 1525

[p. 43]

Hyer navolghet die costelickheit ende properheit ende suverlickheyt der metselarie des hertoochs pallaes tot Veneetgien van buyten ende van binnen.

Van dit voerscreven pallas des hertoechs van veneetgien, sijn circunstancien ende properheyt der metselarie van buyten ende die properheit van binnen ende voorts datter alle daghe van daghe tot daghe ghemaeckt wert, en is mijn niet mogheliken om te bescriven. Mer sal van verde bij comen ende bescriven eensdeels wat ic daer ghesyen hebbe, ende sal seer lustich ende vreemt sijn om te hoeren. Nota. Alle die cokenen cameren eetzalen, waren al rondtsomme behanghen mit costeliken tapesserie ofte bemaelt mit oude autentike historien, te weten van dat oude testament ende dat nyuwe testament Ende alle die solderen ofte verhemelden van dese voorgenoemde plaetsen waren al overdeckt mit fijn luther goudt Ende boven al soe was die plaetse seer costeliken vercyert daer die hertooch sat en ath. die wanden van desen eetzale was lustelike seer schoen becleet mit tapesseryen ende boven dat verhemelt al fijn luther goudt ende boven al die stuel daer die hertooch in sat en ath waes oeck wtermaten vercyert ende becleet ende dese tafelen stonden seer hooch verheven vander aerden, mits een schabel optredende drie ofte vier trappen, welke scabel mits oock die trappen waer al costeliken becleet Ende als die familie des hertoochs eten soe sitten sij al en eten an ene sijde, ghelike bij ons die minrebroeders ofte prekerbroeders eten Ende het regiement van die hertooch van sijn staet over mael ende ooek van sijn dienders die seer costeliken ghehabituweert waren, die hoer maeltijt na hyelden ende elcks ghedient wert na sijnen staet Ende toenden ons alleghader een blij ghelaet

[p. 44]

mits dat sij ons ghaven planteyt ende mildelike schoncken van zuyker ende tergy mit groten hopen Ende tracteerden ons wel mit die alre costelickste wijnen diemen mit monden muchte drincken. Item Over die maeltijt vanden hertooch van veneetgien worden veel vrolichheits bedreven van dansen ende van springen Ende daer werden oock op menigherley instrumenten ghespeelt twellick seer lustich was om syen ende om horen Ende bijsonder was dit gheboert opten heiligen ascentioensdach Want dien dach es eenen bijsonderen blijden dach Want die veneetcianen alsdan ghehoghenisse houden dat sij meest alle hoer privilegien vercreghen hebben op desen heiligen ascentioensdach bij tijden des paus alexander tercius, na sinte peters doot, dewelke verdreven wt sijn stuel van keyser frederico barbrossa Achtien jaren lanck ende daer na vanden veneetcianen trouweliken weder om sijn pauselike stuel ghebracht is gheweest Alsoe dat overmits dese trouwicheyt die veneetcianen mit wonderlike veel privilegien beghifticht ende beghaeft sijn gheweest. Inden eersten als dat sij noch huyden te daghe ghebruyken dat plumbum tot horen zeghelen. Ten anderden alsdat sij noch huyden te daghe sijn dat derde hooft der heiliger kercken. Item Ten derden soe heeft papa alexander oeck ghegheven den hertooch van veneetgien end all sijn successores te draghen op hoeren hoofden enen costeliken myter ofte huet ende dat waneer hij in die processie gaet ofte te recht sit, twellick schoen is om syen ende is nyw gefaetzioneert ende vreemdt om syen. Item Ten vierden heeft papa alexander noch ghegheven den hertooch van veneetgien dat zwaert der iusticien welcke zwaert altijts ghegheven wert in handen vanden hertooch als hij ghecomfirmeert wert ende is een costelick zwaert, veel guets waert wesende. Item Ten vijften Soe heeft papa alexander ghemaeckt die veneetcianen maerschalck vander zeede opten heiligen

[p. 45]

ascentioensdach. alsoe dat wt desen, groten feest ghehouden wert desen dach, ende tot een ghehoeghenisse vaert die hertoech van veneetgien mit die cingierye alle jaers in der zeede ende trout die zee mits dat hij daer in werpt enen gouden rinck ende veel menschen zwemmen om des hertoochs barcke om die selfden rinck te crijghen, ymmers sij duycken onder dat water om die selfde te crijghen ende te vinden mer of sij ghevonden wert en weet ick niet. Item In deser manieren doersaghen wij dit schone plazante hof well doer Ende werden oock ghebracht in die secrete raetkamer aldaer alle secreten ende vernuften saken getracteert werden Ende tot een triumph der veneetcianen Soe staet ronts om dese camer mit costelike pictuer ghemaelt die storie voerscreven van papa alexander ende van keyser frederico barbarossa. Nota. In anderen zalen ende cameren sijn veel deser ghelike storyen autentyck costelike gheschildert ende bemaelt Alsoe dat alle dese costelickheit niet te werderen en is This sonder twijfel alsoe dat dese hertooch is bij nae een aerts godt ende heeft een schoen hemelrijck op deser aerden, daer en is niet in vergeten Ende hij en muet oock nymmermeer wt sijn hoff ghaen dan twee ofte driemael tsiaers ten waer sake dattet hem sonderlanck gheghunt waer vanden raet van veneetgien Ende waert oeck bij alsoe, dat hij contrarie bevonden worden, soude van stonden aen daer omme ghehanghen worden voer sijn palaes tusschen twee pylaernen die alsoe ghemaeckt sijn dat men daer eenen ijseren balck op leyt als die hertooch sulcks verdient, Waerom die hertooch al seer scherpeliken ende naw bewaert wort. Item Die hertoech ghaet alle woensdaechs tot die rechters van veneetghien ende seyt tot hem luyden duet een yghelijken recht ofte ic salt selver over u doen. Item Ic hebbe voergheseyt ende is alsoe, dat dit schone pallas ende sinte marcus kercke een structuer is Ende voer op

[p. 46]

sinte marcus kercke oppet portael saghen wij staen vier verghulden paerden die daer ghebracht sijn van constantinopelen. Item Den thoorn van sinte marcus die en staet niet conjunckt ofte Annex ander kerricken mer recht over an die ander sijde van die plaetse Ende desen thoorne is seer ghemackeliken om op te climmen ende al sonder trappen, men souder wel mit een paert op rijden in manieren offet waer enen berch Ic was op desen thoorne, van wyens hoochste ick over ghans veneetgien sach ende seer verde doert meer. Item Die capp van desen thoorne is van fijnen ducaten goude ghedeckt ende heeft ghecost alsmen ons seyde .xxxvj. dusent ducaten. Item Voerts te ghaen voerbij dat vleyschhuus op dat eynde van sinte marcus plaetse al daermen te zewaert in vaert staen twee schone suverlike pylaernen van een stuck ende niet van veel stucken gemaeckt, aldaer gecomen ofte ghebracht van constantinopelen Op die een pylaern staet op sinte marcus Ende op die ander staet op sinte theodore Ende tusschen dese twee pylaernen doetmen iusticie over die edelen ende burgheren van veneetgien Ende veel meer deser gheliken twellick ic niet en scrijf mer laet dit hyer bij blijven ende procedeer voorts mit mijn beghunnen materien om dat eynde te geraken van dese heerlike coopstadt van veneetgien Soe hebbe ic voer gheseyt dat die hertooch van veneetgien een aerts hemelrijck besit, mer is seer bedwonghen en mach niet ghaen daer hij wil Dan, opt sacraments dach coomt hij wt, Ascentioensdach ende des sonnendaech na dat heilige waerdighe sacraments dach ende dit is een grote eer van die stadt van veneetgien Dit nv alle te malen overghesleghen wil ic ons voert bescriven hoe ende in wat manieren wij processie ghehouden hebben in sinte rochus kercke.