Oude Vlaemsche liederen

[p. 135]

LIII.
Brunenborch.

‘In een boomgaert¹ quam ic ghegaen
Daer vant ic scoene joncvrouwen staen
Si plucten de roosen tot eenen cranse
Ende wilde der mede ten avont danse.

Mi dochte dat mi den hemel ontsloot
Doe mi die scoenste een cranselijn boodt
Die si voor mi had willen plucken
Met haren handekens suverlicke.’

Een valsche ridder dat vernam,
Met nide hi tot sinen here quam,
Ende bracht hem der leeder maren
Van dat hi sach te waren.

‘O Heere, seide hi, heere goet,
Heer Brunenborch draecht hogen moet,
Ic segget u, in trouwen,
Hi slaept bi uwer vrouwen.’

- ‘Dat en gheloovic waerlic niet
Dat Brunenborch mi iet verriet
Of dat hi mi doet ontrouwe,
In noot was hi mi houde.

Die ridder dede sijn clacht soe luud
Dat Brunenborch werd geropen uut,
Gevangen op vrijer straten.
Hi werd in een toren gelaten.

1 In eenen boemgaert, enz. Dezelfde aenhef als het lied van Jan den I^en, bl. 14 hiervoren.

[p. 136]

7

 

Daer sat hi wel seven jaer in,

 

Sijn kop werd wit, ende grauw sijn kin,

 

Sijn moet begon hem te breken;

 

Geen woort en konde hi spreken.

Ende dat verhoorde dat vrouken fijn,
Si dede sadelen haer telderkijn¹;
Si quamper al bi den toren
Ende liet haer stemme hem hooren:

‘O Brunenborch, hebdi mi lief?
Ic ben der niet tot u gerief,
Ic ben voor minen man alleine;
Een kusken doch gevic u reine.’

- ‘Mochtic hier noch ligghen seven jaer
Ende aenscouwen u oghen claer,
Ende eens dages met u spreken
Daer soude mi niet gebreken.’

- ‘O Brunenborch, ic heb eenen man,
Die mi met eeren wel houden can;
Ic wil mi daermede ghenoeghen
Ende mi ter deuchden voeghen.’

- ‘Mochtic hier liggen mijn leven lanc,
Ende ghi mi ghaeft u armkens blanc,
Een vriendelijc kusken mede
Ic leefde alleleens in vrede.’

Die valscaert hoorde dat stil ende luud;
Si trocken Brunenborch daer uut.
Sijn roode mont ghinc verbleeken;
Van der liefste was hi gheweken.

Men bracht hem ter galgen voert.
Ende als dat dat vrouken verhoort,
Si quam op een ros geronnen,
Eer datsi heer Brunenborch bonden.

1 Telderkijn, haer telpaerd.

[p. 137]

15

 

Si riep al tot den ridder boud:

 

‘Ic heb noch seven broeders stout,

 

Die uwe doot sullen wreken;

 

Daer en sal gheen wrekens ontbreken.’

- ‘Dat nemic op mijn henevaert¹
Dat ic des lijfs niet sculdich en waert
Daer ic den dood nu om sterve,
aer ic het leven aen derve.’

Heer Brunenborch die gaf den gheest.
Oft hadde gheweest een stomme beest
Het mochte een man ontfermen,
Soo hoorde men hem daer kermen.

Si leiden hem op eenen disch;
Si sneden hem uut sijn herte frisch;
Si gavent der liefste teten
Tot eender morgenbeten.

‘Wat is dat, seide si, dat ic eet
Dat my soo wel gesmaket heeft?’
- ‘Dat was van Brunenborchs herte.’
Dat dede der vrouw groote smerte.

‘Hebbic dan gheten dat herte fijn?
So schenket my den koelen wijn;
Nu scenet mi eens te drincken;
Mijn hert wil mi ontsincken.

Den eersten dronc die sy daer dranc,
Haer herte in duisent stucken spranc.
‘Nu helpt, Maria, maghet reine,
Met uwen kindeken cleine!’

Ik heb de verspreide coupletten van dit schoone oude lied, waerby men zich het lot van Gabrielle De Vergy herinnert, te samen gebragt en den tekst kritisch hersteld, deels by middel der my medegedeelde kopyen (want het stuk wordt nog heden in Vlaenderen gezongen), deels volgens de daer-

1 Dit bevestig, bezweer ik op myn overgang naer de eeuwigheid.

[p. 138]

van bestaende afdrukken, 1^o in Jan Roulans' Liedekens-Boeck, van a^o 1544; 2^o in de Deutsche Volkslieder van Uhland, I, bl. 158-161; 3^o en wel voornamelyk in een Verslag over deze romance, naer een handschrift der XV^e eeuw, door myn geachten vriend den heer L.P.C. Van den Berch, geplaetst in de Nieuwe werken van de Maatschappij der nederlandsche Letterkunde te Leiden, deel VI, bladz. 289. De door my genoteerde zangwyze kan ik echter op dit oogenblik niet terug vinden: zy verdient ook geen lange nazoeking. Van grooter belang is de vergelyking met den platduitschen tekst:

Ick hebbe gewaket eine winterlange nacht,
Darto hefft mi ein schön junkfröuwlin gebracht
Mit eren schnewitten brüsten,
Dat möchte dem helde gelüsten.

Er brüste weren witt und süverlik,
Daran so lede de helt sinen flit
Unde alle sine sinne:
Mit der schönsten wolde he van hinne.

Ick quam in einen boemgarden gan,
Dar vant ick dre schöne junkfröuwlin stan:
Se breken alle dre rosen to einem kranz,
To einem aventdanz.

De eine de mi dat krenzelin bot,
Van bleker farve so was it rot,
Van golt so was it rike,
Van perlen Süverlike.

De valschen kleffer schloten einen rat
Dat Brunenberch gefangen wart,
Gefangen up frier straten,
In ein torn wart he gelaten.

Darin satt he wol söven jar,
Sin kop wart witt, sin bart wart grauw,
Sin mot begund em to breken,
Nen wort konde he mer spreken.

Se leden Brunenberch up einen disch,
Se reten en recht wo einen visch,
Se nemen em ut sin herte,
Dat dede dem helde grot schmerte.

Se nemen em ut sin junge herte fin,
Recht so einem wilden schwin,
Vorweldent in einem peper;
Se gevent der schönsten to eten.

[p. 139]

9

 

‘Wat isset dat ick gegeten hebb,

 

Dat mi so wol geschmecket hefft?’

 

- ‘Dat is Brunenberges herte,

 

Dat dede dem helde grot schmerte.’

- ‘Is dat Brunenberges junge herte fin,
So schenket mi den kolen win,
Schenket in unde gevet mi drinken!
Min herte wil mi vorsinken.

So neme ick dit up mine leste henfart
Dat ick Brunenberges sin nicht schüldich wart
Denn reine küsche leve,
Dat konde uns nemant vorbeden.’

Den ersten drapen den se drank
Er herte in dusent stücke sprank;
Berat, herr Christ, de reine
Mit diner gnad alleine!