Oude Vlaemsche liederen

[p. 126]

LI.
Heer Danielken.

Wildy hooren een goet nieu liet?
Hoort toe ic salt u singhen,
Wat heer Danielken is gheschiet,
Gheschiet met vrouwe Minne.

‘Orlof, sprak hy, o vrouwe waerd,
Ick wil van u gaen scheiden,
Ick wil gaen trecken te Romen waert,
Al om des pauws gheleiden.’

- ‘Heer Daniel, wilt ghy oorlof ontfaen,
Ick en wil u niet begheven;
Laet ons in die camer gaen
Die hoochste minne pleghen.’

- ‘Dat en doe ick niet, vrouwe fier,
My dunct, in allen minen sinne,
U oghen bernen als waert een vier,
My dunct, ghy sijt een duivelinne.’

- ‘Heer Daniel, wat ist dat ghy segt,
Ghy en dort u niet meer vermeten;
Comt ghy noch weder in den berch,
Dat woort en sal ick niet vergheten¹.

1 Vergheten. Hier schynt een couplet uitgelaten, waerin Venus tot den ridder zegt, volgens den hier achter vermelden platduitschen tekst:

Gedenkt aen mynen rooden mont
Die u toelacht ten allen stonden.

[p. 127]

6

 

- Trouwen, neen ick, joncfrou stout,

 

Nu, noch te gheener stonden

 

En peinsic op dijnen rooden mont,

 

Ick hebbe berou van mijn sonden.’

- ‘Daniel, wilt ghy oorlof ontfaen,
Neemt oorlof aen die grijsen,
Werwaert dat ghy henen keert
Ghy sult mijn minne prijsen.’

Hy nam een staf al in sijn hant
Ende hy trac te Romen binnen:
‘Nu biddic Maria, die moeder Gods,
Dat ick den paus mach vinden.’

Dan quam hy voor den paus ghegaen
Voor onsen eertschen vader:
‘Here, ick soude my biechten gheerne
Ende roepe op God ghenade.

Ick soude my biechten en ben bevreest
In alle mijne sinne,
Ick heb seven jaer in den berch gheweest
Met vrou Venus die duivelinne.’

- ‘Hebdy seven jaer in den berch gheweest
Met vrou Venus die duivelinne,
So sult ghy bernen ewelick
Al in de helsche pine.’

Die paus nam enen droghen stock
Ende stack hem in die aerde beneven:
‘Wanneer dezen stok rosen draecht
Dan sijn uw sonden vergheven.’

Hy tooch te Ronsen opt hoghe huis
Om drie syner suster kinder,
Hy nam die vriendlijc metter hant
Ende leidese by Venus die godinne.

[p. 128]

14

 

Al doen den derden dach omme quam

 

Dien droghen stock droech rosen;

 

Men sant boden ende wederbode

 

Om heer Daniel te soeken.

Doen hy voor den berghe kwam,
Vrou Venus die quam hem teghen:
‘Segt my, heer Danielken fijn,
Hoe isser die reise ghelegen?’

- ‘Hoe dat die reise is gheleghen
Daer van is my so leede!
Die paus heeft mi voor troost ghegheven
Ewelic van God te sijn gescheeden.’

Sy sette her Daniel eenen stoel
Daer in so ghinc hy sitten;
Sy haelde hem een vergulden nap
Ende wilde Danielken schinken.

Hy en wilde eten noch drinken.
Sy wilde eenen raet visieren¹
Hoe sy in die camer soude comen
Met seven camenieren.

Sy quam daer mede by haer lief
Al lachende en spelende voert.
Mer al had sy ewelick ghespeelt
Hy en haddes niet meer ghehoert.

Uit Roulans' Liedekens-Boeck, 1544. Een der oudste liederen, hetwelk men aen gene zyde van den Rhyn Das Lied vom edlen Ritter Tannhäuser noemt. Het staet hoog- en platduitsch in Uhland's Deutsche Volkslieder, I, bl. 761-772, in Von Erlach's Volkslieder der Deutschen, I, bl. 128, II, bl. 284, in Des knaben Wunderhorn, I, bl. 86, in Aufsesz Anzeiger für Kunde des deutschen Mittelalters, I, kol. 240, en een platduitsche druk van het jaer 1581 wordt vermeld in Scheller's Bücherkunde der 'sassisch-niederdeutsche Sprache, bl. 479, beginnende aldus:

Aver wil ick heven an
Van einem Danhüser singen
Und wat he wunders hefft gedan
Mit Venus der düvelinnen.

1 Visieren, uitdenken.

[p. 129]

 

Danhüser was ein ridder gut,

 

He wolde wunder schouwen

 

He toech to Venus in den berch

 

To andern schonen frouwen.

Het 26^e couplet van het duitsche en het 18^e van het nedersaksische vermelden paus Urbaen den IV^en, weshalve men de sage stelt als gebeurd tusschen de jaren 1261-1264. In den Anzeiger sluit het stuk met de volgende moralisatie:

Drum soll kain papst, kain kardinal
Kain sünder nie verdammen!
Der sünder mag sein so gross er will,
Kann Gottes gnad erlangen.

Waerom de held in het vlaemsche lied den naem van heer Daniel draegt, en zyn zusters kinderen te Ronse (Renaix) gezegd worden te woonen, verklare ik niet te weten. Misschien vindt men in de ommestreken dier stad een Venusberg. Onder de romanhelden, in het gezelschap van koning Artus, treft men ook een' her Daniel aen (zie Von der Hagen's Literarischen Grundriss, bl. 188), en men kent verschillende Venusbergen, anders gezegd bergen waer vrouw Holda in woonde (die eerst laet in de middeleeuwen den naem van Venus verkreeg), by voorbeeld in den nederlandschen roman van Margaretha van Limburg. Zie Grimm's Teutsche Mythologie, 2^e uitgave, bl. 888, 1230.

[De melodie is genomen uit Kretzschmer's Volkslieder, I, N^o 83.]