Historisch onderzoek naer den oorsprong en den waren naem der openbare plaetsen en andere oudheden van de stad Antwerpen

[p. 239]

Haerdtelling van Antwerpen in 1496.

[p. 241]

Lyst van de Optelling der Haerdsteden van Antwerpen, in 1496.⁽¹⁾

V May 1496, begonst tAntwerpen de Heerttellinge, byden Commissarissen ons genadichs Heeren, te wetene, Meester Petren Vander Voort, Raedsheer, Petren van Waelhem, meester vander Rekencameren, ende Meester Janne Stijnen, Secretaris, ten bysijne vanden Gedeputeerden vanden vier hoofdsteden van Braband, etc.

(1) Deze Lyst behoort met de groote Kaert van Virgilius Bononiensis te worden vergeleken, ten aenzien der daerby opgegeven blokken of teerlingen van huizen.

De Stad van Antwerpen bynnen cuypen.

Beghinnende van Sint Janspoorte, langs de Hooghstrate, deen zijde de Roye, achter den Stadhuyse, tSant, Munsterstraet, Vlasmerct, tStoofstraetken, totten Backers Torre toe, maect ij.^c lvj heersteden; Onbewoende ij.

[p. 242]

Item, van Sint Jans poorte, dander zijde ouer de Corenmerct totter Cammerpoorten toe, maect cxxxij heertsteden; Onbewoend iij.

Item, dander zijde vanden Coremerct, metten terlinge opt Kerckhof, lxj heertsteden; Onbewoende ij.

Item, vanden Cammerpoorten totten Meerpoorten, maect lxxx heertsteden; Onbewoende ij.

Item, den terlinge, beghinnende aens Cancelliers huys, duer dLombaertstraetken, ende alsoe ronsom tKerckhof, tot desselfs Cancelliers huys, maect xxxv heertsteden; Onbewoende iiij.

Item, den terling vander ander zijden vanden Lombaertstraetken, voer by de Meerpoorte ronsomme, maect xxviij heertsteden; Onbewoende iij.

Item, vander Meerpoorte tot St. Katlijne poorte, maect lxxix heertsteden; Onbewoende v.

Item, den terlinge vander ander zijde vander Cortten Nyeustrate ouer de Melckmerct, ende alsoe de Roye ouer, maect xxvij heertsteden; Onbewoende iij.

[p. 243]

Item, van Ste Katlijnepoorte totten Spoyen toe, maect xj heertsteden; Onbewoende iiij.

tGoidshuys van Ste Saluateurs,

tHeylich Gheesthuys,

De Herberghe van Sinte Bernaert,

dAelmoesenhuys,

Bogaerden, xx persoonen,

Cellebrueders, xvij persoonen,

Sinte Annen Goidshuys, xj persoonen, dair af de negene elck alleene stoken.

Item, vander Wijngaertpoorten doer de Wijngaert strate aen beyden zijden, totter Melckbruggen toe, ende van dair voorts deen zijde vander Coepoert straten, totter Coepoertbrugge toe, ende van dair voorts de Roye op tot aen dander zijde vander Wijngaert poorten voertgaende, ront omme, dair inne begrepen den Goddaert, cleyn ende groot, Coppenhole ende de Waegstrate; houdende tsamen ij.^cxxxvj heertsteden. Item de Capelle van Sinte Joos. Onbewoent xj heertsteden.

[p. 244]

Item, dander zijde vander Coepoertstraten, te wetene, vanden hoeck vander Wolstraten totten hoecke vander Ziericxstraten, ende vanden hoecke vander Zierixstraten, totten Hoefstraetkene, ende vanden Hoefstraetkene tot inde Wolstrate, ende van dair voorts opten hoeck vander voers. Wolstraten, zijn beuonden lxv heertsteden; Onbewoent vij.

Sabbato vij Maij, A^o xcvj, ante prandium.

Item, beginnende vanden Herte, opten hoeck vanden Hofstraetkene inde Wolstrate, metter helft vander Wolstraten, ende alsoe voorts de Predickerstrate, met eender zijden omcomende half de Ziericxstrate, ende half tHofstraetken totten Herte toe, zijn beuonden liiij heertsteden; Onbewoent ij.

Item, van den Salme opten hoeck vander Predickerenstrate ten Vleeschhuyse waert, metter zijden tegens tVleeschhuys, ende alsoe dien teerlinck omcomende, metter eender zijden vanden Predickeerenstrate toten Salmen toe, zijn beuonden xlij heertsteden; Onbewoent ij.

[p. 245]

Item, beginnende vanden Vleeschhuyse, ter Vischmerct waert ane, tot aen de Borch, ende van dair de Borch weder omme, de zijde totten Vleeschhuyse, zijn tsamen xxxix heertsteden; Onbewoent iij.

Item, vander Nyeuwer Borchbruggen doer den Sack, beginnende de zijde ter Veemerct waert omme, totter poerten vander Borch tot Craywijckwaert, zijn beuonden xlvii heertsteden; Onbewoent iiij.

Item, beginnende vanden Thuyn van Hollant, Jan Lemssoens huys, die zijde totten Harincvliete toe, ende dander zijde metten Gulden Berghe, metten eender zijden van der Spoystraten, totter Spoyen toe, zijn beuonden xc heertsteden; Onbewoende j.

Item, vander Spoyen beginnende, over dander zijde vander Spoystraten ende alsoe de zijde vander Nyeuwer Veemerct, ten Predickeren waert omme, totter Bruggen aende achterste Predickerenpoorte, zyn xxx heertsteden; Onbewoende iij.

Item, beginnende vander vorster Predickerenpoorte ouere, van meester Jan Schutters huyse was, de zijde

[p. 246]

vander Veemerct, ende voorts dien teerlinck ouercomende, doer de Corte Ziericxstrate, metter eender zijden vander Predickerenstrate, tot aen des voirs. meester Jan Schutters huys, zijn beuonden in al xxxiij heertsteden.

Item, beginnende van Henricx Vossejagers huyse, die zijde na de Ziericxstrate, metter eender zijden vander Ziericxstraten, ront omme dien teerlinck, doer Joes Hoons straetken, voerby der Predickeren pant, tottes voers. Vossejagers huyse toe, loopen xliiij heertsteden; Onbewoende iiij.

Int Godshuys van den Predickeren, xxxvj Priesters.

Item, viij jonge.

Item, viij leecke.

Item, der Zwesteren⁽¹⁾ zijn in al xix persoonen.

Item, vander zijden aenden Predickeren pant beginnende, totter Coepoerten toe, zijn beuonden xiij heertsteden.

(1) Zwartzusters.

[p. 247]

Item, beginnende vander Flesschen opten hoeck van Joes Hoons straetkene gestaen, dien teerlinck metter eender zijden vander Ziericxstraten, ende metter eender zijden in de Coepoortstrate, tot weder omme aen tvoers. straetken, zijn beuonden xxxij heertsteden; Onbewoent iij.

Sabbato vij Maij, post prandium.

Item, van den Leeuw opten hoeck van der Siluersmitstraten beginnende, die zijde langx der Merct, de Roye omme doer de Caesstrate, metter eender zijden ende oock vander Siluersmitstraten totten Leeuw toe, zijn beuonden xxxv heertsteden; Onbewoent j.

Item, beginnende vander Fioletten ter Siluersmitstraten waert, die zijde rontomme, voerby de Vischmerct, metter eender zijden vander Cuyperstraten, ende Braderystraten weder totten Fyoletten toe, zijn lix heertsteden.

Item, beginnende vanden Blinden Ezel by de Cordewagencruders brugge, metter Appelstraten dien

[p. 248]

teerlinck omme voerby de Loockgate aen beyder zyden, ende voerby de Vischmerct deen zijde, metter haluer Caesstraten totten Blinden Ezel toe wederomme, zijn beuonden lxj heertsteden.

Ende vander poerten vander Borch oft Borchbruggen beginnende, die zijde totter Vischmerct toe, zijn ix heertsteden.

Item, beginnende vanden hoeckhuse neffens den Lupaert aent Doernicxstraetkene, deen zijde ter Wolstraten toe, metter eender zijden vander Wolstraten, omcomende dien teerlinck doer dWermoesstraetken langx de Merct, totten Lupaert voers., zijn xxxj heertsteden; Onbewoent iiij.

Item, beginnende vander Lakenhallen aen de Merct ter Stadhuyse waert, langx der Merct ende opt Kerchoff omcomende, weder totter Hallen toe voers., zijn beuonden xxxvj heertsteden.

Item, de Melckmerct metter eender zijden van dWermoesstraetkene ront om comende dien teerlinck,

[p. 249]

voer by den Moriaen, sijn beuonden xxv heertsteden; Onbewoent iij.

Item, van tegens de Halle over vanden hoeckhuse van Luycke Der Kinderen voerby Jan Gielis, ende ouer tKerchoff metten huysen opte nyeuwe brugge aldair, tot weder aen Luycx Der Kinderen huys, zijn beuonden xxxv heertsteden; Onbewoent j.

De Borch.

Item, in de Borch zijn int geheele beuonden lxxxix heertsteden; Onbewoent vijff heertsteden.

Niet getelt dat Tolhuys ende ij huyskens aen de Botmerct.

Maendach ix in Meye, vore der noenen.

Item, beginnende van buyten der Cammerpoerten de westzijde tot Sinte Anthonisstraten toe, ende deen zijde van Sinte Anthonisstrate dien teerlinck omcomende, doer de Bocxstege deen zijde, tot weder voer de Cammerpoerte, zijn beuonden cxxxvj heertsteden; Onbewoende ij.

[p. 250]

Item, beginnende voorts van opten hoeck van Sinte Anthonisstraten in de voers. Cammerstrate, de voers. zijde, tot dore de Beghijnenstrate voer dBegijnhol, ende van daer omcomende weder tot inde voers. Bocxstege, aen Sinte Anthonisstrate, daer Heinric Loomans Godshuys mede inne getelt is op vij heertsteden, zijn daer beuonden ij.^c xlvij heertsteden; Onbewoende iiij.

Item, vanden hoecke van Sinte Rochus Gasthuys, die zijde naer de Drencke by dBegijnhol voers., zijn beuonden xiiij heertsteden; Onbewoende j; Veruallen iiij.

Item, beginnende voer dBegijnhol, doostzijde vander Begijnenstraten ouer deen zijde doer den Rosier omcomende, voerby Sinte Jorys kercke, langx der vesten tot vore tvoers. Begijnhol, zyn tzamen beuonden cxxxj heertsteden; Onbewoende iij.

Item, vanden Rosier dander zijde rontomme comende dien teerlinck, soe doer de Begijnenstrate, soe doere de Cammerstrate, tot aen tSchutters putte, zijn beuonden lxvij heertsteden.

[p. 251]

Item, beginnende van opten hoeck vander Bocxstegen, opte Steenhouwersveste de westzijde tot aen de Vlierstege, ende deen zijde vander Vlierstegen, metter eender zijden vander Ridderstraten omcomende, deen zijde vanden Steenhouwersvesten, totten voers. hoeck toe vander Bocxstegen, zijn beuonden ij.^c viij. heertsteden; Onbewoende vijue.

Item, beginnende van opten hoeck vander Ridderstrate de westzijde aen Steenhouwers veste, die zijde rontomme comende, doer tstraetken voer de voorpoorte van Sinte Michiels Clooster, ende van daer voorts die zijde voerby de Munte, tot weder langx der voers. vesten deen zijde, aen den hoeck vande voers. Ridderstraten, loopen in al de bewoende heertsteden clxiij heertsteden; Onbewoende ij.

De Munte.

Maendag nader noenen, ix May.

Item, tusschen de Cammerpoerte ende Sint Janspoerte, de zijde langx der Royen, zijn beuonden xxj heertsteden.

[p. 252]

Item, beginnende van den hoeckhuyse buten Sint Jans poerte, aende westzijde daer de barbier woent, die zijde tot aen tClooster van Sinte Michiels omme comende, tgeheel Scelleken ende tHillegerstraetken aen beyden ziden, tot op Sinte Jans vliet aen tvoers. hoeckhuys, zijn in al beuonden cxiiij heertsteden. Den Eechof ende de twee torren vander Stad mede getelt; Onbewoent j.

Item, tClooster van Sinte Michiels, daer inne zijn met Mijn Heer tsamen xxv persoonen Religieuse; daer af de iij nyet geproffessyt en zijn.

Item, daer sijn v personen leecke, dier in wonen.

Item, beginnende van tegens de voerpoorte van Sinte Michiels de zijde nade Predickerstrate, ende deen zijde vander Predickerenstrate omme comende, voerby den Blijdenhoeck, metter eender zide vander Vlierstege, totten Cloester toe, zijn beuonden xcviij heertsteden; Onbewoende x.

Item, in dander zijde vander Predickerenstraten metter helft vander Lepelstraten, ende dien teerlinck

[p. 253]

omme, zijn beuonden tsamen clix heertsteden; Onbewoende vj.

Item, dander zijde vander Lepelstraten, metten huysen op beyden eynden ter vesten waert, loopt in al xlix heertsteden.

Dijsendag x May A^o 96, voer der noenen.

Item, beginnende buten der Cammerpoerten, de zijde vander Lombaerden vesten aen de Roye totter Trectangen toe, aen de nyeuwe brugge, zijn beuonden xxxviij heertsteden.

Item, beginnende dander zijde vander Lombaerden vesten, metter eender zijden vander Corter Gasthuys straten omcomende, door dEuerdeystrate ouer deen zijde, wederomme doer de Cammerstrate, tot vore de Cammerpoerte, zijn beuonden cxxvij heertsteden.

tClooster vander Magdaleenen geheeten Witsusteren xxxiiij persoonen.

Item, beginnende vander ander zijden vander Corter Gasthuysstraten naer dYseren Waghe, ende van

[p. 254]

daeromme, langx de Hudeuettersstraten, doer tCleyn Groendalstraetken, zijn beuonden lv heertsteden; Onbewoende iiij.

Item, beginnende deen zijde vander voers. Cleynen Gruenendalestraetken dore de voers. Hudeuettersstrate na de Meer, rontomme doer tGroendal, ouer beyden zijden, zijn tsamen beuonden lxx heertsteden; Onbewoende j.

Item, beginnende vander oostzijden vander Hudeuettersstraten totter Schutters Stegen, metter eender zijden in de selue steghe, ende rontom comende langx der Schijnt, metter eender zijden vander Meere, tot aen de Hudeuettersstraten voers., zijn beuonden lxxxvj heertsteden; Onbewoende iiij.

Item, de Hudeuetters Capelle.

tClooster van Onser Vrouwen Brueders.

Item, beginnende deen zijde vander Euerdeystraten na de Cammerstrate, metter eender zijden vander Cammerstraten, totter Oudanen toe, ende door dOudane ouer deen zijde weder om comende, langx der Corter

[p. 255]

Gasthuysstraten, zijn beuonden xcv heertsteden; Onbewoende ij.

Item, beginnende vanden hoecke vander Oudanen, aen ende langx der Langer Gasthuys straten, na Sint Joris, totten cleynen straetken toe, ende doer tselue deen zijde vander Cammerstraten tot weder aen dOudane, metter helft vander Oudane, zijn beuonden tsamen cj heertsteden; Onbewoende iiij.

Item, beginnende vander nyeuwer bruggen aen de schutters houe opte Schijnt, die zijde ende voorts langx der langer Gasthuysstraten, tot Sinte Joris poerten toe, zijn beuonden xl heertsteden; Onbewoende iij.

Int vrouwen gasthuys j.

tRijckgasthuys viij persoonen.

De derde ordene xliiij.

Item, den teerlinck jegens tRijckgasthuys ouer, loopt xvij heertsteden.

Dijnsdag x May, post prandium.

Item, beginnende vander voorg. nyeuwer bruggen aende Schutters houe opte Schijnt, totter veste toe

[p. 256]

ende van daer weder omme doer tstraetken nade Meere, ende van int Meerstraetken nade veste, ende weder om door dMeerstraetken aende Kijpdorp poerte, ende van daer deen zijde vander Langer Nyeustraten, totter oude vesten toe, ende doer doude veste, voerby Sinte Claren, wederom ouer deen zijde vander Meere, gelijck dit in drien partien getelt is, zijn beuonden iij.^c v heertsteden; Onbewoende iij.

tClooster van Sinte Claren.

Item, Peter Tacx Capelle.

Item, tGodshuys van Sinte Barbelen, en heeft maer iiij schouwen, ende is getelt op viij heertsteden.

Item, beginnende vander eender zijden vander ouder vesten, metter eender zijden vander Meer, ende metter eender zijden vander Langer Nyeustraten, dien teerlinck om, doer Sinte Katlinen veste, de selve ouer beyden zijden getelt, van Sinte Katlinen poerte totter Meerpoerten toe, zijn beuonden ciij heertsteden.

Woensdag xi Mey, ante prandium.

Item, beginnende vanden huyse van Laureys Van Kere, neffens Sinte Claus Capelle, die zijde vander

[p. 257]

Langernyeustraten voer Sinte Jacobs kercke, deen zijde van Kijpdorp omme comende, voerby de Blaeuwe Hant dien teerlinck, zijn beuonden cxx heertsteden; Onbewoende ij.

Item, beginnende van aen Sinte Jacobs Kerchoff langx deen zijde vander Kijpdorpstraten, ter Kijpdorp poerten waert, rontomme comende vandaer deen zijde vander Langer Nyeustraten, tot aen Sinte Jacobs Kerchoff, zijn beuonden cxxxiiij heertsteden; Onbewoent j.

Item, beginnende vander Kijpdorppoerten de noortzijde vander Kijpdorpstraten, totter Coudenberchstraten, ende vander voers. poerten omcomende, doer dWinckelstraetken inde Coudenberchstrate deen zijde, zijn beuonden cxc heertsteden; Onbewoende iij.

Item, beginnende vanden hoecke vander Keyserstraten aenden Couwenberch de zuytzijde, rontomme comende vore de Wijngaert poerte, de noortzijde van Kijpdorp, totter Coudenberch voers., zijn beuonden clxiij heertsteden; Onbewoende j.

[p. 258]

Item, beginnende vanden hoecke vander Keyserstraten de noortzijde aende Kaerde, den Couwenberch omme deen zijde, doer de Vekenstrate, voerby den Obseruanten, totter Kaerden toe, zijn beuonden ij.^c xxxvj heertsteden; i vervallen; Onbewoende iij.

tGodshuys vanden Obseruanten.

Sinte Looys Capelle.

Item, beginnende opten hoeck vanden Cleynen Coudenberch aen dWinkelstraetken, beyde de zijden vanden Couwenberch, de Vekenstrate omme, totter Roypoerten toe, zijn beuonden cxix heertsteden; Onbewoende v.

Item, beginnende vanden Drencken by de Rooypoerte, die zijde totter Coepoortbruggen toe, zijn beuonden cviij heertsteden.

Der Wedewen Zwaeyers Godshuys vij; Onbewoent j.

Item, beginnende vanden Watermoelen aende Slijckpoorte, omcomende aen Facons Clooster, zijn beuonden xxxiiij heertsteden; Onbewoende ij.

[p. 259]

Item, beginnende voer den Obseruanten, dien teerlinck rontomme voerby de Infirmerie, zijn beuonden lix heertsteden; tGodshuys van Wolffensdijck mede getelt op ix, dInfirmerie op xv; Onbewoende j.

Item, beginnende opten hoeck vander Achterstraten, de westzijde, dien teerlinck omme nade Peerdmerct, lv heertsteden.

Item, beginnende voer de Poerte vander Infirmerien, dien circle rontomme metter eender zijden van Clapdorp, zijn bevonden xxiiij heertsteden.

Woensdagh xi Mey, nader noenen.

Buten de Coepoorte:

Item, beginnende aende Stooue van Heyl metter Hoyken, dien teerlinck omme, zijn beuonden xxxiiij heertsteden.

Item, beginnende vanden hoecke vanden Gulden A, dien circle rontomme, zijn beuonden xlj heertsteden.

[p. 260]

Item, beginnende weder vander Coepoerten, metten Blaeuwenbroeders, de westzijde totter bruggen, daer de huysen vander leeliken aensichten van Jan Proo aen staen, ende van daer dien circle omme, comende totter ander bruggen, zijn beuonden lxxiij heertsteden; Onbewoende vj.

De Blaeubroeders xiij personen.

Item, beginnende opten hoeck vanden Ezel te peerde opt Vingerlinck, dien circle nade Pisterne poorte omcomende, zijn beuonden xxiiij heertsteden; Onbewoende ij.

Item, beginnende vande Pisterne poorte, die westzijde naden nyeuwen vliet, ende van daer omcomende, tot byden Ezel te peerde, zijn beuonden lviij heertsteden; Onbewoende x.

Item, beginnende dander zijde vander straten byde Pisterne poorte, tot aen Sinte Peters brugge aende Hudemerct, by den Nobel, ende voorts metten huysen vanden Crauwel, dien circle om, zijn beuonden cxxij heertsteden; Onbewoende iiij.

[p. 261]

Item, den Harinckvliet ende den Nyeuwenvliet houden rontom in al lxvij heertsteden; Onbewoende vj.

Somma Sommarum van allen den bewoenden heertsteden, bynnen cuypen van Antwerpen, midsgaders aelmoesenhuysen ende heyligheesthuyse daer inne begrepen, loopt in al v.^m ix.^c lx bewoende heertsteden.

Item, donbewoende loopen bynnen cuypen, omtrent ij.^c ij.