Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 10
(1846)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum–
AuteursrechtvrijII. Den boom der schrifturen, van 6 personnagien, gespeelt den 1 augusto 1539, tot Middelborgh in Zeelant.
de medecijn der sielen, (knielende.)
Ic danck v barmertich Godt, Vader ende Heere,
Schepper des hemels ende der aerden,
Dat ghy dit voor die wijse tot dijnder eere
Den verstandighen gheborghen hebt v leere,
Ende te kennen ghegheuen, tuwer eerwaerden,
Den onverstandighen die v eere oyt gheerdenGa naar voetnoot1.
Voorwaer Vader het heeft u soo behaeght;
Alle dinghen heb ic int aenveerden
Van mijnen Vader die barmerticheit ghewaeght,
Niemant en kent den sone dan den vader onversaeght,
Ende den vader en kent niemant dan den sone,
Ende die den sone d'openbaringhe draeght.
Comt tot my die moeder sijt onder den trone,
Ende beladen, ic sal v vertroosten dijnen loone:
Neemt mijn iock op, ende leert van my
Dat ic sachtmoedigh ende ootmoedich dy thoone
Van herten ben, ende daer in sult ghy
Uwer sielen groote ruste vinden vry.
Mijn ioc is ghemackelic ende mijnen last is licht.
Comt alle bedructe, comt hier my by;
V salighe ghesonde heb ic ghesticht,
Die mijns ghebrec lijt, die is wel slicht.
elck bijsonder, (als eene nonne.)
Loff svaders stemme, loff mijnder sielen licht,
Ghy hebt opghericht ‘my arme crancke,
Dus loue ic v eeuwich in sanghe, in dicht;
Van my v arm wicht’ nemet loff in dancke.
| |
[pagina 328]
| |
medecijn.
Ghy sijt in eeuwicheyt mijn liefste wijngaertrancke,
Der olijuen branckeGa naar voetnoot1 ‘vruchtbaer ceder soet.
Mirrhe, wierooc, Calamus, Aloës sijdy, mijn sprancke,
Als den appel mijner ooghen, sijt des vroet.
Sal hy v bewaren en ghy mijnen wille doet,
Sorght voor gheen teghenspoet.
elck bijsonder.
Met grooter ootmoet ‘val ic v te voet,
D'opperste goet’ leert my v weghen,
Ghy die my verlost hebt mitsGa naar voetnoot2 dijns dier bloet
Van tsondich ghebroet’ my suyver ghedweghen.
Mijn salicheyt is alleene in v, mijn Heere, mijn Godt gheleghen,
Ic hebt al door v vercreghen.
medecijn.
Om mijn woort t'onthoudene so sijt gheneghen.
Siet daer v woort een wet al in v hant!
Niet dienende t'uwer salicheyt en is ghesweghen,
Soo wijlent pleghen ‘valsche propheten, want
Sy verleyden mijn schapen aen elcken cant
Door 'tsophistich verstant’ dat sy vseren.
Diet wilt contrarieren’ moet worden verbrant,
Oft verdwenen wt het lant’ men siedet proberen
En glorieren ‘maer haer iubileren’ dat sy exstimeren,
Doetse my condempneren.
elc bijsonder.
Och wee den menschen die afgoden adoreren,
Sy destrueren ‘en souden geerne mineren
V leuende woort’ der sielen confoort.
Wee hem die inde menschen om 't concluderen
Sijn betrauwen sedt, naer Jeronimus rappoort;
Wee d'affgodische accoort!
| |
[pagina 329]
| |
medecijn.
Wilt alleene mijn woort obedieren.
Enz.
menschelicke leeringhe.
Haelt haer dat schoon cleet vander hypocrisye,
Ende verciert se voort met afgoderye,
En simonye’ en laet niet achter.
natuerlicke begheerte.
Siet hier, siet dit costelic ghesmye;
Trecket aen, siet u wordels te crachtere.
elc bijsonder.
En t'ianGa naar voetnoot1! dees cleeren sijn veel sachtere
Dan de mijne, ghevoel ic alreede ‘wel.
menschelicce.
Soudy die cleeren draghen? neen, dat waer lachtere.
Siet, nu sijdy daer mede int breede’ spel.
elc bijsonder.
Tot uwen ghebode ben ic al ghedwee ‘snel,
Danckende hertelic van u goede consocieGa naar voetnoot2.
eyghen.
Hier is noch van cleenen beschee’ fel:
Hanght dit op u hooft sonder comotie.
menschelicke.
Jae, dect v hooft met blouwen devotie:
Sulc werck wel tot mijnen ghereye ‘staet.
elc bijsonder.
Ic danck u hertelic dijnder promotie,
Dinct my hier sijn een lustighe contreye’ jaet.
| |
[pagina 330]
| |
menschelicke.
So verre als burgh ofte valleye ‘staet
Wordy gheeert als salichste ghepresen;
Dus hanght dit cransken daer, ten vermeye’ gaet,
Verciert v cleeren rechts oft so moest wesen.
elc bijsonder.
Ic danck u ionstich van desen,
'T veruert my van boven tot beneden:
'T is seer wtwendich, 't dient my om lesen;
My dinct den name is veel ghetelde ghebeden.
menschelicke.
Jaet, mijn lief. Dus sijtter mede te vreden.
In dorpen, in steden ‘achtmense seer groot.
Laet ons gaen bancketeren: haelt wijn en broot.
Mijn liefste mont, die my doorschoot’ met Venus cloot,
Sonder verstoot ‘sy my boot’ te helpen wter noot.
Al waer ic half doot ‘van liefden bloot’ haer exploot,
Van liefden sou sy my ghenesen ‘al;
Dies sy de liefste eeuwich wesen’ sal.
elc bijsonder.
Hoe hoogher clemmer hoe dieper mispresen ‘val.
Int wtghelesen’ dal ‘wensch ic ons tsamen.
menschelicke.
Laet ons gaen caetsen nu met desen ‘bal.
Ic bringhe v een drancxken tot uwer vramen:
Doet my bescheet, lief, naer 't betamen.
Hout daer den vollen voor een dominatie.
Nu drinct wt den slets.
elc bijsonder.
Neen, ic soude my schamen
So veele te drincken tot deser spatien;
Hoe heet den wijn?
eyghen wijsheit.
Maer niet dan fornicatie
t'Uwer recreatie, enz.....
| |
[pagina 331]
| |
natuerlicke,
In ydel glorie ic eerst v bedde maecte.
Op mensche betrouwen u te slapene dient.
menschelicke.
Noch eenen pot wijns haelt eer icker by daecte,
Tbuycxken moet vol sijn: 'tsy u vercombientGa naar voetnoot1,
Ic bringhe v een bacxken schoonste gheingient.
elc bijsonder.
Ic, v dienstmaecht, sal my rassen
Om v bescheet te doene, mijn liefste vrient.
Wat wijn is datte?
menschelicke.
Afgodissche cassen,
Die doe ic wassen’ verhueren by den jaere;
Daer op doe icker menich lecken en brassen
Int verhueren, recht oft een thiende schuere ware.
Tvolck gheloofdet int openbare:
Niet geerne en weygeren sy der caritaten:
Verckens, hoenders, ic neemt al gheware.
Die niet en gheeft niet en heeft van mijn aflaten:
Sy comen my te ghemoete met den klercken Staten,
Singhende, lesende, en sy moeten beyaerden.
Dit doe ic haer doen al tot mijnder baten.
Aldus bedwingic dees sotte keyaerdenGa naar voetnoot2.
Sy en deden Godt so vele niet, al daeldy wten troone.
En metten mont can ic so wel vleyaerden
Dat ic als renten 't gheuen by ghewone.
elc bijsonder.
Alsoo goet te crijghen, manneken sone.
't Behaeght my: doe wel alsulcken raet.
menschelicke.
Eenen aflaetbrief galt my eerstwarf een croone,
| |
[pagina 332]
| |
Maer nu mijn neeringhe te seere vergaet,
By honderden gaeter leegh op mijnen aflaet.
Sulc lant staet’ door mijn regiment:
Ende dier niet mede behelpen en connen met mijnder daet,
Die loopen van groot ghebrec in een couvent;
Ghewillighe aermoede leyden sy absent.
Dincket v niet en van goeden conditien?
Ende die metten Cruysbroers wel sijn bekent,
Die leeric jaghen naer goede beneficien;
Ja twintich iaer te voren legghende suspicien
Om eenen te stekene wt sijnen setel ‘vast,
Ende door dit leuen vol alder malitien,
Lucifer, mijn vrient, wel vol sijnen ketel’ tast.
eygen.
En tuwen proffijt ient als een netel’ past,
Sacrilegien oft ses missen met eender cappen,
Tis de meeste winninghe. Schout dat ghy niet gast.
Swijghdijt selue, ten sal niemant clappen.
En naer den dienst loopt ouer tuynenGa naar voetnoot1 en stappenGa naar voetnoot2
Om ghehouwede vrouwen, bagijnen en nonnen,
Maeghden oft ander sulck bier te tappen.
En souwen Bels dienaers nu niet connen?
Suster door v hebben sijt eerst begonnen.
..........
elc bijsonder.
Sa! met desen wijn dient wel gheuet
Elc sijn kele, dus doe ic aldus.
En dees brocken souwen my schier maken vet.
Hoe heet dit, habeamus en rapiamus?
Ende wats datte? dits requiem ende dits gaudeamus.
Onder de schotele die heet dies heb icx vre
En beyola laet my spellen tsus, tsus, tot vlus.
Tis: in manibus meis portabunt te:
Bringht al in mijn hant, dat is goe ze.
| |
[pagina 333]
| |
Ic hout so me’ wiet anders ontkeert.
Peccavi: dats haest 't goet vermeert.
Neen daer willic al me te neste drauen.
menschelicke.
Elc bijsonder heeft haest menschelicke leeringhe gheleert,
En tis beter dan wercken en slauen.
Vercoopet al, sacramenten en graven,
Doopsel, kercganc, kerssen en pellen;
Scheert, trect, pluct af tvolcx hauen;
Verhuert de stedenGa naar voetnoot1 om de kisten te stellen,
Clocken en schellen,’ orghels, sanc en bellen.
Wilt v tot verhueren pooghen, 't sal u proffijt’ sijn.
Diet goet heeft, siet, 't sy kercken of cellen,
Sy sijn wijs gheacht: al moghense sot somtijds toe sien,
En voor 't volck suldy ghebenedijt’ sijn
Door blau devotie ende hijpocresye.
Enz.
ghelooue.
Hier gae ic eerst in ten principale,
Int generale’ ic schrifture verhale
V elc bijsonder ghetrouwe vassale.
Van uwen dwale’ keert naer mijn tale,
Eer 't leuen fale’ door 't bitters doot strale.
Enz.
menschelicke.
Sijdy ooc eene vande duytsche doctooren?
In mijnen thooren ‘doen ic branden en versmooren,
Oft onthalsen als vooren’ ghy wilt mijn rechte verstooren,
Prelaetschepen en chooren ‘die wy heylighelic oorbooren.
Wy gheleerde sijn van Godt vercooren’ bouen ander tresooren,
Oft costelicke yvooren ‘en slechte doorenGa naar voetnoot2’ willen schriftuere slooren.
Wech ruyde mooren’ wy gheleerde gheschoren
Nemen schriftuere byden ooren’ tis in ons macht.
Meendy dat Elc Bijsonder op u preken acht?
Enz.
| |
[pagina 334]
| |
elc bijsonder.
Och! tot mijn eerste lief willic nemen mijne keeringhe.
ghelooue.
Te vergeefs doedy Godt met sermoenlicker eeringhe,
Alst niet en is dan menschen voorstel.
Ghy eert hem metten lippen, en 't sherten vermeeringhe
Is verdeGa naar voetnoot1 van hem: dies sijdy wel,
Vercierde grauen, vol stancx en ghequel!
Gy etet bloet der weduwen met langhe ghebeen.
So Joannes en Mambres Moyses wederstonden,
So sy ooc me voor valsche propheten beleen snel!
Spijse en trouwen verbiedy in dorpen en steden.
'T Goddienstich wesen hebdy, sijn cracht versaecty.
O, Elc Bijsonder, wacht u voor deesem der Phariseen!
Door versierde sermoenen aen 't volcx goet gheraecty.
O Antechristen, inden tempel Godts wat maecty?
V houdy als Godt, ondertastende svolcx nieren.
O hoere van Babel! vol bloets so snaecty,
Die ghetuygen swoorts doedy iusticieren.
De schrift vloeyt vol van v sondich bestieren.
Meer dan duysent steden is v misdaet bekent.
Als Pharao verhart sijdy in manieren,
Als dronckaerts tastende en siende blent.
Lanteernen sonder licht, so licht ghement
Als wolcken, sonder water ghedreven.
Susannas boeuen, Bels dienaers present,
Moyses, Samuel, Dauid, hebben van v gheschreven;
Salomon moest uwe afgoderye te kennen gheven.
Ezechiel, leest die, ende Jeremias,
Baruch, Daniel, Amos die voorsaghen v leuen.
Ghy Moyses stoelbesitters, leest Esayas,
Ozeas, Johel, Naum, Jonas ende Malachias,
Aggeus, Sacharias ende Abadias;
Leest v boeuerye mede in Sophonias.
Enz.
| |
[pagina 335]
| |
der sielen medecijn, (aent cruyse.)
Och hoort mijn voys, hoe sondich ghepersoent,
Comt tot my alle die bedruct sijt en beladen,
Ic sal v met mijnen medecijnen versaden.
Mijn armen sijn open, comt wilter in dalen.
Mijn iock en last is licht, willet niet versmaden.
Comt, enz.
(Slot.)
gelooue.
Bailliu, Borchmeesters, Schepenen, gemeenten ter eeren
Dit is ghedaen. Wy bevelen u den Heere der Heeren.
|