Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 4

V. Viga Glums Saga.
Van de tiende eeuw.

De oude Ingiald, hoofdman aen de Eilandbaey (Oefiorden) was afkeerig van alle kooplieden, om dat zy zulken overmoed aen den dag legden; hy zag daerom noode dat zyn zoon Eyolf een' Norweegschen koopman, genaemd Hreidar, uitnoodigde om den winter op zyne hofstede door te brengen. Daer echter de koopman al dien tyd zich zeer wel gedroeg en den gryzaerd prachtige tapyten schonk, om de wanden van zyn huis te behangen, zoo werd deze hem genegen, en veroorloofde dat Eyolf met hem naer Norwegen zeilde. Daer gekomen zynde vroeg Hreidar den jongen Yslander of hy naer koning Hagen Adelstein wilde gaen; maer Eyolf antwoorde dat hy liever had den ganschen winter by hem te blyven. Hreidar zocht hem van dit opzet af te brengen, dewyl hy een broeder had, die viking (zeebuiter) was, en die maer volstrekt geen Yslanders kon verdragen, zynde deze broeder gewoon by hem te overwinteren. Eyolf liet zich daerom niet afschrikken, betrok de wooning van den koopman, en verkreeg, door het dooden van eenen beer, de achting van den wilden Hob, die hem vroeger slechts op het ernstig verzoek van Hreidar verschoond had. Eenigen tyd daerna vond Eyolf gelegenheid den beiden broederen eenen dienst te bewyzen, hebbende hy eenen holmgang ten behoeve van een' hunner aenverwanten op zich genomen, tegen eenen Berserk (kamper) dien hy een' voet afhieuw, zonder daervoor eenige belooning te willen aenveerden. Door hunne bemiddeling trouwde hy met Astrid, dochter van Vigfus, eenen magtigen

[p. 402]

hers op Vors, met welken hy naer Ysland voer in het jaer 922, waer hy tot Godordsman (landoverste) benoemd werd. Hy stierf in 940 en liet verscheidene kinderen na, van welke slechts de jongste, Glum, by zyne moeder verbleef. Van dezen jongen scheen men weinig te verwachten: hy was stil en vermydde alle gezelschap. Zyne moeder moest veel onregt lyden van hare naburen, en daer Glum nog niet in staet was haer voor te staen zoo trok hy in zyn vyftiende jaer naer Norwegen, by zyn aenverwanten. De vader van zyne moeder aldaer, Vigfus, toonde zich aenvankelyk zeer koel jegens Glum, die er dan ook maer als een dwaze uitzag. Eenigen tyd daerna komt een berserk in de hal des ouden Vigfus, spreekt elk in het byzonder aen, en vraegt of er wel iemand zich laet voorstaen zoo'n brave kerel te zyn als hy. Al de aenwezigen waren bevreesd en spraken hem naer zyn zin; doch Glum viel op hem aen, en sloeg hem zoo duchtig, dat hy eenige dagen daerna het bestierf. Nu erkende Vigfus hem voor zyn bloed en zette hem aen zyne zyde op de hoogste zitplaets. Hy gaf hem ryke geschenken, inzonderheid eenen mantel en een zweerd, in welke voorwerpen zyne voorouders een groot vertrouwen gesteld hadden, voorzeggende dat het hem wel zou gaen zoo lang hy deze kleederen by zich hielt. In den naesten zomer (942) trok Glum verder op naer Ysland.

Middelertyd had de nabuer zyner moeder, Thorkil, niet opgehouden haer te benadeelen, zyn grenspalen uitgezet, en zyn vee op haer erf laten weiden. Glum sloeg eerst de knechts van Thorkil dood, dan zynen zoon, en dwong hem eindelyk zelven zyne hofstede onder de waerde aen hem te verkoopen, ten einde het geregt te ontgaen. Thorkil, uit Thveraa vluchtende, ging met een ouden os naer Freis tempel, en sprak aldus: ‘Freier, gy hebt lang myn vertrouwen geweest, vele gaven van my aengenomen en my

[p. 403]

wel beloond; nu offer ik u dezen os, op dat Glum niet minder noode dan ik Thveraa moge verlaten. Laet nu door eenig teeken zien of gy dit aenveerd, weder niet.’ De os brulde luide en viel dood neder. Thorkil was zeer te vreden.

Glum was nu een man van aenzien en woonde op Thveraa. Eens had hy een opzichter, Ingolf genaemd. Deze werd by eenen kamp te peerde door zekeren Kalf, welke op Hlade woonde, geslagen. Glum hielt zich als of hy zich des niet aentrok, en zei koeltjes: ‘Zoo eindigt gewoonlyk elke kampstryd te peerd¹.’ Kort daerna werd Glum verbitterd op Ingolf, dewyl deze al te dikwyls zyn hofstede verliet, om de bevallige dochter van eenen buerman te bezoeken. Op zekeren avond, toen Ingolf t'huis kwam, na dat men reeds gegeten had, sprak Glum: ‘Laet ons nu eens alle, voor een aerdigheid, zeggen waerin elk onzer zyn vertrouwen stelt. Ik vertrouw op drie dingen, op myn geldbeurs, op myn byl en op myn voorraedskamer.’ Ieder noemde het zyne. Toen de beurt aen Ingolf kwam sprak deze: ‘Ik vertrouw op Thorkell van Hamer (zoo hiet de vader zyner geliefde). Nu werd Glum toornig, hief zyn zwaerd op en sprak: ‘Een matige vertroosting hebt gy uitgekozen. Ga heen tot hem en zeg dat gy Kalf in Hlade verslagen hebt.’ Dit zeggende ging hy met hem uit, in zyn schuer, en liet hem een kalf dooden. Ingolf dierf niet anders dan Glum te gehoorzamen in zyn bevel, en kwam met deze boodschap by Thorkell, die hem straks afwees, als iemand wien het gevaerlyk was te huizen. 'S anderdags werd het ruchtbaer dat Kalf werkelyk gedood was. Glum gaf nu Ingolf

1 Het was by de Yslanders een volksgebruik dat de voornaemsten onder hen hunne hengsten op een groot plein met elkander lieten byten. Soms werden deze dieren door bunne meesters met staven aengehitst.

[p. 404]

vry-geleide naer Norwegen en beloofde voor hem in te staen. Weldra werd Ingolf als moorder van Kalf voor het geregt gedaegd, maer toen men zou gaen vonnissen verklaerde Glum dat de opdaging van geen weerde was, dewyl niet Ingolf, maer hy, de dader van Kalfs omkomen was. Dientengevolge betaelde hy de wettelyk daerop gestelde boete. Intusschen had Ingolf goede zaken gedaen in den handel. Glum liet hem het vry-geleide en maekte dat hy zyne geliefde trouwde. Strydigheden van verschillenden aerd vielen Glum te beurt door zyn zwagers zoon Viga Skutu; maer nog gevaerlyker was hem eene andere zaek, in welke hy zich verwikkelde, by het geregtelyk aenklagen der moord, op een' zyner aenverwanten gepleegd. Dit gaf aenleiding tot een gevecht van twintig man aen elke zyde, in hetwelk Glum, by de hitte des stryds, aen een der aenzienlyksten van zyne tegenstanders, Thorvald Krok, eene doodelyke wonde toebragt; doch wist aen een jong mensch van zyn gevolg te doen gelooven dat hem alleen de eer van deze daed toekwam, weshalve deze daervoor het land moest verlaten. Eenigen tyd nadien kon Glum, in een zyner liederen, zich niet onthouden te laten verstaen dat men al zyne daden niet kende. Daer men nu Glum's liederen gaerne hoorde en zong, zoo duerde het niet lang of dit ging over naer het warme bad by Hrafnegil, waer velen verzameld waren. Zyne vyanden, die de waerheid van het feit vermoedden, klaegden hem als moordenaer van Thorwald aen op een Thing (te geregtzitting) waer hy niet veel vrienden telde; doch Glum kwam met honderd man op, en wist de zaek zoo te dryven, dat het eerste morgenlicht van den volgenden dag aenbrak eer men tot een gewysde kon komen, weshalve men, volgens de wet, het vonnis moest uitstellen tot op den Althing (den algemeenen dingdag). Daer vond Glum meer bystand, en werkte zoo veel uit dat

[p. 405]

hy werd toegelaten tot den eed. Een tyd daerna vierde Glum een bruiloft op zyn hofstede, waer honderden op genoodigd waren. By deze byeenkomst riep hy Thorarin, een der aenleggers der regtszaek tegen hem, om zynen eed te hooren. Volgens aloud gebruik nam Glum eenen zilveren ring, drie oeren zwaer, zyne handen met het bloed van een offerdier besproeyd hebbende, en riep twee der bystaenders tot getuigen, dat hy den tempeleed op den ring aflegde en by de Azen zwoer. Doch zyne woorden waren dubbelzinnig. Thorarin vond echter op het uitgesproken formulier niets te berispen, en Glum, zeer te vreden over dien uitslag, vereerde aen zyne twee vrienden, die hy in den eed betrokken had, de kostbare geschenken, welke hy, in zyne jeugd, van zyn moeders vader gekregen had, en nu verliet hem ook zyn geluk. Zyne vyanden den list bemerkt hebbende, zoo bragt Einar, broeder van Gudman den magtigen, te wege, dat de zaek op nieuw in aenklagt kwam tegen Glum, met dat gevolg, dat deze laetste aen Einar de eene helft van zyn goed in Thveraa moest afstaen voor boete, en de andere helft hem moest verkoopen. Glum ging op eene andere plaets zich neêrzetten en werd een oud man, doch het gelukte hem niet wraek op zyne vyanden te nemen. Toen het christendom zich over het eiland verbreidde liet Glum zich doopen, en hy stierf ten jare 1003.