Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 4
(1840)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum–
Auteursrechtvrij
[pagina 138]
| |
Vlaemsche Dichters van Ypre,
| |
[pagina 139]
| |
vruchten is ter hand gekomen. Ook bezat gemelde heer Bulteel een gedicht op het Belegh van de stede van Ypre, door de Engelschen en de Gendtenaers, in 1383, van een onbekenden schryver, in een handschrift in-folio. Wy hebben dit stuk ook nooyt onder de oogen gehad. Zie hier nu de lyst der andere Ypersche dichters, welke ons tot dus verre bekend zyn:
I. Jonkheer Jacques Ymmeloot, heer van Steenbrugge, geboren te Ypre, den 27en october 1574, heeft achtergelaten, 1o een werkje getiteld: La France et la Flandre reformées, ou traité enseignant la vraye méthode d'une nouvelle poësie françoise et thioise, harmonieuse et delectable; IIo. Triple meslange poëtique, latine, françoise et thioise. IIIo. Kort ghedingh tusschen d'oorloghe ende vrede, onder de naemen van Bellona ende Astrea, vertooght aen Albert, eertshertoghe van Oostenryk, alle gedrukt te Ypre, by Jan Bellet, 1626, langwerpig 4o. Wy gaen des dichters verhandeling over de vlaemsche versificatie stilzwygend voorby, en geven hier eenige uittreksels uit zyne Triple Meslange, hetwelk hy zyne oeuvres poëtiques noemt: Als door Gods moghentheid dees weereld was ghemaeckt,
Hy vond zijn werck al goed, en in zyn stand volmaeckt,
Maer want den eersten vaêr der redelicke dieren
Bestont uyt 't rechte speur van Gods gebod te zwieren
Door onghehoorsaemheid, zoo is het smettigh quaed
Ghebleven tot een straf aen zijn ellendigh zaed:
Zulcx dat het heylsaem goed, in ons daer door verstorven,
Heeft onsen eersten stant verwisselt en bedorven.
Het vleesch bevecht den gheest, door wiens bedorven aerd,
Dat in ons hemels was, buught sich ter aerde-waerd.
Zoo dat in dit ghewoel ons toestaet te verzinnen,
Doen 't gheen dat hemelsch is, het aerdsche 't overwinnen.
Den vyand is in ons, zijn anghel en fenijn
Bedeckt hy met het aes der deughdens eerbaer schijn.
| |
[pagina 140]
| |
Hy drukt zich aldus uit op den Ryngh der eeuwigheid: Telt de sterren altemale
Van des hemels gulden sale,
Neemt, soo ghy beneden gaet,
Al de peerlen die bedauwen
't Aerdrijck, en sich doen aenschauwen
'Smerghens in de dagheraet.
Voeght daer by al de couleuren,
Al de bloemen, al de geuren
Die de soete lente ons laet,
En de granen die wy plucken
Om ons arbeyd te ghelucken
Eer de som er t' eynde gaet.
Lust u oock daer by te tassen
Wijngaerts-vruchten, boomgewassen,
En al wat den herft ons gaert,
Waterdruppels, haghels, vlocken,
Die ons gheven witte rocken,
En al wat den wynter baert.
Bringht daer toe al 's hemels gheesten,
Al de menschen, al de beesten,
Die men ooyt ter wereldt vant,
Stofkens die men dick siet vliegen,
Met degheen die d'oogh bedrieghen:
En van 't blaeuw-diep al het zandt.
Wilt ooc neffens 's menschens haren,
't Haer der beesten mê vergaren
En 't gras dat op d'aerde beeft,
Oock de pluymen van de dieren,
Die men in de locht ziet zwieren,
En 't sand dat ons d'aerde gheeft.
Wilt ghy daer noch wat by stellen
Mooght des viers de vonken tellen,
| |
[pagina 141]
| |
Maer het is verlooren pijn:
Want des eeuwicheydts de haven
Vlucht altijd den hellen-slaven,
Hun straff' moet oneynd'lick zijn.
Ymmeloot heeft ook eenige van zyne vlaemsche rymen in het fransch overgebragt. Wy zullen hier nog de twee eerste strofen van een bruiloftsdichtje laten volgen: Onse jonckheyd, eer wy paren,
Word gheleken by die varen
In de wilde zee: den wind,
Waer mê 't schipken van ons leven
Word nu hier, nu daer ghedreven,
Is de liefde, liefde blind.
Blinkend' ooghen zyn de sterren
Die de sinnen ons verwerren;
Ons verstand is 't roer van 't schip,
't Welcke dicmaels, door 't belusten
Van des weerelds quade lusten,
Stiert ons aen een harde klip.
Voor het overige spreekt Ymmeloot, in zyne aenspraek tot den lezer, geplaetst aen het hoofd van zyne Triple Meslange poëtique, met grooten lof van Justus de Harduyn, pastor van Auweghem, by Dendermonde, opsteller van een dichtstuk op den boetzang Misericordias Domini, enz., van Olivier De Wree, schryver van den Oorspronck der Carmeliten; van Willem van Nieulandt, schilder van Antwerpen, die een Poëma van den mensch en een treurspel van Cleopatre heeft uitgegevenGa naar voetnoot1, en welke geleerden de verbeterde versmaet van Ymmeloot hebben nagevolgd, zoowel, gelyk hy almede getuigt, als jonkheer Jan Guldemont van Cortewille, Jeremias Piers- | |
[pagina 142]
| |
sene, Jan Bellet, en Claude de Clerck, zyne tyd- en stadsgenooten.
II. Pauwels van der Haghe, prins van de kamer der Roozieren, ten jare 1634, zag het eerste daglicht te Ypre, den 27en february 1577. Hy heeft op de fransche en nederduitsche dichtkonst (la France et la Flandre reformées) van Jacques Ymmeloot, heere van Steenbrugghe, eenige rymen gedicht, in welke hy den schryver, na eene voorafgaende inleiding, aldus aenspreekt: .... Soo de rijmerconst op sek're vaste wetten
En mate dient te gaen, dees hebt ghy willen setten
O Steenbrugh, door de min die ghy tot dese toont:
Dies ghy van Phoebus selfs zijt weerdt te zijn ghecroont.
Dat niemant sich en rom' dat hy ons dit quam leeren,
Daer van ghy d'oorsprongh zijt, tot Nederlandts vereeren.
Ghy hebt door uw vernuft de rechte const ghetreft,
Dies u dijn eyghen werck op Phoebus sael verheft.
Ons gheeft ghy nutten raedt, ghy toont de trotsche Franssen
De bladren gansch verdrooght in hunne lauwerkranssen,
En wat moet zijn ghedaen, en wat moet zijn gewrocht,
En wat men schuwt in 't dicht, en wat moet zijn gheknocht.
O vaste Steenebrugh, door welcke ons lichte schreden
Den Heliconschen vloet ghevaerloos overtreden!
Nu gaen wy sonder vrees, nu gaen wy met ghemack
Tot op de dobbel kruyn, tot aen den lauwertack.
III. Jacques Caproen, geboren te Ypre, den 20en Augustus 1594, heeft ook iets bygedragen om zyne hulde te bewyzen aen den heere van Steenbrugghe: Zie hier hoe hy zich, na eene korte inleiding, uitdrukt: 't Voortijdigh rijmghezangh wordt rechtlijck vergheleken
By 't eerste luytespel, onmatigh, vol ghebreken,
Onaerdigh, sonder gheest. Wiens dichters niettemin,
Meborghren zyn ghemaeckt van Phoebus huysghezin.
Hun rijmen, alhoewel gansch teghen stroom ghedreven,
Doet hun onsterflijk naem in ons ghedachten leven.
| |
[pagina 143]
| |
Hun lof, hun prijs, hun eer wordt overal gheviert;
Hun dichten hooghgheacht, hun hersnen ghelauwriert.
Maer nu in onsen eeuw een Orpheus wordt herboren,
Die Clio heeft ghezooght, en Chyntius ghekoren
Tot alderliefste soon, die 't mateloos ghedicht
Op rechte snaren stelt, verbetert en hersticht.
Hoe zal hem yder mensch niet wesen duystwerf jonstigh,
En kranssen sijnen kop, soo gheestrijck en soo konstigh?
't Onmatigh eerst ghedicht pas wonderbaerlijck wel
Op drooghen zeeuwenklanck, op 't eerste luytespel;
Maer Steenbrughs aerdigh werck kan 't soet gheluydt der kelen
Nu paren op 't gheklanck van Orpheus matich spelen,
Door syn ghestelde maet. Dies de ghewieckte faem,
Van d'op- tot d'ondergangh, verbreyden moet sijn naem.
Het is niet moeylyk uit deze versen af te meten dat Caproen geen vriend geweest is van de Zeeuwen (zeelanders), noch geen bewonderaer van hunne toenmalige dichtkunde.
IIII. Ludovicus Josephus de Huvettere, kanonik van Sint-Marten te Ypre, zyne geboortestad, deed uit godvruchtigheid eene bedevaert naer Rome, en, in zyn vaderland terug gekeerd, gaf hy in het licht: 1o Descriptio variorum locarum sacrorum; 2o Synopsin vitae sanctorum, Antverpiae, typis Trognesii, 1628, in-4o. Hy stierf te Ypre, den 15en mei 1633. Hy vertaelde uit het latyn het leven van de Heylige Margareta van Ypre, ende van Hn. Zegherus, haeren biechtvader, Ypre, François Bellet, 1622. Het eenig dichtstukje dat wy van hem kennen is de volgende zeer gebrekkige korte lofzang ter eere van gemelde Heilige: Comt hier, die wilt een peerl' aenschauwen
Schoon in 't aensien, door 's hemels dauwen
In 't licht ghebrocht. Den diamant
Te boven gaet, den prys niemant
Uitspreken kan; ghelyck 't in vloeyen
Van Phoebus cracht, de perl doet groeyen
| |
[pagina 144]
| |
Soo bracht oock voorts Godts moghentheit
Dees perle vol van heylicheyt.
D'Indische zee, noch 's weerelts rijcken
En zijn by haer niet te ghelijcken.
Margriete soet, ghy zijt ghenaemt
Dees peerle schoon soo 't wel betaemt.
Aerd', hemel, locht, in u schept vreuchden,
Mits uw' goetheyt blinkend' in deuchden.
V. Jan Guldemont (Chrysostome) van Cortewille, ridder. Deze dichter is van 1605 tot 1639, in hoedanigheid van raed, schepen en voogd van Ypre, in bediening geweest. Wy vinden echter niet dat hy aldaer geboren zy. Hy stierf den 14en juny van 't zelfde jaer 1639. Men ziet uit de weinige regelen, door hem op het werk van Ymmeloot gemaekt, dat hy de a verdobbelde, waer zyne stadsgenooten de ae gebruikten: Ghylieden die den gheest hebt innelijck ontsteken
Door dichten-heyligh-vier, en wilt sien de gebreken
Die noch tot hedendaachs in 't dichten zijn gheschiet,
Doorleest wel desen bouck, doorgront wat hy ghebied:
Men zal aanhooren claar met sachte -B gesongen
't Welck voormaals placht te gaan met harde -B gedrongen.
Soo wie dan clemmen wilt steil op Parnassus kap
End' hem vernougen heel van Heliconis sap,
Die volgh den nieuwen pad (end' keere niet te rugge)
Nu aldereerst gebaent recht over de Steenbrugghe.
Hy zal bevinden vry, en lijden metter daad,
Dat redenrijcke const moet gaan met sulcke maat.
VI. Jeremias Pierssene, ten jare 1626 doktor in de regten, en raedpensionnaris der zale en kasteleiny van Ypre, heeft ter eere van het Kort ghedingh tusschen Bellona ende Astrea, van Jacques Ymmeloot, zich aldus uitgedrukt: ‘Indien prijsweerdigh is eens menschs klouckzinnigh aard,
End' eeuwich lof verdient, die met de wijse kraghten
| |
[pagina 145]
| |
Der red'nen, onversaaght, al darf, en kan veraghten
Dat 's tweedragts helsch fenijn, en 's nijds qua tonghe baart:
Veraghten niet alleen, maar bovendien, ghepaart
Met de heylsame deught van lijdsaamheyt volmaghten,
Sijn vyandt eyndelingh vromdadelick verkraghten;
End' alsoo sijnen naam vereeuwen wijdvermaart.
Voorwaar ghy zijt dan weert veel roems, end' dobbel eere,
Ymmeloot, edel man, die niet alleen de leere
Des redenrijckx vernufts en wijsheyds hebt betraght:
Oock moedichlick weerstaan, end' als een held verdreven
'S nijds en 's tweedraghts ghewelt: maer met gheleerdheyds praght,
Uw' oorlogh'end' u vre, selfs konstlick hebt beschreven.
VII. Jan de Pape, taelmanGa naar voetnoot1, te Ypre, in 1632. Hy is in die stad geboren den 26en january 1577. Het volgende klinkdicht, door hem gemaekt op den Lusthof van de doorluchtige en deugdzame vrauwen, van Joos Griettens, gedrukt te Ypre, by Jan Bellet, ten jare 1632, in-12, kan een denkbeeld geven van 's mans dichtvermogen: Ghy lievelick gheslacht, rein' voesters van ons leven,
Verheft u bly ghemoed dat ghy dus zijt vereert
Van Griettens klouck verstand, in rechten wel gheleert,
Die uwe deugden heeft zoo lofbaer wel beschreven.
Den laster, teghen u zoo nijdigh aenghedreven,
Is zoo beschaemt dat sy gheen vrauwen meer onteert,
Maer met al het verwijt tot haeren schrijver keert,
Om u te schoonder eer (die ghy verdient) te gheven.
O WatoesGa naar voetnoot2 gulden son! by uwer deughden licht
(De weerelt tot een glans) is heel dit werck ghesticht:
| |
[pagina 146]
| |
Want ghy zoo mildelijck met wijsheydt zijt begoten,
(Als zijnde d'edelheydt een voorbeeldts eygenschap)
Dat die alleen ghenoeght om van den lasterklap
In eeuwigheydt den mondt te houden toeghesloten.
Wy weten niet wanneer Jan de Pape het tydelyke met het eeuwige heeft verwisseld.
VIII. Heer François Lammertynck, priester. Wy gelooven dat hy te Ypre geboren is op het einde der XVIe eeuw. Hoe het zy, hy heeft ook den schryver van het onmiddelyk genoemde werk eene lofrede opgedischt, in welke hy zegt: Den Macedonschen vorst wiert eenen soon geboren,
Een Alexander groot, tot sijne croon ghecoren,
T'wijl Aristoteles om sijnen wijsen aert,
Wiert gansch de werelt door in wetenschap vermaert.
Dit heeft den koninck doen in hertens blijdschap leven,
Niet om dat hem in 't rijck een volgher was ghegheven;
Maer om dat sijnen soon door 't hoog- geleert vermaen
Van Aristoteles in deugden voort souw gaen.
Wy leven nu ter tijdt niet met een Alexander,
Of Aristoteles, of hondert duysent ander:
Maer worden nu vereert met eene edel vrauw,Ga naar voetnoot1
Die door haer kloec vernuft all' ander vrauwen sauw
Beschermen voor 't fenijn van al de lasterboecken,
Die wy nu hedensdaeghs sien heftighlick vervloecken;
Om, waer het wesen mocht, dat 't eerbaer vrau gheslacht
Door haer groot achtbaerheyt sou wesen groot gheacht.
IX. Nicolaes Griettens, raedpensionnaris van de stad Ypre, alwaer hy geboren is den 30en october 1601. Hy overleedt den 25en september 1666. Zie hier eenige regelen van zyn Noodtliet, staende aen het hooft van den Lusthof van Joos Griettens, zynen bloedverwant: Komt vyant van het vrauw-geslacht,
Die hen als aerdsche dreck veracht,
| |
[pagina 147]
| |
Die vinnigh in hun sleters bijt,
En met u slanghetongh, vol nijt,
Hun weerde en eer te quetsen pooght,
Als basiliskigh ghy beooght
Dit schepsel vol van roem en lof,
En 't ciersel van 't neer-Edenshof.
Komt schamper ghy verwoeden hondt,
Die nerghens meer te tanden vondt
Dan in de vrauw, die ghy om niet,
Om 't bul'dren van een felle Griet,
Om d'onbeschaemtheyt van een wijf
Die daeghlijcx uytbreeckt in ghekijf,
En met haer eerbaer deughdigh man
Niet eens in huis ghedraghen kan.
X. Joos Griettens, schout van Ypre, niet te verwarren met Joos Griettens, regtsgeleerde, van wien wy reeds gesproken hebben. Zyne geboorteplaets is ons onbekend. Zyn Beweegdicht van alle vrauwlievende mans, dienende tot lof van den schryver van den Lusthof, en van het welk wy hier eenige regels overschryven, is het eenig stukje van dezen dichter, dat ons is toegekomen: Veracht ghy desen boeck? Lichtveerdigh is uw oordeel,
Dat 't self maer is ghemaeckt de vrauwen tot een voordeel.
Neen, leest den tijtel voort: ghy wordt oock onderricht,
Beneffens uw ghemael, in d'huwelijcschen plicht.
Dan, eerbaer mannevolck, die wil de reden weten
Waerom op d'eerste plaets de vrauw hier is gheseten,
'T is om dat menigh man, onaerdigh, onbeleeft,
Tot weermin sijns ghemaels sich self niet en begheeft.
Houd' op mijn tongh. Waerom? betaemt u sulcx te spreken?
Ja sulcx in 't mannevolck siet men nu veel ghebreken.
Hoe dat? Momisch gheslacht, en menigh lasterboeck
Ghesonden door den druk, en daer in menigh vloeck
Op 't vrauwelijck gheslacht, heeft 't manlijck soo verbeten,
Dat hy de teghen - min bijnae heeft heel vergheten.
Wy kunnen niet zeggen in welk jaer de schout Griettens overleedt.
| |
[pagina 148]
| |
XI. Daniel Leupe, schepen van Ypre, in 1635 en 1640. Het schynt dat hy aldaer geboren is. Hy heeft, als dichter, een lied gemaekt op den Lusthof: men oordeele van zyne bekwaemheid: De gheboorte van ons leven
Van den alder- eersten nacht,
Is ghehouden lof te gheven
't Weerde vrauwelick gheslacht,
Om de weldaet menighvuldigh,
Die ons teere jeughdt gheniet,
Zijn wy haer all' eere schuldigh,
Die ten vollen noint gheschiedt.
Wat al bitter pijn en smerte,
Wat al anghsten en ghesucht
Lijdt het lieve vrauweberte
Eer sy baert haer teere vrucht?
Die daer naer ons' eerste dorsten
Dom, en sprakeloos beschreydt,
Laven uyt fonteyne borsten
Met soete overvloedighheydt.
Daniel Leupe is omtrent het jaer 1670 in den Heer ontslapen.
XII. François Forret, schryver van een werkje voor tytel voerende Refereynen boeck ofte nieuwe wandeldreve voor de jonckheyt, is geboren te Ypre, den 27en april 1640. Dit werkje, gedrukt ten jare 1696, behelst geestelyke refreinen, dichtgebeden en liederen. Hy zingt aldus, in een stukje dat voor opschrift draegt: Boeren lof, teghen 't hof: Hoe kan een mensch na goede daghen trachten,
Die in den gheest met eersucht is besmet?
Hoe is er rust of waere vreught te wachten,
Soo langh sijn hert tot hoogheyt is gheset?
| |
[pagina 149]
| |
Wat baet den mensch eer ofte machtigh gout?
Hy leeft gherust die uwe velden bout
O welgheluckig wout!
Wat voor een lust, wat vreughde kan hy rapen
Die met gheen dienst van princen is belast,
Die sachtjes gaet, en leydt sijn eyghen schapen,
En op gheen pracht oft hofsche rancken past?
Wat doet een prins, of ander machtigh vorst?
Als dat hy staegh in sijn onruste borst,
Na hooghe staeten dorst?
Komt siet het gras en alle boomen groeyen,
Komt siet het vee gaen spelen op het velt,
Komt siet het kruyt aen alle kanten bloeyen,
En seght my doch wat ghy daer teghen stelt?
Komt siet een beeck die sachtjes nederschiet,
En door het sant en over keven vliet,
Een vreught in mijn verdriet.
XIII. Jan Bellet, ten jare 1620 dichtmeester der kamer van de Roozieren, was, zoo het schynt, geboren te Sint-Omars, van waer zyn vader zich, ten jare 1608 te Ypre, als drukker, kwam nederzetten: hy oefende het zelfde beroep, en heeft een dichtwerk uitgegeven, in 1625, voor titel voerende Welvoeghinghe ofte beleeftheydt in den gemeynen handel onder de menschen, met den lof der stad Belle. Eenige staeltjes uit dit werkje zullen bewyzen dat de schryver onder de beste vlaemsche dichters van dien tyd mag gerekend worden. Het is in dertien hoofdstukken verdeeld, en begint aldus: Soo haest de maen de duystre wolcken
Verwisselt met de soute kolcken,
En dat de daeghrade, als een bruydt,
De oostsche karren weer ontsluyt,
Waer uyt de son met koets en peerden
Vergulden komt den kloot der eerden,
| |
[pagina 150]
| |
Elck diertjen, in rivier, in zee,
Op bergh, op dal, in woud, in weeGa naar voetnoot1
En koele locht ontslaept sijn ooghen;
Elck gaet sijn wackren gheest stracx pooghen
Tot danckbaerheydt, met lof, met eer,
Aen sijnen milden voesterheer.
Gaet sulcx 't plomp reedloos dier beramen;
't Soude oock der christnen deught betamen,
Soo haest sy door den morghenpost
Van nachtrusts toomen sijn verlost,
Hun hert, hun siel en hun ghedachten
Tot d'Allerbeschicker groot van machten
Te heffen; met de sonneschijn,
Moet dit hun eerste sorghe sijn.
Het werkje in-8o, van 79 bladzyden, uit hetwelk deze regelen zyn gehaeld, heeft Jan Bellet, (die gelyk zyn vader, drukker was), ten jare 1625, zelf uitgegeven en opgedragen aen de wethouders der kasteleiny en stad Belle. De lof van deze stad begint daerin aldus: In 't Vlaender-vee-rijck-landt (wiegh aller vrome helden
Van 's daghs-oogh oyt bestraelt) in de Memphissche velden,
Alwaer Hyppotades aen sijn Lijbisschen post,
Behaeghlijck, galmigh-zoet, de zachte toomen lost;
Niet ver van 't stil ghedruysch der traghe Leysche stroomen,
Wiens christalijnigh vocht, belommert van veel boomen,
't Menapiaensche landt vrucht-barigh-lijck besproeyt,
En den Artesiaen sijn ackren overvloeydt.
Wy kunnen geenzins met stilzwygendheid voorby gaen, wat Jan Bellet, bladz. 37 van zyn werkje, wegens onze ryke en schoone landspraek gezegd heeft: En redent in gheen vremde talen
Van Britten, Iberschen, Gahalen,
| |
[pagina 151]
| |
Latijnen en veel andre meer,
U onbewust, oft sonder leer,...
Uw moederlijcke tael ghebruyckt;
Want ons neerduytsche spraeck beluyckt
Soo overvloedlijck in haer schatten
Al wat de reden kan bevatten
In de nature, ja soo ruym,
Dat sy niet hoeft ontleende schuym.
Van dezen Bellet spreekt ook de heer Snellaert met lof in zyne Bekroonde verhandeling over de Nederlandsche dichtkunst in Belgie (bladz. 227).
Men vindt nog van hem een lofdicht aen het hoofd van den Lusthof der Vrauwen, en een zesregelig vers in La Flandre et la France reformées, van den heere van Steenbrugge: dit laetste verdient hier overgeschreven te worden: Kreegh Maro d'eerenkrans in 't dichten des romeyns;
Ronsard des Vranckerijks; des Neerduyts onsen Heyns;
Steenbrugghe, met goed recht is de dry-lauwer waerdigh:
Die van den Mantuaen navolght 't latijnsch ghesangh;
Den Fransman overtreft door 't hoog-neêr-maetgheklangh;
En als de Gendsche swaen, sijn liedt singht zoet en aerdigh.
Het zal niet te onpasse komen hier op te geven de beknopte aenmerkingen welke wy, op de stukjes van onze dichters van Ypre, gemaekt hebben. 1. Wy dachten by het lezen der rymen van Jacques Ymmeloot, en niet min van zyne verhandeling, aentoonende de ware grondbeginselen van zyne fransche en vlaemsche dichtkunst, dat hy, hierin, den trant van Cats gevolgd was, en aen dezen dichter, welke zyn tydgenoot is geweest, had geleerd waer de lange en de korte lettergrepen moesten in aendacht genomen worden, het | |
[pagina 152]
| |
gene de fransche dichters, zegt hy, reeds deden; maer wy hebben van dit gevoelen afgezien, om dat hy (bladzyde 62 van zyn werkje), sprekende van de Emblemata amores, moresque spectantia (sinne en minnebeelden), uitgegeven in 1618, zegt, dat hy dit werk nooyt gezien, noch met dezen zeeuwschen dichter ooyt eenige onderhandeling gehad heeft; en hy besluit daeruit, dat zy beide, om de zelfde beweegreden, aengewakkerd zyn geweest om eene gelykvormigheid in te voeren in de regelen der dichtkunst, tot alsdan, vooral in Westvlaenderen, zoo weinig in aendacht genomen, om niet te zeggen teenemael onbekend. 2. Pauwels van der Haghe bedient zich van herhalingen, die men in de werken van vader Cats in menigte ontmoet. Hy zegt dus: Ons gheeft ghy nutten raedt............
En wat moet zijn ghedaen, en wat moet zijn ghewrocht,
En wat men schuwt in 't dicht, en wat moet zijn gheknocht.
Nu gaen wy sonder vrees, nu gaen wy met ghemack.
3. Jacques Caproen is in zynen trant meer vloeyend, ja schier hoogdravend. 4. Ludovicus Josephus de Huvettere. Hem was de overschryding in de versen niet onbekend; hy had geen gemakkelyke styl. 5. Jan Guldemont van Cortewille, die in het verdubbelen der a de hollandsche schryvers volgde, en volgens ons gevoelen, voor de dichtkunst niet geboren was, bedient zich van stopwoorden, die zyne prosaïsche rymen nog meer ontluisteren. 6. Jeremias Pierssene heeft veel harde versen: eens menschs dat 's tweedragts en 's nyds, des redenrycx vernufts en wysheyds, 's nyds en 's tweedraghts ghewelt en | |
[pagina 153]
| |
's gheleerdheyds praght. Hy verdubbeld ook de a, en slaegde veel beter in het maken van fransche versen. 7. Jan de Pape heeft een vloeyende en gemakkelyke styl. 8. De priester Lammertynck is niet vast in zyne spelkunde: nu souw en dan sauw, voor soude, enz. Zyne versen zyn zwak en prosaïsch. 9. Nicolaes Griettens heeft een geestige styl; zyne versen zyn ook gemakkelyk en vloeyend. 10. Joos Griettens is, onder al de dichters waervan wy handelen, degene die meest zweemt naer Ymmeloot, en, volgens ons, meest de voorbeelden van dezen laetsten gevolgd heeft. 11. Daniel Leupe maekte vloeyende versen: de vier laetste regelen van zyn stukje, door ons opgegeven, zyn de vruchten van een dichtkundigen geest. 12. François Forret had dichterlyke bekwaemheden, rykdom in gedachten, en een verheven trant. 13. Jan Bellet toont dat hem onze ryke moedertael niet onverschillig was, en dat hy hare kracht en zuiverheid eerbiedigde, ja nauwkeurig op de welluidendheid en de rymslagen acht gaf. Wy herhalen het, zyn zesregelig stukje, hier voren overgeschreven, toont dat hy den eernaem van dichter niet onwaerdig was. Vreemd schynt het ons dat Sanderus, tyd- en stadgenoot van Bellet, als ook Pacquot, van dezen dichter niet gesproken hebben. Nog eene aenmerking zullen wy te boek stellen, en deze is: dat onze dichters, in het algemeen, niet spaerzaem waren in vleyery by het schryven der dichtstukken geplaetst aen het hoofd van bundels door andere dichters uitgegeven.
1840
LAMBIN. |
|