Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 2

(1838)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum– rechtenstatus



[pagina 107]

II. Eene ghenouchelicke cluteGa naar voetnoot1 van nu noch, van iiij personagien, te weten, de manGa naar voetnoot2, de ghebuer, dwijf, ende de pape. de man. Eylacen, die altoos is gheplaecht Ende nemmermeer blijden dach en bejaecht, Hem mach wel langhe dijncken den tijt. Als ic buten ben hebbic eenich iolijt; Maer als ic thuis ben leyt mijn herte ghebonden, Zo minnelic ben ic ghelevert den honden. Mijn wijf, zy loddertGa naar voetnoot3, zy bouft. Dan es mijn herte zo zeere bedrouft! Dit waer te liene, om claer vermanenGa naar voetnoot4, Zy doet my lachen dat mijn ooghen tranen: Zo stijf versetse mijnen capproen. de ghebure. Ghebure, hoe vaerdy? man. Lieve ghebuere, wat soude ic doen? Mijn wijf es teghen my zo quaet? ghebure. En beteret niet? man. Wach armen, jaet, Achter waert, als de hinne schert. ghebure. Anders niet? man. Het staet voorwaer alzoo verwert, Als noynt garen dede up een strene.
[pagina 108]
ghebure. Ic zal u leeren een reneGa naar voetnoot1, Daer mede zuldijse up een ander ploye bringhen. man. Up een ander ploye? ic heb van als gheproeft. ghebure. Tsuere metten zoeten? man. Ja, al datter behoeft. Tquaet met goet, tes alleleens. ghebure. En blijvet noch altoos even quaet? man. Godt weet, neens, Maer lancx om quader dat sy wort. ghebure. Ic zal u wel raet gheven, op een cortGa naar voetnoot2. man. Dat beteren zal? ghebure. Godt weet. man. Nu, zegt my dan. ghebure. Verstaet wel tbescheet: Als ghy thuus comt, een voor al, Spreect zy dan quaet, zo zy ooc zal, Watse u smijt of wat zy u doet, Zecht altoes nu noch. man. Waer dat goet Dat waer tghene dat ic haer hiette.
[pagina 109]
Ende indien zy my trocke, smete of stiete? Zey ic nu noch, ic weet wel, te voren, Zy slouge my doot; dat waer verlorenGa naar voetnoot1. ‘Haut dat, nu noch! dat wert [u] droufelic swaer!’ Dat zou zy zegghen. ghebure. Daer en vraecht niet naer. Ghy moetet herdenGa naar voetnoot2, groot en cleene. man. En zoudic altoos nu noch zegghen? ghebure. Ja ghy, al teenenGa naar voetnoot3. man. GoyGa naar voetnoot4, zo zoudic langhe nu noch zegghen! ghebure. Tot dat ghijze verwect ende leert nu noch te zegghen, Ghy moetet verduwen. man. Hoe zoudic pijnen my dat an te legghen? Gheifse my een smete, ic zegghe nu noch, Zoo gheefse my dusent mael meer toch. Hoe zal ict daer mede maken? ghebure. En of zy namaels wel stoffeerde u caken Met goeder spijse, na u ghevoech, En zoudy nu niet connen nu noch zegghen? man. Ja ic, man, [my] passeret ghenouch Nu noch te zegghen, even stijf, Gaefse my wel tetene.
[pagina 110]
ghebure. Jaese. Up u lijfGa naar voetnoot1 Herderet in smijten, in eenen doene, Ghy zullet haer maken alzoo ghewone Dat zy haer zal vervaren dan, En wanen dat ghy uus sins mistGa naar voetnoot2. man. Dats rechs die manGa naar voetnoot3, Mochtmense alzo ontvechten. ghebure. Jaet. Zechdy nu noch? man. Ja ic, by allen Godts knechten, Jc zal nu noch zegghen, wat zy my doet. ghebure. Soo dat ic zal haerGa naar voetnoot4 maken vroet Dat sy u heeft al dul ghesmeten, En dat ghy van den duvel zijt beseten, Dat heifse met haren smijten ghedaen. man. Dat wort een groete boerdeGa naar voetnoot5! ghebure. Nu, ghy zout ghaen. Gaet henen thuiswaert, rasch. man. Ghy zecht zeker waer. Adieu, ghebuur. ghebure. Gaet henen, gaet henen, ic werpe u een schoelap naer;
[pagina 111]
Dat ghy wel herden moet in desen; Want het zal zeker vremt te hooren wezen: Daer wordt een groot gheschal. man. Nu dus, vooren! God zeghent het al. Zet ons teten en te drijncken! haest u snel! Wat duvel, waer blijfdy? dwijf. Ke, zecht? heer, willecome, schoon spelGa naar voetnoot1. Zecht uut, waer hebdy ghebeyt zo langhe? man. Nu noch. wijf. Ja, ghaet u ghanghen: Ic wedde ic prouf u. man. Nu noch. wijf. Swijght! Godt bedrouve u, Dat ghy dus langhe leift, auden dwaes! man. Nu noch. wijf. Ja, goey faesGa naar voetnoot2! Nu noch? eyst anders niet? man. Nu noch. wijf. Hoort dit bediet Met dezen nu noch! wat hebbic gheleden.
[pagina 112]
man. Nu noch. wijf. God moet u schaden en scheden! Wat meendy hier me, vuil catijf? man. Nu noch. wijf. Ke, hoort doch dit bedrijf! En zal mer anders niet zegghen? man. Nu noch. wijf. Laet ons met vreden met dezen nu noch. Die duvel schinde u! man. Nu noch. wijf. Ic wedde ic vinde u, Dat u zal rauwen, ic zecht u claerlijc. man. Nu noch. wijf. Dats emmer die duvel baerlic! Ghy en vraechter niet naer, Dat mercke ic doch. man. Nu noch. wijf. Haut datGa naar voetnoot1! zecht nu noch Vuil catijf! wat hebdy voren? man. Nu noch. wijf. Wey, tes al verloren. Ic zals u noch gheven, dat u zal grouwen.
[pagina 113]
man. Nu noch. wijf. Ic zal u zo douwen, Ghy zult dat nu noch achter laten. man. Nu noch. wijf. En macht niet baten? Ic en hoorde desghelijcx noynt mijn leven. man. Nu noch. wijf. Goy! ic zals u genouch gheven Dat u grauwelen zal, zonder ghetal. man. Nu noch. wijf. By goy, ic zal! Haut dat; wildijs noch meer? man. Nu noch. wijf. AmyGa naar voetnoot1, mijn hant doet my zo zeer. Al zoudy ramp hebben, en die u drochGa naar voetnoot2, Wat meendy doch? man. Nu noch. wijf. Dat es vreemt bescheet, Ja tvremste dat ic noynt hoorde. man. Nu noch. wijf. Ic zal ghereetGa naar voetnoot3. Haut dat! nu zecht nu noch al teenen. man. Nu noch.
[pagina 114]
wijf. Wat mach hy hier mede meenen? Ic en hoorde mijn daghen vremder advyse. man. Nu noch. wijf. TjanGa naar voetnoot1, ic loope uuten huyse. Lieve gheburen, comt my ter baten! ghebure. Wat ist, lieve ghebuere? wijf. Dat zal ic u weten laten: Wat ic mijnen man doe, goet of quaet, Hy zegt altijt nu noch, wat ic hem doe. ghebure. Ic zoude den pape halen daer toe. De man heeft claer sijns sins ghemist Met uwen smijtene. wijf. Es dat dan best Dat wy den pape halen? ghebure. Jaet, Godt weet. man. Nu gaen wy dan. ghebure. Ic gae mede ghereet. Nu gaen wy den pape halen, onder ons beedenGa naar voetnoot2. man. Aldus zou men deze quade wijfven beleeden. By sent Jan, dats goeden raet Dat ic nu noch seyde. Al es twijf quaet Ic hebse emmers versubtielt hier inne. Zy meent dat ic ben uuten zinne? Ic moeter om lachen, dats verloren. Ic ben wijzer dan Zalomon hier te voren
[pagina 115]
Of Virgilius of Aristoteles met. Dat ic nu noch zey was goet opset. Ic zal haer quaetheit nu af brijnghen; Ghelijc den cochuitGa naar voetnoot1 zal ic zijnghen Altoos nu noch, tot mijnder vromenGa naar voetnoot2. Zo waen ze dat mijn nu es over comen, Ende zal my steerckelic smeekenGa naar voetnoot3 dan. dwijf [tot den pape:] Lieve heere, comt tot mijnen man, En ziet doch wat hem deert. pape. Wat mach hem gebreken? dwijf. Hy zeyt altoos nu noch. pape. Wat? dat zijn vremde treken. Nu noch? wat ramp heeft dat inne? ghebure. Hy is claerlic uuten zinne. Dwijf heift hem ghestooten en ghesmeten, Dus mach hy wel zijn bezeten, Om deze onverduldicheit swaer. pape. Ic zal met u gaen tot daer. Haelt my mijn stole en mijnen bouc Ende mijnen quispele. ghebure. Dit wert een schoon besouc! Nu zullen wy weten wat nu noch bediet. pape. Nu gaen wy rasch. wijf. Hier wonic, heere, ziet. Dit es mijn man, spreect hem toe.
[pagina 116]
pape. In nomine Patris et Filii. man. Nu noch. wijf. Ic zegghe de man es claer beseten: Des zoudic meenen. man. Nu noch. pape. En spreect hy anders niet alteenen Dan nu noch? wijf. Neen hy, heere. Dit heeft hy curts aenghenomen. pape. Sa vrient, tot uwer vromen Ic wil u belezen en besweeren, Ende manen, by al dat u mach deeren, By nachtridders, ende by avondtronckenGa naar voetnoot1 Die achter den hoven de belle cloncken, By cocketoysenGa naar voetnoot2, by neckers, by maren, Ende by den drollenGa naar voetnoot3, int weer weghenGa naar voetnoot4, By catten die te dansen pleghen Tswoendaechs, en by varende vrauwen, Dat ghy zecht, op goeder trauwen, Wat u letten mach of ghebreken. man. Nu noch. pape. Wat, en condy anders niet spreken? wijf. Neen hy, zeker, heere.
[pagina 117]
pape. Tjan; noch bemane ic u meere By den zonnen boom en by der manen, Die Alexander verfierde in wane, En by alle doode papen, Ende ic bemane u by alle die gheselschape Dat te Babelonien leyt up tcasteelGa naar voetnoot1. man. Nu noch. pape. Wey; Godts hebs deel, Ic en weet niet wat hem mach letten. ghebure. Of men hem teten gave? pape. Ja, ja; wilt hem dat voren zetten, Van den besten ghezoden en ghebraden. wijf. Ic heb hier een stic van eender vladen: Wil ic prouven of hijse mach? man. Nu noch. ghebure. Nu rasch, zonder verdrachGa naar voetnoot2, Haelt hem te eten; hy zal claer ghenesen. man. Nu noch. pape. Ten mach gheen quaed wesen. Hy heet zo mughelic al duereGa naar voetnoot3. man. Nu noch. pape. Hy machse wel ter keure! Ic zie wel de man en heift gheenen noot.
[pagina 118]
ghebure. Vrauwe, tes u schult, cleen en groot. Gaefdy uwen man wel tetene, En ghy hem niet en waert zo fel, De man zoude hem hebben welGa naar voetnoot1. man. Nu noch. pape. Ghy moet den man smeeken schiereGa naar voetnoot2. wijf. Ic zal, heere, in alder manieren, En bidden hem vergheiffenesse van alle mijn mesdaet. Jan, vergheift my dat ic u oynt was so quaet, En oynt zo fel was teghen u. man. Ic vergheift u gherne. ghebure. Ja, wat zechdy nu? De man es ghenesen ter stont. wijf. Hoe vaerdy Jan, hoe vaerdy Jan? man. Ic ben al ghezont, Als ghy my niet meer quaet zijt. wijf. Neen ic, nemmermeer. pape. Godt zy ghebenedijt, Die man es van den evelGa naar voetnoot3 ghescheyden. Adieu, vaert wel. wijf. Heere Godt wil u gheleyden! Ghy hebt mijn herte ghepaeyt ter deghe. Ic wil ooc gaen.
[pagina 119]
ghebure. Dwijf es up weghe, Wy mueghen wel spreken met goeden raet. Dat ic u nu noch dede zegghen Was dat niet goeden raet? man. By sent Jacob, jaet; Maer metten eersten was ic daerom ghesmeten. ghebure. Maer nu hebdy namaels goede vladen gheten. man. Dat doe ic sekere. ghebure. Ic en sach noynt wijf bat beghect! Wanneer se meer baer man uut stect, Of dat zy quaet sprect ,, een vooral, Zecht altijts nu noch. man. By sent Thoon, ic zal; Want anders gheen zaken en mach my droomen. ghebure. Ja, zo meent zy dat u curen overcomen, En ghy zullet al te boven blijven. wijf. Ay, lodders! dat men u moet ontlijven! Dat hebbic al te malen ghehoort. man. Wacharmen, wacharmen! ghebure. Moort, moort! dwijf zal ons vernielen. wijf. Nu zecht nu noch!
[pagina 120]
man. Ic en zal, by mijnder zielen Nemmermeer seker lief wijf. wijf. Suldijt meer zegghen? man. Neen ic, up mijn lijf: Twas mijn ghebure diet my riet. ghebure. Tjan, heere, ic en riet u niet: Daerom willet my verdraghenGa naar voetnoot1. wije. En weetty niet dat hem mesvalt met vlaghen Die zijn hant steect tusschen schus en boomGa naar voetnoot2? ghebure. Och, ic kenneGa naar voetnoot3 dat waer es. wijf. So nemes goomGa naar voetnoot4. Elc wacht hem, die wel wil varen! Godts gratie wil ons allen, bewaren. Die Vader, die Zone, die helighe Gheest Verleene ons zalicheit aldermeest.	voetnoot1 Clute, kluit, klucht. voetnoot2 De man: in het HS. staet den man, doch later meest altyd de man. voetnoot3 Zy loddert, zy speelt de hoer. voetnoot4 Om het klaer, om het recht uit te zeggen moet ik belyden (lien) dat zy my doet lachen, enz. voetnoot1 Rene, redene, raed. voetnoot2 Op een cort, in korte woorden. voetnoot1 Dat waer verloren, een gewoone vlaemsche zegswyze, voor: dat ware al om niet. voetnoot2 Herden, uitharden, uitstaen. voetnoot3 Al teenen, allenthave, t'eenegaer. voetnoot4 Goy, uitroeping voor God. Zie myne Verhandeling over de vloeken. Zoo zeggen de franschen nog jarnigoy, voor je renie Dieu. voetnoot1 Up u lijf, op u leven: ik bevele het u op straf van uw leven. voetnoot2 Uus sins mist, uws zins mist, buiten zin, buiten verstand zyt. voetnoot3 Dat 's recht de man die zy hebben moet (?). voetnoot4 Haer. In het HS. staet u, wat zeker een misstelling is. voetnoot5 Boerde, klucht. voetnoot1 Willecome, schoon spel. De gewoone groet aen degenen, die in eene gildekamer of hof binnen kwamen, om deel te nemen in het spel. voetnoot2 Goey faes, goed gerafel! ik wensch dat u het rafelen wel gelukke: Ga voort, ik wensch u goed spel (gelyk eenige regels hooger). Vergelyk Hoeufft, Proeve van Bredaasch taaleigen, bladz. 148. voetnoot1 Haut dat! houw daer. Zy slaet hem. voetnoot1 Amy, ai mi! voetnoot2 Droch. Droeg? of: die u bedotte? voetnoot3 Ghereet, gereedelyk, terstond. voetnoot1 Tjan, het fr. tiens. voetnoot2 Beeden, beiden. voetnoot1 Cochuit, koekoek. voetnoot2 Vromen, baet. voetnoot3 Smeeken. Oudtyds werd dit woord gebruikt voor vlyen, streelen. voetnoot1 Avondtroncken, waerschynlyk te lezen avetroncken, in het hoogduitsch abetroc (plantasma), over welke kwade geesten zie Grimm's Deutsche Mythologie, bladz. 291. Anders beduidt avetronk ook bastaerd. voetnoot2 Cocketoysen, helschepoelgeesten, van het middeleeuwsch-latynsch woord Cochetus (cocytus). Zie Du Cange in voce. Of misschien cocketrijsen, serpenten. voetnoot3 Drollen, by Kiliaen kaboutermannekens. voetnoot4 Weer weghen, luchtbewegen, storm? voetnoot1 Zie Reinaert, V^s 23. voetnoot2 Zonder verdrach, zonder verwyl, zonder ophouden. voetnoot3 Mogelyk zal hy het door eten. voetnoot1 In het HS. De man en zoude hem niet zo qualic hebben; doch dan rymt het niet. voetnoot2 Smeeken schiere, al spoedig liefkozen. voetnoot3 Evel, kwaed, ziekte, euvel. voetnoot1 Verdraghen, te goede houden. voetnoot2 Wellicht ziet dit op het geval met Bruin den beer, in Reinaert, V^s 710 en volgende. voetnoot3 Kenne, bekenne. voetnoot4 Goom, acht.

Vorige Volgende

Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 2

II.
Eene ghenouchelicke cluteGa naar voetnoot1 van nu noch, van iiij personagien, te weten, de manGa naar voetnoot2, de ghebuer, dwijf, ende de pape.

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

auteurs

II. Eene ghenouchelicke cluteGa naar voetnoot1 van nu noch, van iiij personagien, te weten, de manGa naar voetnoot2, de ghebuer, dwijf, ende de pape.

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

auteurs

II.
Eene ghenouchelicke cluteGa naar voetnoot1 van nu noch, van iiij personagien, te weten, de manGa naar voetnoot2, de ghebuer, dwijf, ende de pape.