Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 1

(1837)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum– rechtenstatus



[pagina 326]
Ene scone exempel van eenen jonghen kinde ende van haren scoelmeester.
(Uit het HS. van den heer Van Hulthem, hier boven vermeld, bl. 100.) Ene scone exempel willic ontbinden Van enen meester die ic wel kinde: Clergie leerdi ende hielt scole;Ga naar voetnoot3 Ende soe sere wert hi in dole 5[regelnummer] Van minnen, op een kint, Dat hi leerde (in lieghe u niet in twint)Ga naar voetnoot6 Ende hi leider ane soe grote minne, Dat hi waende varen uut sinen sinne, Ende daer toe dlijf verliesen,Ga naar voetnoot9 10[regelnummer] Ende van minnen die doot kiesen. Dat kint en hadde maer xiij jaer, Dat sei men mi al over waer: Brueder Jan, enen jacobijn, Die wel wiste die waerheit fijn 15[regelnummer] (Hi was recht een goet man, Hi soude node lieghen an), Hi seide mi dat si was soe scone, Dat men niewerincs, onder shemels trone,Ga naar voetnoot18 En mochte vinden in ertrike, 20[regelnummer] [Noch] en hadde vonden haers ghelike, Van der sonderlinghe scoenheden, Ende van allen volmaectheden. Si diende Marien Onser Vrouwen: Alle daghe, met goeder trouwen, 25[regelnummer] Lasse Onser Vrouwen ghetide, Marien teren, dat sise moeste verblidenGa naar voetnoot26 Van hare onghedoeght,Ga naar voetnoot27 Laten sterven bi hare doeght,
[pagina 327]
Sonder van manne te hebben blame 30[regelnummer] Vleschelike, van haren lichame. Dit was altoes haer ghebede, Als si hare ghetiden dede. Si leerde lesen ende singhen. Niewers van anderen dinghen 35[regelnummer] En dede hare meester ghewach. Hi seide: ‘ic en mach Langher dese pine gedoghen, joncfrouwe! Ic moet u claghen minen rouwe, Die ic hebbe in mijn herte gront: 40[regelnummer] U minne heeft mi ghewont, Dat ic nemmermeer en can ghenesen, Ghine wilter selve troest toe gheven.’Ga naar voetnoot42 Dit dede hi haer dicwile verstaen. Si antwerde herde saen,Ga naar voetnoot44 45[regelnummer] Die scone maghet, ende seide: ‘Meester, dit es onreinecheide! Ghi sout mi leren ende wisen, Ter doghet bringhen, ende daer toe risen, Ende ghi lecht mi hier af te voren!Ga naar voetnoot49 50[regelnummer] Van desen en willic nemmer horen, Alsoe ghehulpe mi Jhesus!Ga naar voetnoot51 Ghewaghdijs mi meer, ic blive thuus, Ende wille nemmeer ter scole gaen.’ Die meester sprac: ‘Ic laet dan staen: 55[regelnummer] Ic en ghewaghes nemmeer woert En ware of ic u gave voert.’Ga naar voetnoot56 Hi sprac jeghen hare soe vriendelike, Soe dat die joncfrouw haestelike Ane hem woude legghen minne, 60[regelnummer] Met herten ende met sinne. Dit gheduerde wel ij jaer. Daer na, stillekijn ende openbaer,
[pagina 328]
Ghinc si met hem, ende rumde dlant.Ga naar voetnoot63 Dit es alsoe men ghescreven vant, 65[regelnummer] Want het seide mi een goet man. Si voeren ewech van dan,Ga naar voetnoot66 Ende ruemden haers vaders goet; Ende si voeren metter spoet Tot sanderdaghes toter noenen. 70[regelnummer] Daer quamen si neven valleyen groene, Daer die voghelkine songhen, Ende die scone bloemen spronghen, Daert sunderlinghe scone was. Ende die joncfrou, sijt seker das, 75[regelnummer] Dat si was soe moede, te dien tiden, Si wilde rusten ende ontbeiden, Ende hare ghetide lesen voert. Daer na seidese dese woert: ‘Maria (sese) ic hebbe u oec ghebedenGa naar voetnoot79 80[regelnummer] Om te behoudene mijn suverheden: Nu benic met minen meester gegaen: Sine minne heeft mi soe bevaen, Dat ic en weet gheen onderscheden, Welc liever storve van ons beden,Ga naar voetnoot84 85[regelnummer] Mijn meester, ic of hi. Maria, edel maghet vri, Ghi moet ons bede bewaren, Soe waer wi henen varen.’ Si spraken menech vriendelijc woert, 90[regelnummer] Als twee ghelieven wel toe behoert, Daer si te gader sijn. Die scone joncfrou fijn Plucte iij kersouden,Ga naar voetnoot93 Ende heeftse in haer hant ghehouden. 95[regelnummer] Si leide haer hoet in sinen scoet.Ga naar voetnoot95 Een luttel dat si haer oghen loec; Si sliep, ende si was moede, Die scone joncfrou ende die goede.
[pagina 329]
Daer da, eer iet lanc, 100[regelnummer] Uut haren slape dat si ontspranc,Ga naar voetnoot100 Ende heeft hare hande ontploken.Ga naar voetnoot101 Die bloemen, die daer in waren beloken,Ga naar voetnoot102 Die besachse alle drie: ‘Deus, here God, hoe wondert mie 105[regelnummer] Van desen sconen kersouden, Die ic hier hebbe in mijn hant gehouden! Si sijn bleec, ende onghedaen, Bi den anderen die hier staen. Lieve meester, hoe mach dit sijn?’ 110[regelnummer] Doe soe seide die meester fijn: ‘Ic sal u segghen dat ghi mi vraeght: Die kersouwen slachten der maeght: Als si haren maghdom, dit es waer, Verloren heeft, si en mach daer naer 115[regelnummer] Weder maghet sijn, als si was eer,Ga naar voetnoot115 Al dier ghelike en wert si nemmermeer. Als si ontsuvert es, dit es waer, Dan valt si daer naer Lichte aen anderen sonden.’ 120[regelnummer] Die joncfrou seide, in corten stonden: ‘Meester, dat ghi segt, dats waer. Soe en willic nemmermeer hier naer Minen lichame ter werelt gheven; Ende ic wille leiden een suver leven. 125[regelnummer] Doen waest dien meester leet, sonder waen, Dat hijt haer hadde doen verstaen, Ende seide: ‘selen wi nu scheden?’ ‘Newi (seese), wi selen onder ons bedenGa naar voetnoot128 Leiden een goet suver leven, 130[regelnummer] Ende deen den anderen niet begheven; Ende dat men ons gheeft, in ons gewelt,Ga naar voetnoot131 Eest cleder ofte ghelt, Eest broet ofte oec wijn, Het sal emmer half ende half sijn,
[pagina 330]
135[regelnummer] Ende leven een goet leven, Alst susters ende broeders pleghen.’ Dit gheloefden si mallijc andren daer. Si voeren bi nachte van daer; Si voeren haren wech voert, 140[regelnummer] Tot si quamen in eene poert,Ga naar voetnoot140 Daer si beide, te dien stonden, Enen sconen cloester van vrouwen vonden. Inden cloester voeren si naer, Ende bleven onthouden daer. 145[regelnummer] Daer leerde die jonghe nonne. In soude u niet ghesegghen connen Hoe wel dat si waren te ghemake. Die abdisse vraeghde om meneghe sake; Hoe na dat si waren belanc?Ga naar voetnoot149 150[regelnummer] De meester seide, sonder wanc: ‘Vrouwe, sijt der saken vroeder, Si es mijn suster ende ic haer broeder, Dese joncfrou die ghi hier siet; Hier ane en hebbic geloghen niet.’ 155[regelnummer] Die joncfrou hielt hare ghetiden Metten nonnen; dies waren si blide; Want, soude men daer singhen, ofte lesen, Si moeste altoes die ierste wesen, Beide te vesperen ende te messen: 160[regelnummer] Daer en soude mense niet ghemessen. Si sanc, boven hen allen wale, Clerdere dan die nachtegale. In leringhe soe was si volmaect, Ende van seden wel gheraect, 165[regelnummer] Ende scoene al omtrent: Dat verblide al dat covent. Tenen tide sonder waen, Als die abdisse was ghestaen, Seide die abdisse: ‘Sem mijn leven!Ga naar voetnoot169 170[regelnummer] Broet ende cleder willic u gheven,
[pagina 331]
Joncfrouwe, begherdijs nu?’ Die joncfrou seide: ‘des ghelovic u; Maer dies ontsegghic niet. Hier es mijn broeder, die ghi hier siet, 175[regelnummer] Die emmer moet hebben die heltGa naar voetnoot175 Van dat ic in mijn ghewelt Hebbe, ende dat ic ghecrighen can: Wi hebbens gheloeft bi sente Jan, Elc andren, bi onser trouwen.’ 180[regelnummer] Doe seide die abdisse toter joncfrouwen: ‘Ic sal u wel doen u belof, Ende makene pape hier int hof,Ga naar voetnoot182 Ende latene ons die messe singhen.’ Dus quamen si ten goeden dinghen: 185[regelnummer] Si wert nonne ende hi wert pape.Ga naar voetnoot185 Hebdi wel verstaen die sake Hoe elc van anderen niet en ginc, Ende si haer ordene wel hilt? Daer na soe ghevielt, niet lanc,Ga naar voetnoot189 190[regelnummer] Dat die grave, haer here, quam int lant, Ende quam daer hi den cloester vant; Ende hi wilde daer messe hoeren; Ende hoerde die jonghe nonne singen voren; Ende alle die anderen songen daer naer; 195[regelnummer] (Dit was sekerlike waer Die nonne sanc met ere clerder kele).Ga naar voetnoot196 Die here besachse herde vele, Haer scoenheit ende haer ghelaet. Doen gaf hem sijn herte raet 200[regelnummer] Dat hi van hare hebben soude sinen wille, Beide lude ende stille.Ga naar voetnoot201
[pagina 332]
Als die messe was ghedaen Es hi toter abdissen ghegaen, Ende gruetese hoveschelike;Ga naar voetnoot204 205[regelnummer] Ende si seide: ‘den here van hemelrike Moetti willecome wesen!’ Die grave vraechde haer met desen:Ga naar voetnoot207 ‘Wie es die jonghe nonne ende die smale,Ga naar voetnoot208 Die hier sanc soo wale? 210[regelnummer] Ende wenen si es gheboren,Ga naar voetnoot210 Des willic die waerheit hoeren.’ Die abdisse seide: ‘Here, ic en weet; Het ware mi te segghene onghereet Niet, si en es een goet godlijc wijf,Ga naar voetnoot214 215[regelnummer] Ende heeft hier broet ende cleder, haer lijf,Ga naar voetnoot215 Bi hare sconre scoenheden,Ga naar voetnoot216 Ende bi hare leringhe mede, Ende bi den goeden sanghe, die si can.’ Die grave seide: ‘bi sente Jan, 220[regelnummer] Ic moet ligghen bi haren live, Als een man bi sinen wive, Ende hebben ghemeinschap met hare!’ Die abdisse seide: ‘dat ware Ene herde grote sonde. 225[regelnummer] Ic verlore liever uten gronde Den cloester, ende al dat goet Dat den hove nie bestoet,Ga naar voetnoot227 Dan ic dat ghedoghen soude.’ Die grave seide, alsoe houde;Ga naar voetnoot229 230[regelnummer] ‘Vrouw, en maect gheen rebel! Het moet wesen, dat wet wel, Ochte ic sal in corter stont Den cloester verberren in den gront,Ga naar voetnoot233
[pagina 333]
Ende bringhe u in selker noet, 235[regelnummer] Dat ghi alle selt gaen om u broet, Ende struweren u al te male,Ga naar voetnoot236 Ofte neen, wet dat wale,Ga naar voetnoot237 Ic moet hebbe den wille mijn. Nu beraet u, eer morghijn.’ 240[regelnummer] Dus es die grave wech ghevaren, Ende die abdisse ginc sere misbaren, Ende si sende, alsoe houde, Beide om jonghe ende om oude. Doe quamen si, alle ghemene, 245[regelnummer] Sonder die jonghe nonne allene:Ga naar voetnoot245 Si was haer vermeiden in eene stede,Ga naar voetnoot246 Daer si hare ghebede in dede. Doe seide die abdisse: ‘nu hoert, ende verstaet, Ghi oude, ende ghi jonghe, gheeft mi raet: 250[regelnummer] Hier es die grave, onse here; Die es op ons verbolghen sere, Ende wilt ons nemen al ons goet, Datten cloestere nie bestoet, Ende bringhen ons in selker noet, 255[regelnummer] Dat wi alle selen gaen om ons broet, Ende struweren ons alle male, Ofte neen, wet dat wale, Hi moet hebben den wille sijn Van [een] der nonnen die hier begheven sijn.Ga naar voetnoot259 260[regelnummer] Hier af soe gheeft raet mijn; Ende seght mi den wille dijn.’ Doe seiden si alle ghemene, Beide out, jonc, groet ende clene: ‘Wine wisten u wat rade gheven; 265[regelnummer] Ghi sijt die vroetste die mach leven. Die der sake ane gaet Si sal ons gheven den besten raet, Ende wi volghen alle, na haren rade.Ga naar voetnoot268 God hoede ons van lachter ende van scade!’
[pagina 334]
270[regelnummer] ‘Amen’ seide die abdisse. Met desen Heeft die joncfrou haer ghetide ghelesen, Ende ghelaten, ende quam voert, Ende vontse alle sere ghestoert. Doe vraghde de joncfrou openbare 275[regelnummer] Der abdissen: wat haer ware, Dat si hadden al sulken rouwe? Doe seide die abdisse toter joncfrouwe: ‘Ic sal u segghen onsen noet. Wi moeten alle gaen om ons broet, 280[regelnummer] Ofte sterven al te male, Ofte neen, wet dat wale, Hier es die grave, ons lands here, Die es op ons verbolghen sere, Ende wilt ons nemen al ons goet, 285[regelnummer] Dat den cloestere nie bestoet, Ende bringhen ons in sulken noet, Dat wi alle gaen om ons broet, Ende struweren al te male; Ofte neen, wet dat wale, 290[regelnummer] Hi moet ligghen bi uwen live, Als een man bi sinen wive. Hier omme hebben wi rouwe.’ Doe seide die scone joncfrouwe: ‘Dat ware jammer herde groet, 295[regelnummer] Soudi alle gaen om broet Om minen wille allene. Maria (seide si) [die] maghet rene Bevelic mijn ziele ende mijn lijf. Sent om den grave, sonder blijf, 300[regelnummer] Ic sal u lossen uut deser noet.’ Met desen men den grave ontboet; Ende die joncfrou ginc, alsoe houde, Voer dbelde van Onse Vrouwe, Cnielende met groten rouwe. 305[regelnummer] Maria vant se in ene stede Daer si hare ghebede dede, Ende si seide dese woert: ‘Coninghinne Maria, nu hoert
[pagina 335]
Den bode van enen sondare.Ga naar voetnoot309 310[regelnummer] Want ghi in ertrike openbare Moeder waert, al sonder blame, Ende sonder smette van lichame, Ende droecht Jhesum, u lieve kint, Dies en twifelt mi niet en twint, 315[regelnummer] Nochtan bleefdi moeder ende maghet pure. Vrouwe, bescermt uwe creature, Die heeft gheweest u dienstwijf, Ende wille oec wesen al mijn lijf, Ende ic u op gaf mine suverhede.’ 320[regelnummer] Maria doe sprac, ende sede: ‘Lieve dochter, mijn dienstwijf, Ghi selt hebben langhe lijf: Uwen dienst salic u loenen, Ende in hemelrike doen cronen. 325[regelnummer] Nu gaet, met ghenent,Ga naar voetnoot325 Tot uwen meester int covent, Ende doet u nese ende mont afsniden.Ga naar voetnoot327 Ghi selt herde wel verbliden, Ende ghi en selt ghevoelen ghene smerte. 330[regelnummer] Gaet, met enen goeden herte; Ghi selt alsoe wesen ghedaenGa naar voetnoot331 Die grave sal u laten gaen.’ Als de joncfrou hadde ghehoert Van Maria dese woert, 335[regelnummer] Ende si haer orisoen hadde ghedaen,Ga naar voetnoot335 Stont si op, ende es ghegaen Daer si haren meester vant, Ende si vraghde hem, al te hant:Ga naar voetnoot338 ‘Meester, hebdi enech mes, 340[regelnummer] Dat scarp ende wel sniende es?’ Die meester seide: ‘jaic, joncfrouwe.’ ‘Soe biddic u (seide si), op trouwe, Dat ghi mi in corter stont Af snidet nese ende mont;
[pagina 336]
345[regelnummer] Want het moet emmer sijn, Ofte ic verliese die ere mijn Van den grave, die hier was, Ende hoerde messe: sijt seker das!’ Als die meester hadde ghehoert 350[regelnummer] Vander joncfrouwe dese woert, Nam hi sijn mes, al te hant, Ende snet haer af toten tant Al den mont, metten nese (Dus verteldet ons, diet ghelesen 355[regelnummer] Hebben inder heilegher scrifture,Ga naar voetnoot355 Dat si daer, te dier uren, Noch en bloedde noch en hadde smerte). Dat was gheloeft met goeder herten! Si nam haren nese sciereGa naar voetnoot359 360[regelnummer] Ende deden in haren meysniere.Ga naar voetnoot360 Haer hoetcleet nam si ter stont,Ga naar voetnoot361 Ende bant voer nese ende voer mont; Ende si ginc weder int covent. Die grave quam, met ghenent, 365[regelnummer] Des anders daghes bi tide: Hi was wel in hoghen ende blide,Ga naar voetnoot366 Ende es toter abdissen ghegaen. Die joncfrou es bi hem ghestaen, Daer hem sijn sin sere toe droech. 370[regelnummer] Hoveschelike sprac hi (ende loech): ‘Joncfrou, sidi nu beraden?’ Die joncfrou seide: ‘ic sal u ghestadenGa naar voetnoot372 U ghebot, here, herde gherne; Maer liever haddics tonberne,Ga naar voetnoot374 375[regelnummer] Dan icker pine moet om doghen.Ga naar voetnoot375 Ghi selt sien met uwen oghen
[pagina 337]
Die joncfrouwe, die ghi begaert.’Ga naar voetnoot377 Die grave nam metter vaert Die joncfrouwe in sinen arme; 380[regelnummer] Ende si seide: ‘wach arme!’Ga naar voetnoot380 Ende weende sere, ende maecte mesbaer; Want si hadde groten vaerGa naar voetnoot382 (Die ghenen diet ic hoerde segghen).Ga naar voetnoot383 Si vraeghde: ‘waer wildi mi hebben?’ 385[regelnummer] Hi seide: ‘hier, int vrijthof.’Ga naar voetnoot385 Ane die abdisse namen si oorlof, Ende si gingen ten vrijthove waert; Ende die grave, die niet en spaert,Ga naar voetnoot388 Ghinc met hare al te hant, 390[regelnummer] Ende seide hare: ‘doet af uwen nesebant, Ende laet scouwen u ansichte!’ Si sprac: ‘ghine sout mijns niet begeren lichte.’ Hi seide: ‘ic sal u besien;’ Ende troc af den wempel mettien. 395[regelnummer] Als hise metten oghen ane sach, Doe riep hi lude: ‘O wi, o wach! Du hebts den duvel onder handen;Ga naar voetnoot397 Du staet bevlect toten tanden, Ende een quaet lelic ansichte, 400[regelnummer] Ghelijc enen quaden wichte!’Ga naar voetnoot400 Hi seide: ‘die duvel moet u gheleiden!’ Dus es die grave van haer ghesceiden, Ende ginc, met snelder vaert, Daer hi staende vant sijn paert; 405[regelnummer] Ende als hi te sinen paerde es comen, Ende die abdisse heeft vernomen
[pagina 338]
Dat die grave was soe gram, [Ende] die joncfrouwe hem na quam, Die abdisse vraghede, herde saen: 410[regelnummer] ‘Wat hebdi minen here mesdaen, Dat hi es soe verbolghen?’ Die joncfrou ghinc hem na volghen, Ende si seide: ‘her grave, here, Wildi van mi iet mere?’ 415[regelnummer] Hi seide: ‘nenic, quaet vuul gheest, En doet den cloestere gheen tempeest! Du best Belsebuc, of sijn gheselle,Ga naar voetnoot417 Ochte selve die duvel vander hellen! Alsnu bestu lelic, alsnu bestu scone: 420[regelnummer] Du saelt noch met quaden loene Dancken der abdissen! Du connes soe menech quaden listen!’Ga naar voetnoot422 Aldus scout hi thof quite.Ga naar voetnoot423 Dies waren si alle met vlite, 425[regelnummer] Alle die daer binnen waren. Dus es die grave wech ghevaren. Doe ghinc die joncfrouwe, al te hant, Daer si haren meester vant, Ende seide: ‘meester, comt hare!Ga naar voetnoot429 430[regelnummer] Voeghet elc stuc, openbare, Elc stuc daert te voren stoet.’ Die meester was edel ende goet: Soe hi best mochte, in sinen wane, Voeghde hijt weder daer ane. 435[regelnummer] Dese miracle dede Ons Here Doer sijnre liever moeder ere. Men mochte niet werden gheware Ghenen snede, openbare, Sonder daert mes ginc in, 440[regelnummer] Daer soe stont, meer no min, Als enen siden draet roet. Maria, die uut alre noet
[pagina 339]
Verloeste dese nonne, op desen dach, Maria, die vele mach, 445[regelnummer] Moet ons verbidden ten jonscten daghe, Daer alle redene sal gheven claghe: Dies moet wesen ons volleestGa naar voetnoot447 448[regelnummer] Vader, Sone, ende heilich Gheest!	voetnoot3 Clergie, latyn. voetnoot6 In lieghe u niet in twint (lees een twint), ik en lieg u niet een zier. voetnoot9 Dlijf, 't leven. voetnoot18 Niewerincs, nergens. voetnoot26 Teren, ter eeren; dat op dat. voetnoot27 Haer (bevrydende) van alle ondeugd. Hier schynt iets overgeslagen door den afschryver. voetnoot42 Of gy zoudt er zelf moeten in voorzien. Deze regel rymt niet wel met den vorenstaende; doch er zyn meer zulke voorbeelden van onregelmatigheid in dit gedicht. Misschien te lezen wesen, voor gheven. voetnoot44 Herde saen, zeer spoedig. voetnoot49 En gy legt my hier iets voor (subauditur: dat my van de deugd zou afbrengen). voetnoot51 Zoo waerlyk helpe my Jesus! voetnoot56 Ten ware ik u verliet (?). voetnoot63 Rumde, ruimde, verliet. voetnoot66 Ewech van dan; niet eeuwig, maer e-wech van daen. voetnoot79 Seese, zei ze. voetnoot84 Ons beden, ons beiden. voetnoot93 Kersouden, kersouwen, zekere bloemen, madelieven, marguerites. voetnoot95 hoet, hoofd. voetnoot100 Ontspranc, ontwaekte. voetnoot101 Ontploken, geopend. voetnoot102 Beloken, gesloten. voetnoot115 Eer, te voren. voetnoot128 Newi seese, neen wy, zei ze. voetnoot131 In ons gewelt, in onze macht. voetnoot140 Poert, stad. voetnoot149 Hoe na dat zy malkander bestonden (aenbelangden). voetnoot169 Sem mijn leven, eene uitroeping, verkort (ja, wel verkort!) van zoo waerlyk helpe my God, by myn leven! Dikwyls vindt men by de ouden sem mi God; doch thans zeggen wy gewoonlyk: sem mi ni God, en dat is een vloek: Zoo helpe God my nimmer! Zie myne verhandeling over de oude vloeken, in de Nederduitsche letteroefingen, Gent, 1835, bl. 225. voetnoot175 Die helft, de helft. voetnoot182 Makene pape, maken hem geestelyke. voetnoot185 Die sake, de oorzaek. Wederom onrym, gelyk ook in de vier volgende regels. voetnoot189 Misschien, en om te rymen, moet er gelezen worden: Niet lanc daer na soe gevilt. voetnoot196 Met ere, met eenre, met eene. voetnoot201 Beide lude ende stille, eene gewoone formule om te zeggen: 't ging hoe 't ging, 't zy het gerucht maekte of niet. voetnoot204 Hoveschelike, heuselyk, op zyn hoofsch. voetnoot207 Met desen, fr. avec cela. voetnoot208 Die smale, die kleine, mignonne. voetnoot210 Wenen, voor wanen, waer van daen. voetnoot214 Ten zy dat ik moet bekennen dat zy een braef godvreezend meisjen is. voetnoot215 Haer lijf, gedurende haer leven; want lyf is leven; schoon ook lichaem, als B.V. in vers 220. voetnoot216 Bi, om. voetnoot227 Dat aen dit hof (dit klooster) immer toebehoorde. voetnoot229 Alsoe houde, alzoo seffens, spoedig. Vergelyk Clignett's Bydragen, bl. 62. En zoo moet het also houde, hierboven, bl. 29, V^s 104, ook verstaen worden; al beteekent houde almede vriendelyk. voetnoot233 Verberren, verbranden. voetnoot236 Struweren, destrueren. voetnoot237 Ofte neen, zoo niet. voetnoot245 Sonder, uitgezonderd. voetnoot246 Haer vermeiden, haer gaen vermeiden, gaen wandelen. voetnoot259 Begheven, geprofessied. voetnoot268 Volghen, oordeelen naer de uitspraek van anderen. Zie boven bl. 46, 47, enz. voetnoot309 Den bode, het gebod, het bevel. voetnoot325 Met ghenent, met stoutmoedigheid. voetnoot327 Nese, neus. voetnoot331 Gy zult er derwyze uitzien. voetnoot335 Orisoen, gebed, oraison. voetnoot338 Al te hant, dadelyk. voetnoot355 In der heilegher scrifture, in goede heilige boeken; doch, hoe dit overeen gebracht met V^s 2, 12, 13, enz.? voetnoot359 Sciere, spoedig, schielyk. voetnoot360 Deden, deed hem... Meysniere, een woord dat my elders nog niet is voorgekomen; waerschynlyk een soort van vrouwen draegtassche, ook wel aelmoesniere, geheeten, en afgeleid van mesner, nu mêner, by zich voeren. voetnoot361 Hoet cleet, hoofdkleed, sluier. voetnoot366 In hogen, 't zelfde als verhoget, verheugd. voetnoot372 Ghestaden, gestade doen, uitvoeren. voetnoot374 Tonberne, t'ontbeeren, het te laten. voetnoot375 Doghen, verdragen. voetnoot377 Begaert, begeert. voetnoot380 Wach arme, thans och arme. voetnoot382 Vaer, vrees. voetnoot383 Aen dit vers hapert iets. Waerschynlyk ontbreekt hier een of twee regels, die vers 383 voorafgingen; want het komt my voor, dat er in den volgenden legghen, en niet hebben, moet gelezen worden. voetnoot385 Vrijthof, binnenmuersche tuin. Zie de Aenteekeningen op Maerlants Spiegel historiael, II, bl. 47. voetnoot388 Die niet en spaert, die niet en verwylt. voetnoot397 Du hebts, gy hebt; doch vermoedelyk moet er staen ic heb. voetnoot400 Wichte, in de oude beteekenis van het woord, hellewicht, booze geest. Zie Grimm's Deutsche Mythologie, en mynen Reinaert, op vers 3405. voetnoot417 Du best, du bist, gy zyt. voetnoot422 Du connes, gy kunt. voetnoot423 Aldus heeft hy het klooster kwytgescholden van zyn bedreigingen. voetnoot429 Comt hare, komt her, komt hier. voetnoot447 Volleest, uiterste voldoening; van vol en leesten, hoogduitsch leisten, dat is, doen, vervullen, volbrengen.

Vorige Volgende

Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 1

Ene scone exempel van eenen jonghen kinde ende van haren scoelmeester.

(Uit het HS. van den heer Van Hulthem, hier boven vermeld, bl. 100.)

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs