Suriname gezien door kinderogen

[p. 57]

Algemene en godsdienstige feesten

Idul Adha

Met Idul Adha, het offer- of slachtfeest, herdenken moslims dat Abraham in plaats van zijn zoon een ram mocht offeren. Iedere familie die het kan betalen, offert een dier. In Suriname is dat meestal een koe. Eén deel van het geslachte dier is voor de armen, één deel is voor vrienden en één deel is voor het eigen gezin.

[p. 58]

Oudjaar

Tijdens oudjaar op 31 december wordt veel vuurwerk afgestoken. Er zijn vuurpijlen en siervuurwerk, maar vooral de pagara's zijn populair. Dat zijn hele grote miljoenenklappers van soms tientallen meters lang. Hoe meer lawaai hoe beter.

Bij de Marrons wordt oud en nieuw een week lang gevierd. Door de jonge mannen wordt op de eerste en de laatste dag veel vuurwerk afgestoken voor het hele dorp.

[p. 59]

Chinees nieuwjaar

Als in januari of februari het Chinese nieuwjaar aanbreekt, steken Chinezen over de hele wereld vuurwerk af. Kinderen krijgen rode zakjes met wat geld. Dat brengt geluk. Op straat wordt vaak een draken- of leeuwendans uitgevoerd. Ook dat brengt geluk. De eigenaren van winkels en bedrijven geven de leeuwen- of drakendansers een rode envelop met geld.

[p. 60]

Holikaverbranding

Buurtbewoners bouwen in de 40 dagen voor Holi een brandstapel op een open terrein. Op de avond voor Holi, oudjaar volgens de hindoekalender, wordt die aangestoken. Daarmee wordt symbolisch al het slechte van het afgelopen jaar verbrand.

Pandits brengen offers voor het begin van het bouwen van de brandstapel en voordat het vuur aangestoken wordt. Er wordt gezongen en muziek gemaakt tot alles is verbrand. De volgende dag halen de mannen de as op. Ieder smeert elkaar een klein beetje as op het voorhoofd als teken van geluk.

[p. 61]

Holi

Holi, het Hindoestaanse nieuwjaar, is een uitbundig feest. Iedereen wenst elkaar geluk en er wordt lekker gegeten. Zingend en dansend trekken speciale muziekgroepen langs de huizen. Men besprenkelt elkaar met gekleurd poeder, water en parfum: symbolen voor de bloeiende natuur. Holi is in Suriname een nationale feestdag en wordt ook door niet-hindoes gevierd.

[p. 62]

Pasen

Pasen is voor christenen het feest waarop herdacht wordt dat Jezus uit de dood is opgestaan. De week ervoor worden zijn lijdensweg en kruisiging herdacht. Er zijn die week veel kerkdiensten.

Op de Eerste Paasdag organiseren de kerken van de Evangelische Broedergemeenschap een paasloop. Na afloop krijgen de deelnemers een paasontbijt aangeboden.

Met Pasen worden ook veel verhalen verteld over de paashaas en beschilderde eieren. Van oudsher symbolen voor de lente en het nieuwe leven.

Het feestje van de Paashaas

De Paashaas had er lang over nagedacht. Hij wilde nu eens geen feest voor de kinderen. Hij wilde ook geen honderden eieren beschilderen. Het leek hem leuk om nu eens, voor één keer, een feestje voor zichzelf te organiseren. Geen gewoon feest. Het moest een heel bijzonder feest worden, met heel bijzondere gasten. Je kunt nooit raden wie hij uit wilde nodigen. Per e-mail, ja je hoort het goed de Paashaas had een computer, stuurde hij een uitnodiging naar de Kerstman en naar Sinterklaas. Hij vertelde dat het hem zo geweldig leuk leek, als zij eens bij hem in Suriname kwamen logeren. Nog diezelfde week mailden Sinterklaas en de Kerstman dat ze de uitnodiging graag aannamen. Voordat ze vertrokken kochten Sinterklaas en de Kerstman eerst nog gewone kleren zodat de andere passagiers hen niet zouden herkennen. En omdat het in Suriname zo warm is werden dat echte zomerkleren. Maar op verzoek van de Paashaas deden ze ook

[p. 63]

hun mooie rode kleren in de koffer. Vlak voor Pasen kwam Sinterklaas met het vliegtuig uit Spanje en de Kerstman kwam van de Noordpool. De Kerstman had het er nog even moeilijk mee dat hij zijn rendieren deze keer achter moest laten. Maar hij wist dat de dieren goed verzorgd zouden worden, al zouden ze zijn knuffels zeker missen. De Paashaas haalde zijn gasten met een auto met airco van vliegveld Zanderij. Hij herkende Sinterklaas en de Kerstman eerst niet; hij had ze nooit zonder hun prachtige rode kleding gezien. De begroeting was heel hartelijk, ze omhelsden elkaar zelfs. In de auto raakten ze niet uitgepraat en voordat ze erop verdacht waren arriveerden ze op het geheime adres van de Paashaas.

De Paashaas wilde ze graag zoveel mogelijk van Suriname laten zien, maar eerst bleven ze nog een dag thuis omdat ze vermoeid waren van de reis. Toen gingen ze net als echte toeristen met een klein vliegtuigje naar het binnenland, waar ze in kleine toeristenhuisjes logeerden. 's Morgens werden ze wakker van het gebrul van de brulapen. Ze zagen zelfs een tapir en met een verrekijker zagen ze prachtig gekleurde vogels. Natuurlijk gingen ze in een korjaal langs de dorpen in het binnenland. En je zult het geloven of niet, ze zwommen zelfs in de rivier. En tijdens de hele reis heeft niemand ze herkend.

Op hun laatste avond in Suriname vroeg de Paashaas Sinterklaas en de Kerstman hun rode feestkleding aan te doen. De Paashaas gaf zijn gasten prachtig geverfde eieren en de Kerstman en de Sint gaven de Paashaas mooi ingepakte cadeautjes. De volgende morgen bracht de Paashaas Sint en de Kerstman weer naar het vliegveld. Ze spraken af dat ze het over tien jaar nog eens over zouden doen.

[p. 64]

Divali

Divali is voor hindoes het feest van het licht. In de week ervoor wordt het huis helemaal schoon gemaakt en eet men alleen vegetarisch. Op de dag zelf wast iedereen zich en trekt zijn mooiste kleren aan. Ook moet je proberen kwade gedachten, als jaloezie en hebzucht, los te laten. Tijdens Divali wordt geofferd aan Lakshmi. Zij is de godin van het geluk en de welvaart en de vrouw van de god Vishnoe. Als echtgenote en moeder wordt zij deze dag speciaal geëerd. Het is daarom ook een beetje moederdag.

In de tuin, op het dak en vaak ook in elke kamer van het huis worden divali-lampjes of kaarsjes neergezet. Rond zes uur 's avonds worden ze aangestoken. Steeds meer mensen gebruiken ook elektrische feestverlichting.

[p. 65]

Ramadan

Tijdens de maand Ramadan wordt door moslims van zonsopgang tot zonsondergang niet gegeten of gedronken. Ook verder wordt sober geleefd. Het is een maand van bezinning, vragen om vergiffenis en goede voornemens.

Bodo of Idul Fitr

De dag na het vasten wordt Bodo, Idul Fitr of suikerfeest gevierd. 's Morgens trekken de moslims nieuwe kleren aan. Er is een feestelijke gebedsbijeenkomst, waaraan ook vrouwen en kinderen deelnemen. De rest van de dag gaat men bij elkaar op bezoek. Kinderen gaan langs de deuren en krijgen kleingeld. Het is de gewoonte om op deze dag ook de graven van overleden familieleden te bezoeken. Soms worden 's avonds in de tuin en langs de weg olielampjes en lichtjes geplaatst als feestverlichting.

[p. 66]

Kerst

Op 25 en 26 december is het Kerst. Christenen herdenken dan de geboorte van Jezus, de Zoon van God. Op de avond ervoor wordt een Kerstnachtdienst gehouden. De gelovigen van de Evangelische Broedergemeente dragen daarvoor het liefst witte kleren. Voor veel christenen en niet-christenen is Kerst ook het feest van het licht, de kerstman en gezelligheid. Iedereen gaat bij familie en vrienden op bezoek en er wordt lekker gegeten.

[p. 67]

Kerstgedichtje

Het staldeurtje kraakte, de os loeide zacht.
Toen Jozef ontwaakte, was 't kindje gebracht.
We noemen hem Jezus, heeft Jozef gezegd.
Zacht heeft hem Maria in 't kribje gelegd.
Drie wijzen uit het oosten, die zagen de ster.
Ze zochten het kindje, en kwamen van ver.
Wie loopt op het paadje en wie klopt daar aan?
't Zijn herders die zwijgend de stal binnen gaan.
Ze knielen eerbiedig en buigen het hoofd.
Dan klinken hun stemmen: ‘de Heer zij geloofd’.