Alaaf Kirchroa

Ing nui zamloeng i Kirchröatsjer sjproach

Martin Hermans
Errin jevalle

Ing famielieje van hij erum, der man en de vrauw, zoosse óp 'ne sjunne zómmernommedieg in et läubje van hönne nette en jroeësse jaad, dem der man zelver piekfain in oade hool en zieng vrauw ummer zón vräud draa hot, went de blómme drin zoeë sjun an 't blui-je woare.

De vrauw heel hön hòfjöarieg kink óppene sjoeës, dem dóng die jouw lóf boesse jót, wat et dan ooch tseeje wól, durch mit heng en bing tse sjpattele. Ooch de eldere zelfs koeët dat hòf sjtundsje rès nit sjaade. Der daag durch hauwe ze 't döks druk in hön kling koloniaalwaarejesjefje, dat tsemliech flot jing.

Noen bedeenet in hön plaatsj 't Klara, de maad, de kónde, die um die tsiet jet hoale koame.

[p. 102]

Op eemoal bringt de maad 'ne brif en zeët derbij: ‘Hij is ee tellejram’. ‘Went dat mer nuks van de tant Fiena is,’ zeët dróp de vrauw an der man en wie heë aa tse leëze vingt, zeëte: ‘Joa, dat is at ezoeë, doa sjteet et: ‘Kóm um zes oer mit der tsóg; lot inne waan non baan kómme; kan nit jót tse vós joa. Tant Fiena.’

‘Oah juddet!’ zeët de vrauw, ‘kunt die at wieër! Went ze hij is, dan meent ze alles tse kónne doeë, wie ze et wul en jidderinne muuët ziech noa hör fuuje.’

‘Joa!’, vilt de maad 'r dri, ‘en wie nui-sjierig is ze nit! De letste kieër, wie ze hij woar, hat ze miech boave i mieng kis alles noa jesjnuffelt en durchee jewórpe; en kunt ze noe at wieër?’

‘Jaa, da's woar.’ zeët der man. ‘Wen die hij in hoes is, zouw me bauw ezoeë leef die tsiet an der Nordpool zitse. Iech mint al, dat ze, wie ze 't letste moal hij woar, nit erg tsevrije sjeen tse zieë. Iech daat doarum, ze wuuër nit kómme. Wits de evvel, wat ver dunt, vrauw? Ver vaare mit der nieëkste tsóg bis Ramung noa mie broor, dem iech zoeëlang nit jezieë han. De tant zal nuuks koads derva dinke, went ze ós nit heem aatruft en ver broeche derbij zoeë lang nit voet tse blieve. 't Klara zeët 'r ainfach, dat ver at ee paar daag verreest zind en nit wus, wan ver tseruk kuuëme. Iech wed, dat ze dan der angere daag at wieër aafreest.’

‘Dat jeet,’ mint de maad doaróp, wie de vrauw ziech nog druvver an 't bedinke woar. ‘Iech zal alles wal jót bezörje, went 'r voet zid.’

Ing hòf sjtónd dernoa woare die tswai reezeveëdieg en de vrauw woar nog draa, de maad mer alles jót aan 't hats tse leëje en zeët nog: ‘Went de tant dan wurrem voet is, móste ós dat trek tellejraafeere; hij haste 't adres; 'ne waan broechs de ónnit non baan tse besjtelle; doe zeës ainfach doe kunts nuuks leëze, da kan ze 't diech nit lang uubel neëme.’

Doamit trókke die drij ze aa - 't kink noome ze ooch mit - oane dra tse dinke, of ze zelver zoeë ónaajemelt in Ramung wilkóm wuuëre.

Onjeveër um vunf oer kòchet 't Klara 'ne ekstra jouwe kaffieë, sjneet sjink tsereët, ding bruuëtsjere paraat maache, noom zoejaar ing pottelieje wien van de aarieët aaf, die 't ooch at paraat doa sjtellet. Went de tant dan koam, broechet ze nit mieë lang alles noa ee tse kroame, bis hem óp eemoal in vool, dat et vuurwende munt, van jaar nuuks leëze tse kónne..... ‘Och,’ daat et doe, ‘iech zaan livver ver hant jee tellejram krèje, dat huurt ziech nit zoe dóm aa.’

't Woar tjeën hòver zivve; doe woeët plötsliech heftieg óp de sjel jeduit; 't kliengelet els went koajónge 't dunge. De maad

[p. 103]

leuft kiekke en joa, doa sjting ze, de tant Fieng, ing erje dikke, uvvermieëssieg sjwoar madam, mit roeë dikke bakke en fónkele koa ooge.

‘Jódden daag, madam’, häuchelet de maad, ‘komt Uur ós flits bezukke?’

‘Dat zals de doch wal wisse,’ keëket de tant Fieng de maad aa, wie ze in et hoes erinner koam. ‘En woavuur woar jinne waan an der baanhof, wie iech 't doch in et tellejram besjtelt hauw!’

‘Ee tellejram? Mieng leef tant, hat Uur des ee jesjikt?’

‘Dat 'r doa nuuks va sjiengt tse wisse,’ zeët de tant, ‘is miech doch erg ópvallend; doa zal iech miech evvel 'ns noa erkóndieje, wie dat is. Mer woa zind eejentliech de Hersjafte?’

‘Meh! Uur treft 't huu evvel eëtsj sjleët,’ bejón benoa sjtróddelend de maad, die bang woar, dat ze ziech vermoellet, ‘'t deet hön leed.... 't zal hön leed doeë,’ verbesseret ze ziech jauw, ‘went ze verneëme, dat Uur hij jeweë zid. Alle tswai zind noa Ramung óp bezuk jejange; 't kink hant ze ooch mit.’

‘Ezoeë!’, zeët doaróp de tant jants lies, ‘Dat is evvel zóngerliech ópvallend, wail ze doch angesj jaar nit reezeloestieg zind. En wannieë kómme ze dan tseruk?’

‘Ja! Dat wees iech ónnit; doa hant ze miech nuuks van jezaat; flits in tswai wèche.’

‘Nodda!’, zeët die doe dróp, woabij ze der manktel en der hód aaflaat en noa 't woeëntsimmer introan. Ze zats ziech an der dusj en lees ziech van de maad alles óptoafele, wat 'r jót sjmaachet; dikke tante hant jeweunliech ooch jouwe hónger, bezóngesj went ze urje óp bezuk junt.

Wie ze jet um jang draa woar, vroagt ze óp eemoal de maad: ‘Klara, kants de inne dervuur sjikke, vuur tse huuëre, woa 't tellejram va miech blieëve is?’

Doe versjrekt ziech de maad, wail 't dan joa eroes kómme woar, bis ze plötsliech óp 'ne jedanke koam en zaat, dat ze dizze middieg zónne aat brif höt krèje, evvel ze kank dat nit zoe jenauw. Wen dat et da flits is, dan jung ze 't ins krieje.’

Mer wie ze 't de tant kiekke loos, doe woeët die evvel koad. ‘Doe dóm sjoaf, datste bis’, keëket ze hem aa, ‘dat is doch et tellejram, woa dri sjteet, dat 'r miech 'ne waan noasjikke zult en wents doe dan zoe sjleët leëze kants, wietste zeës, woarum - dat zaag miech doch 'ns - has doe duppe 't dan óp jedoa?’

De erm maad woeët ónger dat bekieve jants roeëd wie 'ne sjroethaan en sjtammelet jet van oes nuisjieriegheet 't jedoa tse han, woanoa ze zoe jauw wie meujeliech noa de kuche erinner veëjet, um aan et kuche-jereppels hör erjer oes tse losse; en tselets sjtoeësset ze nog ing flesj wien óp de aarieët um, woadurch van dat sjerverjekliengels de tant jants nerveus non

[p. 104]

kuche erin kunt en ooch doavuur nog aan tse sjoebbe vingt, wail - wie jezaat - ze mint uvveral 't woat tse mósse doeë.

Ooch sjienget ze jet tse aane, went ze 't ooch nog nit besireef, wie de zaach mit et tellejram eejentliech tsezaame hóng. Evvel ze lees et ziech nit merke en kummeret ziech winnieg drum, dat ze de jezelsjaf van hör verwante misse mónt en vuur aaf tse reeze de nieëkste daag, dat vool er allens jaar nit in; en dat hauw de maad doch zoeë jehoft!

Vunnef daag jinge verbij; de tant woar wie in eeje hoes, kommandeeret de maad in alles, wat ze wól, lees ziech jót bedeene van er, in ee woat, jinne hauw jet mieë tse zaage wie zie; doarum woeët ze de maad mit der daag lestiejer, bis óp der mörje van der zesde daag 't Klara vleesj woar hoale en der brifdreëjer inne aan de maad adresseerde brif braat: ‘Noe kiek doch 'ns hij; de maad kan bauw nuuks leëze, wie ze zeët en die tswai sjikke noe dör zónne lange brif. Doahinger sjtikt jet, dat hauw iech miech wal trek jedaat en zoeë sjiengt 't dan ooch tse zieë.’ En ze noom ziech der bril en leëzet, wat in der brif sjtóng:

‘Klara, ver hant jidder daag jemeent, ee sjrieve van diech tse krieje, of de tant Fieng nog doa is. Ver kónne nit langer mieë hij blieve; mie broor is va jister aa óp rees en uvvermörje vieërt de vrauw ooch voet; et blieft ós drum nuuks angesj uvver, els mer noa heem tse kómme. Tellejrafeer zoofort, wie et is, evvel verberg dizze brif jót; went de tant em zeug, ding ze dervuur oes de hoet vaare; dat kanst de diech joa ooch wal dinke.’

Wie de tant Fieng dat jeleëze hauw, sjpróng ze jants sirelliech druvver óp; ze zaat jee woat, noom veër en ink, zats ziech tse sjrieve en wie ze veëdieg, jauw allebij de brivve in ee anger koevert jedoa, dat ze jót tsouw kleëvet en wie de maad koam, dör nog jezaat mit de sjtreng wiezóng, dizze brif nit óp tse doeë, ennem höre deensheër tse uvverjeëve, went ze oes Ramung tseruk kuuëme; doe ding ze zich aan en.... voet woar ze!

‘Deh!’, zeët de maad dernoa, ‘noen zind ver ze da endliech kwiet; noe zind die vroeë, dat ze tseruk kónne kómme. Iech wil 't hön mer jauw joa melde.’

Nog derzelbe oavend koame die wieër en 't Klara bejón alles tse vertselle, bezóngesj dat de tant et mer nit droes hai krège, dat zie vuur hör woare voet jejange en.... zeët et tselets: ‘De tant hat Uuch zoejaar nog 'ne brif hij jelosse; iech zal em ins jauw krieje joa, dan kant Uur em ins leëze.’

Mar doe woar et an hön, zich druvver tse erjere, wie ze die tswai brivve oes et koevert noome, der hönne en dem, deë de tant jesjrève hauw, woarin sjting, dat tse et nit kunt bejriefe, wie ze ziech aajesjtelt hant, zoeë zelfs, dat ze vuur er wuuëre loofe jejange. Ze wuuër kómme, hön mit tse deele, dat

[p. 105]

ze alle obst, wie biere en eppel, oes hör jroeësse sjun obstwije hön ónentjeltliech sjinke wool, vuur et in hön jesjefje tse verkoofe en woaraa ze dan jewis ee sjun heufje jeld aan verdeenete; ze broechete mer tse kómme en et aaf tse doeë. Evvel noa wat noe vuurjevalle wuuër, zouwe ze mer sjtil doa blieve......

De lang jezichter, die ze noa dat leëze alle drij - de maat mit derbij - maachete, kan me ziech lieët vuursjtelle.