Alaaf Kirchroa

Ing nui zamloeng i Kirchröatsjer sjproach

[p. 14]

Frits Ploum
Der Drekberg

Iech zaan diech dat jedinkste:
Went vuur zón hoeëg daag,
Wie Poasje, Brónk en Pinkste,
Doe mit ing sjurgskaar
Der sjoent moeëts voet jon vaare,
Da woarste tse beklaage.

Jaazes-kinger-joa! Wie jeër dat iech in mieng jóng joare hauw, went 't Zóndieg woeët; der hals sjtóng miech evvel bis uvver de oeëre vol, wen iech 's Samstes oes 'n sjoeël heem koam en zoog, dat werm kluuttedrek noa der Kirchröatsjer berg woar i tse sjurje.

Dat woar dan nit alling vuur dat sjoebkeërche va ós alling, nee, ooch der sjoent va mie jroeësmódder, va dör hör sjnöar en ieëme en van ee paar noaber luu woar vuur mieng rechnoeng.

Iech dubbet miech dan wal al ins inne niekel of ing merk, ooch al ins winniejer of jaar nuus, jeenachdeem went ze jraat nuuks klings hauwe. Went ze miech allenäu ee krentsje haie jejeëve: iech hai dróp vertsiecht; mer ‘höhere jewalt’: klatsj um jen oeëre, vieze of kónkele va mie vadder tswónge miech, wen iech nit jewólt hai.

Mie vadder wól noe eemoal jót fies mit zieng famielieë en noabere zieë en tswaidens wól heë tseege, dat iech als zienne sjtamhalter - iech bin der äudste heem en noa miech zind nuung meëdsjer - 't spits kroog vuur inne toer of zes mit kluuttedrek noa der berg i tse maache.

Iech zaan diech, dat jedinkste evvel!

No-ja, 't woar leeve mós en iech hauw mich dri tse sjikke. Van ee òd zeelsje maachet iech miech ing help, ooch klauwet iech miech doavuur al ins de jaade-koad en iech joof miech óp wèg.

't Jóng jót bis in de Wienjraat, mar da vóng el ooch de ieëlend aa: den der berg woar doe jeplavaid mit sjting, nit wie kingerköpsjer, mer wie bullesse en wasserköp! Jee wónger dat mieng auw sjoebkaar doa de sjunste vlöag maachet en sjprung dóng wie ee jónk vulle.

Iech kroog dan ooch de nuuëdieje sjtuuk en huuts in heng en de help roetsjet miech allemoments noa 'n ruk i of vrievet miech sjnauwe in nak wie ing brivvebus. 't Rad in de kaar, dat

[p. 15]

zoeë wie zoeë al nit jants rónk woar en ooch al tsemliech in de aas woar oes-jeloofe dóng de rammel- en roebbelij nog vererjere.

't Intsieje jluk woar, dat 't berjaaf jóng, wat el ooch ee ónjluk koeët jeëve, wentste jet sjoes dri hauwts en da moeëts neerzetse. Da koeët 't diech passeere, dat de kaar nog jet durch roetsjet en de sjtumpele ópins wie jebròche poeëte van ee jesjlacht verreke drónger hónge.

Zoeëjet koeët diech uvverkómme. Doabij koam, dat de kaar ooch al ins jet veel hauw en dat diech inne dil vrekket of der bank van 't rad jóng. Zónne toeër woar vuur miech ing richtieje drekkieje hiemelsvaart. Mer allo, ‘alles meinem und so weiter!’ Iech jleuf nit tse uvverdrieve, wen iech zag, dat mieng sjurgskaar nit zoeëvul liejet va vóftsieg tsienge poef óp der Noeëtsjteër tse hoale - en dat is wiet! - es wie inne roetsj van de Banneer bis langs 't Doeëdejès-je.

Jots-jedank bin iech el ummer mit lief en zieël tsezaame in der drekberg kómme en alle oes-jesjtange jrel en erjer woar iech verjèsse, wen iech miech deë ‘bunterdurcheinander’ doa ins koeët besjnautse. Va alles en nog jet woeët doa bijjenee braat. Doe sjlees de heng inee, wen iech dat ins ópneum:

Ee leffelebret, ee sjtuk òd iezer,
Hekkedör, voel eëtseriezer,
Beròsde kessele zónger boam,
Allerhand jebludsjde kroam.

Jebasjte tasse zónger oeër,
Ing aafjedraage koelmontoeër,
'ne Umsjlaag van ee bilderbóch,
'ne Aafjedankde ópneëmsdóch.

Platjetroane tsinke emmer.
Wikke oes 'n lampebrenner,
'ne Boam oes ing auw hierinkstón,
Veëre va jeploade hón.

Ing oavendspief mit elleboag,
Wiksdoeëze en ing loemelewoag,
Aafjevalle lingeblaar,
Ing umjesjtoeësse kappesbaar,
Tserbròche teldere, pöt en jlaas,
Reefe van ee reënvaas.

[p. 16]

 

Alderdäuker vaal auw kloemmele,

 

Knòke, veller, hóddele, loammele,

 

'ne Kandel en ee sjtuk tapieët,

 

Versjette-sjtil, ing valsje vlieët.

 

 

 

Ing pan, ing aafjewinkde lai,

 

Duppens, jruulle, posjelai,

 

'n Zök, 'ne höösj, 'ne wölle sjtoech,

 

'ne Hòs van ing Sjedammer-kroeg.

 

 

 

Ing sjartel mit tswai linkse sjóng,

 

Koeëlsjtórkele, mósjele en kartóng.

 

En ing massa anger zaache.

 

Mer ver wille sjloes dra maache.

 

Angesj wuuët me sjtaapeljek

 

Van deë kroam en kluuttedrek.

 

 

 

Mer iech zaan diech, dat jedinkste,

 

Went ste vuur zón hoeëg daag

 

Wie Poasje, Brónk of Pinkste

 

Der dregberg i moeëts sjurje:

 

Nog livver los diech wurje!