Greep naar de macht

Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945

7.3 De financiële organisatie

Op basis van de financiële verslagen kan, voor de periode 1934 tot 1938, een overzicht worden gegeven van de inkomsten van het vnv²⁴. Voor 1939 werden geen financiële documenten teruggevonden. (Zie Bijlage 1.)

De inkomsten van het vnv stegen in 1936 voor het eerst boven het miljoen: 1.235.394 frank. De inkomsten uit de contributies waren goed voor bijna 55% van dat bedrag. De gewone leden brachten 268.125 frank binnen en de geheime leden 407.250 frank. De volgende jaren is een absolute en relatieve stijging waar te nemen van de inkomsten uit de contributies. Deze belangrijke inbreng blijft opvallen. De contributies zorgen in 1937 en 1938 voor ca. de helft van de totale inkomsten, dubbel zoveel als de gewone contributies. Een

24 ara, ka, Bundel 922. ‘Inkomsten vnv voor het jaar 1934’, 16 januari 1935; ‘Inkomsten voor het jaar 1935’, 1 februari 1936 (cf. supra, p. 126); ‘Inkomsten voor het jaar 1936’, 1 februari 1937; ‘Inkomsten voor het jaar 1937’, 17 januari 1938; ‘Inkomsten voor het jaar 1938’, 5 januari 1939.

[p. 268]

kwart van de inkomsten kwam in die jaren uit andere inkomsten dan de contributies. Zoals in de beginjaren werden ze verdeeld over drie posten: de eerder bescheiden afdrachten van verkozenen en van de binnen- en buitenlandse giften. De buitenlandse giften kwamen voor ca. de helft uit Nederland. De giften uit Duitsland waren eerder klein, kleiner dan bijv. giften uit Zuid-Afrika of Brazilië. De post binnenlandse giften was vooral van betekenis in het verkiezingsjaar 1936 toen hij voor bijna 40% van de totale inkomsten zorgde.

De financiële verslagen geven alleen gedetailleerde opgaven van de inkomsten, niet van de uitgaven. De nota's die Staf De Clercq telkens bij de jaaroverzichten schreef, geven maar zeer algemene informatie over de uitgaven. Bij het verslag over 1936 schreef de vnv-leider dat Volk en Staat de partij veel geld kostte. Voor 1937 begrootte hij een uitgave van 300.000 frank. Begin 1938 schreef hij bij het verslag over 1937 dat Volk en Staat ongeveer een half miljoen had gekost. Begin 1939 schreef hij dat de krant handen vol geld bleef kosten. Hij stelde een zware financiële inspanning in het vooruitzicht bij een eventuele verhuizing van de krant naar Brussel.

Voorts vermeldde Staf De Clercq dat de verkiezingen (1936 en 1938) veel geld hadden gekost.

Het vnv had ook loonkosten te betalen. Algemeen secretaris Ernest Van den Berghe werd door de partij bezoldigd. Begin 1937 betaalde de partij drie redacteuren van Volk en Staat²⁵. Het is niet bekend of deze salarissen begrepen zijn in de hierboven genoemde uitgaven voor de krant. Geen enkele arrondissementsleider ontving een vergoeding van de partij.

Er waren ook nog de kosten van het algemeen secretariaat. De centrale kas sprong ook bij in de kosten van het partijsecretariaat van het arrondissement Leuven.

De financiële verslagen tonen in ieder geval aan dat de inkomsten de uitgaven ruim overtroffen. Het vnv beschikte begin 1939 over bijna 2 miljoen reserve.

25 Dat blijkt uit een brief van Staf De Clercq aan Karel Lambrechts, 30 maart 1937: ara, ka, Bundel 928.