De strijd tusschen Boer en Brit. De herinnering van den Boeren-generaal

Correspondentie tusschen de beide Presidenten en Lord Salisbury.

Van de Staats-Presidenten van de Zuid-Afrikaansche Republiek en den Oranje-Vrijstaat aan Z.E. Lord Salisbury, te Londen.

Bloemfontein, 5 Maart 1900.

Het bloed en de tranen van de duizenden, die door dezen oorlog geleden hebben, en het vooruitizcht van al het zedelijke en stoffelijke verderf, dat Zuid-Afrika nu dreigt, maken het voor beide oor-

[p. 398]

logvoerenden noodig, zich kalm en als voor het aangezicht van den Drieëenigen God, af te vragen: waar zij om vechten en of beider doel al deze vreeselijke ellende en verwoesting rechtvaardigt?

Uit dien hoofde en met het oog op de beweringen van verschillende Engelsche staatslieden, dat de oorlog begonnen is en gevoerd wordt met het bepaalde doel, Hr. Ms. gezag in Zuid-Afrika te ondermijnen, en een van Hr. Ms. Regeering onafhankelijk bestuur in geheel Zuid-Afrika in te stellen, achten wij het onzen plicht, plechtig te verklaren, dat deze oorlog alléén begonnen is als een maatregel van verdediging tot vrijwaring van de bedreigde onafhankelijkheid der Zuid-Afrikaansche Republiek, en alléén voortgezet wordt om de onbetwistbare onafhankelijkheid van beide Republieken als souvereine internationale Staten te verzekeren, en te handhaven; en de verzekering te erlangen, dat die onderdanen van H.M., die met ons aan dezen oorlog deelgenomen hebben, niet het minste leed zal wedervaren aan lijf of bezit. Op deze voorwaarden en op deze voorwaarden alléén, verlangen wij, nu gelijk in het verleden, den vrede in Zuid-Afrika hersteld te zien en een einde gemaakt aan het kwaad dat nu over Zuid-Afrika heerscht, terwijl er, indien Hr. Ms. Regeering besloten is de onafhankelijkheid der Republieken te vernietigen, ons en ons volk niets overblijft dan op den ingeslagen weg tot het einde toe te volharden, in weerwil van de overweldigende overmacht van het Britsche rijk, vertrouwende dat God, die het onuitbluschbaar vuur der vrijheidsliefde in het hart van ons en onze vaderen heeft gelegd, ons niet verlaten zal, maar Zijn werk in ons en onze nazaten zal vervullen.

Wij hebben geaarzeld deze verklaring eerder voor Uwe Excellentie af te leggen, omdat wij vreesden, dat, zoolang het voordeel aldoor aan onze zijde was en onze legermacht verdedigende stellingen ver in de Britsche koloniën bezet hield, een zoodanige verklaring het eergevoel van het Engelsche volk zou kwetsen; maar, nu het prestige van het Britsche rijk door het gevangen nemen van een onzer legers geacht mag worden hersteld te zijn, en nu wij daardoor gedwongen zijn geworden andere stellingen, welke onze legers bezet hielden, prijs te geven, is dat bezwaar opgeheven. Wij kunnen nu niet langer aarzelen, Uwe Regeering en Uw volk tegenover de geheele beschaafde wereld duidelijk te zeggen, waarom wij vechten en op welke voorwaarden wij bereid zijn den vrede te herstellen.

[p. 399]

Van Lord Salisbury aan H.E. de Staats-Presidenten van de Zuid-Afrikaansche Republiek en den Oranje-Vrijstaat.

Telegram.

Londen, 11 Maart 1900.

Ik heb de eer, de ontvangst te erkennen van het telegram van UEdelen, d.d. 5 Maart, uit Bloemfontein, waarvan de strekking hoofdzakelijk is te vragen, of Hr. Ms. regeering de ‘onbetwistbare onafhankelijkheid’ van de Z.A. Republiek en den Oranje-Vrijstaat als ‘souvereine internationale Staten’ wil erkennen, en aan te bieden om op die voorwaarden den oorlog te eindigen.

In het begin van October 1.1. heerschte er vrede tusschen de Koningin en de twee Republieken onder de Conventies, welke toen golden. Er was een discussie gevoerd gedurende enkele maanden tusschen Hr. Ms. regeering en de Z.A. Republiek, waarvan het doel was, herstel voor zéér ernstige grieven, waaronder Engelsche ingezetenen in de Z.A. Republiek leden, te verkrijgen. In den loop van deze onderhandelingen had de Z.A. Republiek, bij weten van Hr. Ms. regeering, aanzienlijke wapeningen getroffen, en de laatste had dientengevolge stappen gedaan om te zorgen voor daarmede overeenkomende versterkingen van de Engelsche garnizoenen van Kaapstad en Natal. Geen inbreuk op de rechten, door de Conventies gewaarborgd, had er tot dusver van Engelsche zijde plaats gehad. Plotseling verklaarde de Z.A. Republiek, na twee dagen te voren een beleedigend ultimatum uitgevaardigd te hebben, den oorlog aan Hare Majesteit, en de Oranje-Vrijstaat, met wien in het geheel niet van gedachten was gewisseld, deed een gelijken stap. Onmiddellijk werd een inval gedaan in Hr. Ms. gebied door de twee Republieken; het beleg werd geslagen om drie steden binnen de Britsche grens; een groot gedeelte van de twee koloniën werd afgeloopen met groote vernietiging van eigendom en leven, en de Republieken maakten er aanspraak op, de bewoners van Hr. Ms. gebied te behandelen alsof dit gebied ingelijfd ware bij een dezer Staten. In voorziening van deze handelingen had Transvaal vele jaren lang op enorme schaal een militairen voorraad opgestapeld, die alléén bestemd kon zijn om gebruikt te worden tegen Engeland.

[p. 400]

UEd. maken eenige opmerkingen van negatieven aard over de oogmerken waarmede deze toerustingen werden gemaakt. Ik acht het niet noodig de kwesties te bespreken, die gij opgeworpen hebt. Maar het gevolg van die toerustingen, met groote geheimzinnigheid bewerkstelligd, is geweest, dat het Britsch rijk gedwongen werd, een inval het hoofd te bieden, die het rijk een kostbaren oorlog en het verlies van duizenden kostbare levens bezorgd heeft. Deze groote ramp is de straf geweest, die Groot-Brittannië ondergaat, omdat het in de laatste jaren berust heeft in het bestaan van de twee Republieken.

Met het oog op het gebruik, dat de beide Republieken gemaakt hebben van de positie hun geschonken, en de rampen, welke hun ongeprovoceerde aanval over Hr. Ms. gebied heeft gebracht, kan Hr. Ms. regeering op UEd.'s telegram slechts antwoorden met te zeggen, dat zij niet bereid is, in de onafhankelijkheid van de Z.A. Republiek of van den Oranje-Vrijstaat toe te stemmen.