Uren met musici

[p. 85]

Over muziek

Over instrumentale muziek

DE muziek van vage uitdrukking heeft een nog magischer charme dan de gedeclameerde muziek. De zachte bewogenheid, die een goede instrumentale muziek geeft, deze vage herhaling van de accenten onzer gevoelens, deze lucht-reis, die ons door de ruimte doet zweven zonder ons organisme te vermoeien, deze geheimzinnige taal die tot ons wezen spreekt zonder het verstand er in te betrekken en die evenwaardig is aan de reden, daar zij ons bekoort, is een zeer zuiver genot.

Over de vrijheid van een muziekstuk (sonate)

Een sonate is een discours. Wat zouden wij denken van een man, die, zijn gesprek in tweeën brekend, tweemaal dezelfde helft herhaalde? Dat is ongeveer de indruk, die de herhalingen in muziek maken. (Dit slaat op de vroegere gewoonte, die wij nog bij Haydn, Mozart en soms zelfs bij Beet-

[p. 86]

hoven aantreffen om sonate-deelen vóór hun doorwerking weer van voren af aan te beginnen).

Melodie

De melodie is de essence der muziek; te veel geleerdheid doet haar schade. Te veel overwonnen moeilijkheden in het lied of in de sonate toonen meer de pretentie het auditorium te verbazen dan het te behagen. Een gecompliceerde harmonie komt niet overeen met de sterke menschelijke hartstochten.

De Duitschers en de Franschen moduleeren veel meer dan de Italianen; waarom? Ik geloof dat de Italianen weinig moduleeren, omdat zij sterk zijn in de melodie en dat hoe minder melodische accenten een volk heeft, hoe meer materieele modulaties het aan den toon zal toevoegen. En wat wij hier van de volken zeggen geldt even goed voor de menschen afzonderlijk.