De gewaarschuwde reiziger of Het nuttig en vermakelijk spoorwegboekje

Behelzende wenken, raadgevingen, wijsheden en aanmoedigingen om te reizen tot eigen profijt, zowel bij regen als zonneschijn en in de vier diverse seizoenen

[p. 25]

Kampen of De lof van den regen.

NAAR mijn meening woont de heer Pluvius te Kampen; ik ben tenminste nooit in deze eerwaarde stad geweest, of hij was er aan het werk. En het stond Kampen niet slecht; geen wonder, voor een aloude havenstad. Zoodat ik van Kampen leerde, dat de afschuw die de Nederlander als reiziger van het water heeft, ik meen van het regenwater, een dwaze, domme, en afkeurenswaardige afschuw is. Niet dat ik mijn enkele reizen of retourtjes bij voorkeur zal koopen bij regenweer, maar ik zal het als het zoo te pas komt niet nalaten, niet voor Kampen, en nergens voor. Of is - aangenomen dat ge een goede regenjas hebt -, het geluid van een bui water in een zwaar beukenbosch niet een van de beste dingen die de wandelaar beleven kan? Is het gezicht van een stad aan het water, schoongewasschen en helder als een kind

[p. 26]

na het Zaterdagsche bad niet onvergelijkelijk schooner dan op wat men een lekkeren zomerdag noemt (met stof). En de geur van de wereld, als ze goed gedronken heeft!

Ge moet mij, als ik naar Kampen wil, ook al evenmin den lof van de snelle treinen zingen. Ik ben het met u eens dat men om tijdig bruiloften en partijen te bereiken, schepen te water te laten in Delfzijl, en zaken te doen in Sint Anna-ter Muiden of Saloniki, wel eens haast kan hebben. Maar een boemeltreintje op zijn tijd is ook niet te versmaden; men kan de boomen en schapen langs den weg eens beter tellen, de

[p. 27]

weilanden stuiven u niet zoo hinderlijk langs den neus, een polletje paardebloemen is weer een polletje paardebloemen en geen gele vlek, en tenslotte acht ik het even weinig elegant Parijs of Amsterdam per boemeltrein te bereiken als Enkhuizen en Kampen per sneltrein. Men kan er ook anders over denken, maar ik klim in Zwolle steeds met een bijzonder genoegen in het vervoermiddel dat mij naar Kampen belooft te rijden: als ik haast had zou ik niet zoo naar Kampen gaan; ik heb dus allen tijd, en wat is genoeglijker?

Kort en goed, men ziet Kampen bij aankomst aan den overkant van een breede blinkende rivier, met zijn groen geboomte, zijn witte poort en zijn torens en huizen als een van de fraaiste watersteden van heel het land. Men zet zijn kraag op, na op dezen regendag in het station gewacht te hebben tot het heldert en het licht op daken en boomen schittert en glanst; bedenk wel, in deze vrede, stilte en glans schilderde Vermeer zijn gezicht op Delft, en het is dus wel een vertering of twee in een stationswachtkamer waard, en dan passeert men de brug, en hoogstwaarschijnlijk de zonderlinge maar onschuldige juffrouw die u hier een vlugschriftje over

[p. 28]

het ware geloof pleegt te willen verkoopen, en u vermaant het heil uwer ziel indachtig te zijn. N.B. Als zij lastig wordt, wat een enkel maal kan voorkomen, geef u dan uit voor Muzelman. Dit werkt probaat; zij verafschuwt blijkbaar dit veelwijverig geloof.

Aldus gesterkt wandelt men langs de grachten. Liefderijke menschen hebben hun geraniums in de goot gezet, zooals het hoort bij regen; over de brugleuningen hangen de vischnetten te drogen, en ge ziet de Burgwal, de Muntsteeg en de Vliersteeg en de Vloeddijk, hoewel er geen munt en geen vlier te bekennen valt. Maar de stad was eens machtig genoeg eigen munt te slaan, en de Vloeddijk bewijst hoe het er spoken kan. Zoo komt ge bij de Cellebroers-poort, en de aldaar huizende eenden. Ik neem graag aan dat de Kampenaars niet zoo drommels dom waren als men zegt, dat lijkt eer een vurige aantijging van andere steden die zij in den handel te slim af waren, maar de Kamper eenden zijn de domste ter wereld. Als men doet alsof men ze van een versnapering wil voorzien, waggelen zij op haar twee pooten aan, door het natte gras, donker gevlekt en wit van glimmende veeren, en kijken U met haar pientere zwarte kraaloogen aan. Ge hebt niets; en met een verwijtende blik maken ze rechtsomkeert. Steek de hand weer uit, en zij marcheeren nogmaals op, en dat kunt ge zoo-

[p. 29]

veel dozijn keer herhalen als ge tijd hebt en liefhebberij.

Hoe is het mogelijk dat een beest met zulke verstandelijke oogen zoo dom is als een eend? Is het omdat de eend optimistisch is, bij regenweer, als de wurmen den grond uitkomen; of denken zij hetzelfde van den mensch als gij van hen te weten hoe een mensch zoo stom kan zijn om twintig maal de leege hand uit te steken tegenover eenden? Spelen zij met u, of gij met haar? Denk daar eens over na, het kan een omwenteling in uw wereldbeschouwing beteekenen.. In ieder geval zijn het aardige eenden.

Een eend overigens, in iedere beteekenis, die het Kamper Raadhuis niet binnengaat. De meeste raadhuizen zijn als pastei waarvan de korst meer de moeite waard is dan de inhoud; maar achter de prachtige gevel schuilen hier schatten. Ik ben hier van mijn levensdagen zesmaal de trap naar de Schepen-zaal opgeweest; voor wat er aan beeldhouwwerk en houtsnijwerk, aan schepengestoelte en schouw en gewelf te kijk is mag men niet alleen een regenbui maar zelfs een wolkbreuk trotseeren. En het is alles nog haast zoo ongeschonden als het uit de handen der meesters kwam, die het sneden, hakten en bouwden nadat de dienaren en boden der stad in 1543 hun vastenavondbier blijkbaar wat rijkelijk dronken, de keuken beneden te warm stookten, en de zaak in brand zetten. Het was ditmaal eens niet de

[p. 30]

schuld van dien kerken- en torenvernieler, de loodgieter.

Hoe dit zij, men moet nooit op klokslag van het volle uur in deze zaal vertoeven. Men dient in Kampen vijf minuten vroeger op straat te staan. Dan bengelen u de klokken van het carillon boven het hoofd, de lucht is vol rijk en diep geluid, en als het uur geslagen heeft galmt en glanst het nog een volle minuut na in den Kamper regen. Men moet ook behalve langs de stadspoorten en dat juweel van een toren van Vinckeboom, langs de rivier het natte weer benutten, het is een gezellige waterkant met scheepsagenturen en sleepagenten, en als ge het eene natte grijze zeil op den IJssel ziet waarmee ‘De Drie Gezusters’ of de

[p. 31]

‘Cornelia Johanna’ of de ‘Ebenhaëzer’ de Zuiderzee tegemoetvaart, bedenk dan dat de Kamper Koggen eens gevreesd waren in handel-, oorlog- en kaap-vaart, en dat hun blauw-witte vlag woei van Spanje tot Noorwegen.

Daarover peinzend komt ge weer bij de witte Koornmarktpoort terug, en als ge denkt dan alles gezien te hebben zijt ge iemand die de valsche reputatie der Kamper domheden verre overtreft. Er zit nog van alles in de oude straatjes, en men vindt dat door overal waar een bordje ‘Kruidkoek uitverkocht’ hangt, de eerstvolgende zijstraat in te slaan; op deze beproefde wijze zal men nog menige regendruppel met genoegen op zijn hoed laten vallen.

P.S. Er zijn goede gidsen van Kampen, een uitvoerige van Mr. J. Nanninga Uitterdijk (uitg. L. van Hulst, Kampen), en vele kleine voor den luien lezer, die men onder den Stadhuistoren krijgt. Men schrijve aan de Kamper V.V.V. Dat bespaart mij hier tien bladzijden proza.

P.P.S. Koop in Kampen als de tijden weer vredig zijn een lamsbout. Ik heb er de beste gekocht die ik ooit at. Ge begrijpt dan meteen iets van het nut en den aard van het Kampereiland.