Het gebroken hart of De reis naar Barcelona

Een ouderwetsche, omslachtige, en sentimenteele geschiedenis en bovendien vrijwel naar waarheid verteld

[p. 150]

Veertigduizend
15

Wij hadden geen tijd den heer Janssen te begraven. Een schip vaart verder. De papieren omtrent den heer Janssen waren net op tijd in orde. De agent had de zorgen, en het geld voor den krans, meer dan genoeg, en van iedereen wat. De stoker had het roode lint afgestaan. Van de hond, zei hij. De hond was al bij zijn familie, zei de stoker. Hij liep toch eigenaardig te snuffelen aan boord. Zoo'n beest toch. Dat zie je meer; daar lees je ook wel

[p. 151]

van. Daar zijn gedichten op gemaakt, zei de stoker.

Onze volgende bestemming was Malta. Het was hetzelfde vuile weer gebleven. En Barcelona met miserabelen regen is ook niet veel. De kanariepietjes op de Rambla stonden niet eens buiten. In de Calle San Pedro, waar Mària gewoond had, was het huis veranderd en verbouwd. Er was nu een schoenenwinkel gekomen. Ik dacht aan de witte plavuizen van haar koele kamer, en haar voeten in de rose muiltjes. Waar zij woonde wist men niet, zei men in den schoenenwinkel, en keek mij argwanend aan.

Wij passeerden de lange rij hengelrijke mosselenvlotjes weer, en de Spaansche vloot, en kwamen buiten; waar nogal zee stond. Ik had het voorop gezocht, om eens door te waaien. Dat was onverstandig, een machtig stuk water sloeg mij wit, hoog en dreigend zoo blind in het gezicht, dat ik een oogenblik deinsde, en mij boog. Eigenlijk niets dan schuim, dacht ik. Waarom dan die angst voor een beetje buiswater. Ik

[p. 152]

liep verder naar voren. Driemaal sloeg het harde water in mijn gezicht, dat ik er van huiverde. Toen hoorde ik de stem van den hofmeester achter mij:

‘Mijnheer, u moest een borrel komen drinken, zei de kapitein.’

Ik veegde mijn druipend gezicht af. ‘Dadelijk, hofmeester...; dadelijk.’

‘Nee, noù, mijnheer,’ zei de hofmeester.

Ik draaide mij om. Op de brug wenkte de kapitein met de hand. De ‘Titania’ maakte een haal, en de moeite die ik met mijn beenen had op het gladde dek bracht mij tot bezinning. Verdriet is vergif, dacht ik. God teistert de zijnen. - En 't is medicijn ook. 't Is genade ook...

Ik ging naar mijn hut, trok werktuiglijk een schoon wit overhemd aan, en stak mij in een ander pak. Toen klom ik de lange trap naar de brug op, en vond den kapitein en den eerste, verdiept in scheepsgesprek.

‘Zoo,’ zei hij. ‘Ik zeg net tegen de stuurman, je zal zien dat het betert. 't Waait voorbij, mijnheer.’

[p. 153]

‘Dank u,’ zei ik, en zag mijn heldere volle glas op de tafel klaar staan; en nam het.

‘Van harte,’ zeiden zij, haast tegelijk, toen ik het aan den mond bracht.

‘Van harte,’ zei ik.

‘Ja, ja,’ zei de kapitein, en tilde de kruik op voor een tweede. ‘'t Is rotweer.’

‘'t Is rotweer,’ zei de stuurman. ‘Zooals u zegt, kapitein.’

‘Ja,’ zei de kapitein, 't Is rotweer.’

Maar toen kwamen wij, dagen daarna, in Malta. Het agentschap was aardig voor mij, en reed mij rond. Ik was in een ouden heidenschen tempel, veertig meter beneden den grond. De boom des levens was er in een gewelf met onverwelkt rood op den muur geteekend. In een andere kamer zag men een gat in den grond; bij het licht van een electrische lamp zag men in de diepte iets als een geweldigen stapel dor en verfrommeld blad.

‘Weet u wat dat is?’ vroeg de meester. ‘Nee? Nou dat is het overblijfsel van gebeente van naar ze uitgerekend hebben

[p. 154]

meer dan veertigduizend dooden. Schilfertjes van botten, mijnheer...’

‘Ik begrijp u, meester,’ zei ik.

‘'t Zal tijd worden,’ zei de meester. ‘Laat de dooden hunne dooden begraven, staat er geschreven, mijnheer. En wij denken aan hetzelfde.’

‘Dat zal wel, meester,’ zei ik.

‘'t Was een braaf mensch,’ zei de meester.

Toen kropen wij langs de gesleten trappen dat gewelf weer uit, en dronken een koel glas bier, met de pareltjes er op; halverwege de haven. Het was mooi weer geworden, de palmen ritselden een beetje in den eeuwigen wind.

En dien avond doopte ik de pen in den inktpot... Maar het wilde niet vlotten...

Malta, Mei 1937 -

Montevideo, December 1950.