Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Spiegel]

SPIEGEL, z.n., m., des spiegels, of van den spiegel; meerv. spiegels. Verkleinw. spiegeltje. Eigenlijk een werktuig om te zien. In het gebruik, bijzonderlijk, iets, waarin men zich bekijkt, dat men bezigt, om zich daarin te spiegelen: oulings gebruikte men spiegels van koper, of ander metaal. Als in eenen klaren spiegel. Vond. Welke sijn aengeboren aengesicht bemerckt in eenen spiegel. Bijbelv. Overdragtelijk, de achterzijde van een groot schip, die uit hoofde van de daarin geplaatste glazen, en het beeldwerk om den rand, eenige overeenkomst met eenen sierlijken spiegel heeft: de spiegel werd geheel aan flarden geschoten. Al wat het beeld van een ander ding, als het ware, vertoont: de wereld is een spiegel van de Goddelijkewijsheid. Een voorbeeld ter navolging: spieghel der deughden. Kil. O laet u dit voortaen voor eenen spiegel strecken. D. Deck. Een afschrik: eene openlijke schavotstraf is een spiegel voor anderen. Ten schrik en spiegel van de staatzucht en de nijt. Vond. Spieghel nemen aen anderen. Kil. Van hier spiegelen. Zamenstell.: spiegelbeeld, spiegel tot afschrik, spiegelboog, spiegelgevecht, speelgevecht, spiegelglad, spiegelglas, spiegelhars, spiegelkarper, spiegelkas, spiegelkooper, spiegelkraam, spiegellijst, spiegelmaker, spiegelmees, spiegelnet, een net met wijde vierkante mazen, spiegelnieuw, zie spel-

[p. 565]

dernieuw, - spiegelraam, spiegelrug, spiegelschip, spiegelsteen, spiegelvisch, enz. Brandspiegel, cilinderspiegel, holspiegel, kegelspiegel, kogelspiegel, lusterspiegel, nachtspiegel, penantspiegel, schoorsteenspiegel, zakspiegel, of zakspiegeltje, enz.

Spiegel, hoogd. ook spiegel, oudd. spiegal, neders. speiel, speigel, vries. en zweed. spegel, schijnt van spien, neders. speen, opperd. spee, spegen, speigen, te kunnen worden afgeleid, schoon het oudholl. spegule, zoo als men weleer schreef, tot het lat. speculum betrekkelijk kan gemaakt worden.