Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Schrikken]

SCHRIKKEN, bedr. en onz. w., gelijkvl. Ik schrikte, heb geschrikt. Onzijdig, oulings, even als het hoogd. schrecken, (van waar heuschrecke, sprinkhaan,) Notk. serecchen, Ottfrid. skrikkan, springen, welke beteekenis Kil. daaraan nog geeft. Voorts, door eigenlijk gezegden schrik bevangen worden: ik schrik, dat mijn hart in mijn lijf opspringt. Het geweldige schrikken deed hem achteruit springen. Met afschrik vervuld worden: men behoorde voor zulk een wanbedrijf te schrikken. Waarom schrikt een dief, bij de aanschouwing der straf van anderen, niet sterker voor alle dieverij? Met ontzag en vrees bezield worden: schrikt voor zijn glansrijk aangezigt. L.D.S.P. IJzen: dat bloedige moordtooneel deed mij derwijze schrikken, dat mij het haar te berge rees. Door de onverwachte verschijning van iets goeds en wenschelijks ontroerd worden: toen zij de deur opende, en mij daarvoor zag staan, schrikte zij wezenlijk. Zoo veel gelds! Het is om er van te schrikken! Boertender wijze: wel, kind! ik schrik er van; zulk mooi speelgoed! In eenen bedrijvenden zin was schrikken oulings even als het hoogd. schrecken, en schrechen bij Strijk., met schrik vervullen: ghij waent met dijn geblaf, en veel onnodigh knorren, te schricken ons gemoet. Vlaerd. redenr. Intusschen wordt de plaats van dit schrikken

[p. 398]

reeds in den Staten Bijbel door verschrikken vervangen; even als die van het onzijd. schrikken door verschrikt worden, en die van schrik door verschrikking; zie schrik. Eindelijk geeft Kil. aan schrikken de beteekenis van schrijden, en die van met geschrankte beenen loopen. Ja zijne aanteekening, dat men den naam van schrikschoenen in het vlaamsch aan schaatsen gaf, bewijst, dat schrikken oulings, evenzeer als schrankelbeenen, en schrankelen, voor schaatsrijden gebruikelijk moet zijn geweest. Van hier schrikkelijk, enz. Zamenstell.: schrikkeldag, schrikkeljaar, schrikkelmaand. Afschrikken, verschrikken, enz., onverschrokken, enz.

Schrikken, hoogd. schrecken, is eigenlijk hetzelfde als het hoogd. schricken, ital. scricchiare, cricchiare, en criccare, fr. craquer, eng. crack, aan stukken springen, en, evenzeer als het stamwoord schrik, klanknabootsend.