Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Pers]

PERS, z.n., vr., der, of van de pers; meerv. persen. Verkleinw. persje. Een werktuig, om een en ander ding door middel van eene enkelvoudige, of met behulp van schroeven versterkte drukking, platter en effener te maken, of andere oogmerken daarmede te bereiken: hij moet de pers treden. Vond. Boekbinderspers, brievenpers, drukpers, druivenpers, kalanderpers, lakenpers,

[p. 53]

linnenpers, ooftpers, wijnpers, enz. Overdragtiglijk, al wat drukt: in de pers der dienstbaarheid. Hooft. Mijn hart staat als in eene pers. Als ook de glans, die door het persen aan menig ding wordt bijgezet: de pers ligt nog op dat laken. Voorts wordt pers menigmalen bijzonderlijk voor drukpers genomen: dat boek is op de pers, of onder de pers, het wordt gedrukt. Zamenstell.: persboom, persbord, persgeld, persloon, persplank, persschroef, enz.

Pers, anders pars, neders. parsse, passe, pool. prasa, Zweed. en eng. press, fr., hoogd., presse, bij Notker fressa, en bij denzelfden presso, figuurlijk, voor verdrukking, - stamt af van het lat. pressare, en dit wederom van premere drukken, verdrukken, enz.