Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Kwik]

KWIK, bijv. n. en bijw., kwikker, kwikst. Dit woord beduidt, eigenlijk, beweeglijk, dat zich beweegt, voords vlug, aardig, gaauw, levendig, vrolijk, tierig. In dien figurelijken zin vindt men het bij Vond.: in 't quickste van den maij - van de lent. Maer nimmer zag men in het kwikste van den tijd. N. Verst. In het quikste van zijn dagen. Moon. Als zelfstandig naamw., meerv. kwikken, komt het bij Hooft voor: zendende nog drie Italiaansche kwikken. Nog zegt men, in de gemeenzame verkeering: het is maar kwik, het is niets, het is maar eene aardigheid. Van het onz. geslacht, zonder meerv., beteekende het, oulings, levend gedierte, zoo als het bij Kil. voorkomt. Thands is het kwik gebruikelijk voor

[p. 661]

kwikzilver, dus genoemd wegens deszelfs vlugheid en vloeibaarheid; waarom het, in het lat., ook argentum vivum heet. Van hier kwikachtig, kwiksch: de quixe vrijerschap. T. Roemer. Verkleinw. kwikje, een aardig strikje: met strikjes en kwikjes; ook een pronkstertje. Zamenstell.: kwikhaag, eene van zelve opschietende haag, kwikkebil, eene vrouw of vrijster, die niet veel van zitten houdt, eene loopster, een ligt vrouwmensch, kwikkebillen, kwikpil, kwikstaart, een vogeltje, wegens de beweging van den staart dus genaamd, kwikstaarten, kwikzand, welzand, dat onder de voeten uitwijkt, (Halma verklaart het ook door zand, waaronder een weinig kwik is) kwikzilver. Van hier ook verkwikken, d.i. verlevendigen, het welk eigenlijk van zieken gezegd wordt, die door een geneesmiddel verkwikt, verlevendigd worden: Dit woord is een der oudsten in onze en aanverwante talen. In de agtste eeuw reeds vindt men kecprunno, in het geldersche kwikborn, bij Willer. quekkon wazzera, levend water, eene wel. Bij Isidor. is het werkw. chiquihhan, en bij Notk. chichen, en bij Otfrid. het bijv. n. quek en queqkas. In het angels. is cuce, cwic, cwicu, levend, levendig, vlug, eng. en hoogd. quick, zw, qvick. Het stamt af van wegen, bewegen, wakker.