Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Gezel]

GEZEL, z.n., m., des gezels, of van den gezel; meerv. gezellen. Eigenlijk iemand, die met eenen anderen persoon eenerlei reis doet. Thands is het meest gebruikelijk voor iemand, die met anderen hetzelfde handwerk verrigt, en wel, vooral, de knechts, die in eene munt werken, worden gezellen genaamd; ook muntgezellen. Van hier ook apothekersgezel, boekdrukkersgezel, enz. Wijders wordt het woord gebruikt, in het algemeen, voor eenen jongman: een slecht gezel - een jong gezel. In den stijl des Bijbels wordt het ook voor eenen medegenoot gebruikt: ik ben een gezel van de genen, die u vreezen. Het vrouwl. woord is gezellin, oul. gezelle, welk laatste door B. Huydec. beter gekeurd wordt. Zamenstell.: ambachtsgezel, bootsgezel, handwerksgezel, me-

[p. 168]

degezel, medgezel, reisgezel, rotgezel, schoolgezel, tafelgezel, leergezel, vrijgezel, een ongetrouwd jongman. enz. - medegezellin, medgezellin.

Dit woord luidt bij Otfrid. gisello, bij Notker. kesello, bij Willer. gessello, in het zw. saelle, gesaell. Kiliaan kent het oude selle. Wachter en Jhre leiden het af van zellen, welk aanduidt zich onder hetzelfde dak van een huis, als in ééne zaal, te zamen vergaderen. Het zamengestelde verzellen is bekend.