Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Gelijk]

GELIJK, bijv. n., bijw. en voegw. Bijvoegl. gelijker, zeer gelijk. Van hetzelfde wezen, dezelfde omstandigheid en gesteldheid: zij zijn in ondeugden elkander gelijk. - Wij hebben gelijke straf ontvangen. - Niemand is aan God gelijk. - Dat het tegengestelde van krom is: in dat bosch heeft men zeer lange en gelijke lanen. Welks oppervlakte effen is: ik viel mijnen arm, op den gelijken grond, in stukken. Een gelijke weg. Van ééne hoogte: de schaal is niet gelijk. Zelfstandig gebruikt, van het onz. geslacht, voor regt: gij hebt gelijk. - Iemand in het gelijk stellen. - Iemand gelijk geven. - In het gelijk breijen, op elke naald gelijke steken brengen, uitscheiden met breijen. - Gelijk met gelijk vergelden.

Bijwoord, effen: snijd het brood gelijk. Regt: houd den draad gelijk. Van dezelfde dikte: het garen is niet gelijk gesponnen, er zijn dunne steden in. Glad: eene plank gelijk schaven. Tevens, te zamen: veel werk tegelijk doen. - Wij kwamen daar tegelijk. - Wij speelden gelijk op, wij wonnen noch verloren. - Aanstonds, in den vertrouwlijken spreektrant: hij komt zoo

[p. 113]

gelijk; in navolging van het hoogd. Voegwoord, als: zij is schoon, gelijk de godin der liefde. - Het viel zoo uit, gelijk ik gedacht had. Men voegt er ook als bij: gelijk als ik dacht, viel het uit. Van gelijken is ook gebruikelijk, voor desgelijks. - Van gelijk maakt men ook gelijkelijk, tevens, met malkander. - Voords is hiervan gelijkheid. Zamenstell: gelijkaardig, gelijkaardigheid, gelijkerhand, (allen te zamen) gelijkerwijs, een voegwoord, gelijkjarig, gelijkluidend, gelijkmatig, gelijkslachtig, gelijkstaltig, gelijkvormig, gelijkvormigheid, enz. Vollenh. bezigt ook gelijkmoedig: in voor- en tegenspoed gelijkmoedig en dankbaar.

Gelijk, hoogd. gleich, Kero kalihho, Isidor. kilihho, Otfrid. gileicho, Notk. gelich, Tatiaan, gilich, deen. lige, eng. like, Ulphil. leiks, zweed. lik, ijsl. likr.