Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Figuur]

FIGUUR, z.n., vr., der, of van de figuur; meerv. figuren. Verkleinw. figuurtje. Van het lat. figura. De gedaante eener zaak: de omtrekken van eenig ding stellen ons deszelfs figuur voor oogen. Zoo zijn alle geteekende, geschilderde, gesnedene, gedrukte, of op eene andere wijs vervaardigde afbeeldingen en versiersels figuren: dat boek is met fraaije figuren versierd. Alle dingen, in zoover zij eene gedaante hebben, of in zoover men dezelven onder eenige gedaante beschouwt, als: wiskunstige figuren. In de schoone kunsten dragen verscheidene willekeurige voorstellingen en veranderingen dezen naam; zoo spreekt men, b.v. van figuren, in de danskunst. De voorstelling van eene zaak onder eene andere gedaante, dan wij ons dezelve gewoonlijk voorstellen; waartoe de figuren in de welsprekendheid behooren. In de spraakkunst zijn alle woorden, welke iets ligchamelijks, of

[p. 46]

zinlijks beteekenen, en ter voorstelling van onligchamelijke dingen gebruikt worden, figuren. In den gemeenzamen spreektrant noemt men eenen persoon, of eene zaak, wanneer men alleenlijk op derzelver gedaante ziet, dikwerf eene figuur: wat voor eene belachlijke figuur is dat! Zij is eene der schoonste figuren, welke men zich kan voorstellen. In de danszaal zou hij eene wonderlijke figuur maken, eenen wonderlijken, zeldzamen persoon vertoonen. Figuur maken wordt anders, voor vertooning maken, pracht en luister verspreiden, gebezigd: die menschen maken veel figuur. Van hier figuurlijk, figuurlijkheid.