Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D

[Avontuur]

AVONTUUR, (bij Kil. avendure) z.n., o., des avontuurs, of van het avontuur; meerv. avonturen. Een toeval, eene uitkomst, waaraan het geluk meer deel heeft, dan het overleg: iets, op avontuur, ondernemen. Op 't wankele avontuur. Vond. Op avontuur uitgaan. Bi avonture, ook bi avonturen (bij geval), veroud. Lot, lotgeval: ik zal u mijne avonturen verhalen. Also laghen sine avonturen. Walew. Een zeldzaam, wonderbaar voorval: ik heb, op mijne reis, een zeer aardig avontuur gehad. Stout bestaan, hachlijke onderneming: en quam dat avontuur dan avrechts te beslaan. Vond.

Weleer werd het woord avontuur nog in verscheidene andere beteekenissen gebezigd; b.v., voor eene geschiedenis, of het verhaal eener geschiedenis: dat seide Diederic, die dese avonture in dietsche uten walsche vant. D. v. Assen. Zoo ook ter avonture, ter avonturen, voor misschien: sijt daerom altoos beanxt, oft ghi ter avontueren

[p. 267]

onder dat getal der sotter mocht gerekent worden. Cl. Spieg. Eindelijk, voor gevaar: want hi was doe selver in groter avonturen. H. v. Al.

Avontuur, hoogd. Abenteuer, deen. Eventyr, en Aventyr, zweed äfwentyr, bij Verel. aefintyr. De oorsprong van dit woord heeft den Taalkundigen aanleiding tot allerlei gissingen gegeven, waarvan de voornaamsten door Ihre aangevoerd zijn. Het natuurlijkste is, intusschen, dat men het van het lat. adventus, of liever eventurus, d.i. hetgene dat zal geschieden, afleide, welk, door middel van het fr. avanture, tot ons gekomen is, en waarvan adventura, eventura, adventurarius, eventurare enz., in het middeleeuwsche latijn, voorkomen. Eertijds schreef en sprak men de avontuur, in het vrouwl. geslacht, gelijk M. Stoke en anderen hebben. Even als oog, oor, oorlog, uur, welken, voorheen, vrouwl. waren, doch nu, meestal, onzijdig gebezigd worden, waarvan de rede is, dat onze tongslag zoo zacht niet meer is, als die der Ouden.