Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D

[Arg]

ARG, erg, bijv. naamw. en bijw., arger, erger, argst, ergst. In de meeste beteekenissen, het tegendeel van datgene, wat goed is. Als bijv. naamw., voor hevig, gevaarlijk: dat is eene arge ziekte. Als bijw., voor slecht: de wond ziet er zeer arg uit. - Zedenlijk kwaad, ons en anderen nadeel aanbrengende: arge gedachten van iemand hebben - iets ten argste duiden - hij meent het zoo arg niet - de tijden worden hoe langer hoe arger - het argste van alles is enz. - de menschen zelven zijn der menschen argste vijanden. - Scherp, gestreng: hij had nog wel een arger verwijt verdiend. - Groot, gewigtig: gij maakt alles arger, dan het is. Eischt gij daarvoor tien guldens? dat is te arg. Arg genoeg. Ook wordt arg als een zelfst. naamw. gebezigd, voor snoodheid, bedrog: ik heb het zonder arg of list gedaan - hij heeft er geen arg in. - Arg denken, d.i. kwaad, of bedrog vermoeden.

Van arg laat zich, door achterplaatsing van loos, zeer gevoeglijk het bijv. naamw. argloos vormen, in den zin van zonder arg, of erg; even als bij de Hoogduitschers arglos.

Voor arg, in al de boven opgegevene beteekenissen, gebruikt men thands, meestal, erg; doch in arglist,

[p. 251]

arglistig, arglistigheid en argwaan, wordt het behouden. - Volgends Kil., die arg, argutus, heeft, is de grondbeteekenis van dit woord loos. Maar omdat deze gaaf, veeltijds, misbruikt wordt, zoo bezigde men arg ook in eenen kwaden zin. - Wachter. geeft nog eene andere beteekenis van arg op, naamlijk die van traag, lui, in welke het, echter, bij ons, niet in gebruik is.

De hooge ouderdom van dit woord maakt deszelfs afkomst twijfelachtig. Wachters afleiding van a (intens.) en rug, (arug, perversus,) is niet zeer waarschijnlijk. In zoo ver arg traag, lui, beteekent, komt het met het gr. ἀργος, welk men, gemeenlijk, van de ἀ privat. en ἐργος, werk, afleidt, zeer duidlijk overeen.