Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D

[Andwoorden]

ANDWOORDEN, onz. w., gelijkvl., met het hulpw. hebben. Van andwoord: ik andwoordde, heb geandwoord. Andwoord geven, met den derden naamval des persoons, en het voorz. op voor de zaak: ik heb hem op al zijne vragen geandwoord. Ook figuurlijk: hare oogen andwoordden zijnen oogen, door de ongedwongenste uitdrukkingen van vreugd. Van hier ook andwoorder.

Andwoord is zamengesteld van and, gr. ἀντι, goth. anda, angels. and, dat tegen, weder beteekent, en woord. Het is, derhalve, zooveel als tegenwoord, wederwoord, en

[p. 238]

andwoorden, zooveel als tegenwoorden, wederwoorden. M. Stoke en vele anderen der Ouden (ook de Bijbelvertalers en Vondel) bezigen andwoord, meestal, in het vr. geslacht; doch het tegenwoordige gebruik, overeenkomstig met het goth. andawaurdi, het fr. th. antwurti, en het angels. andwyrd, verkiest het onz. geslacht, dat ook het geslacht van het enkelvoudige woord is. Oudtijds werd andwoord ook andworde, andwerde, geschreven; doch het verschil dezer spelling is, waarschijnlijk, uit het verschil van tongval ontstaan.