De Boschjes-club

[p. 212]

28

Toen gingen de dagen als in een droom voorbij, als in een benauwden droom, waarin men de oogen droog en gloeiend voelt worden van 't schreien en de keel heesch van 't snikken en het gansche lichaam uit voelt putten van verdriet - en toch blijft gelooven, dat 't een droom is.

Wanda was den dag, volgend op dien droevigen nacht even naar huis gegaan - omdat ze jarig was. Mijnheer Verhoeven ging met haar mee en bracht de bede van allen over: ‘Ach, sta ons haar af in deze dagen! Ze behoort bij ons door 't verdiet, dat we te zamen hebben!’

En zijn bede was toegestaan. Wanda bleef op de Kerkhoflaan, tot na dien dag, dat Jo weggebracht was naar zijn rustplaats, achter 't hek aan 't einde der laan.

Toen was ze naar huis gekomen. En 's avonds, alleen op haar kamer, toen ze het portret weer zag, met de slanke, krachtige gestalte en de lachende oogen - toen was het opeens, alsof gansch het tijdperk van lijden en verandering wegschoot uit haar gedachten; alsof die krachtige gedaante met één fellen slag was neergeslagen, en uren lang martelde zij zich af met de vraag, hoe dat toch mogelijk was? uren lang trachtte ze 't zich in te denken, dat ze nergens, nergens meer op de wereld die gestalte terug kon vinden.

Het werd Nieuwjaar - zonder de receptie der Boschjes-club, zonder de gewone corvée der nieuwjaarswenschen bij ooms en tantes; niemand dacht eraan, om dien dag de gewone sleur te volgen; de kinderen voelden zich nog te moe, te verplet en Mijnheer en Mevrouw Verhoeven misten den moed om te gaan aanhooren, dat ze 't volgend jaar voor rampen gespaard zouden mogen blijven.

Wanda was dien heelen dag op de Kerkhoflaan en 's middags was de Boschjes-club bijna voltallig, toen

[p. 213]

kwamen Mijnheer en Mevrouw Van Wouden en brachten Pius en Brunet mee.

De kinderen zaten stil om den haard.

Wanda zat met Eddy op den schoot en Brunetje op haar voetkussen, terwijl Hannie tegen haar aanleunde.

‘'t Volgend jaar telt de Boschjes-club weer een lid minder,’ zei Pius.

‘Dan bestaat de Boschjes-club niet eens meer,’ viel Max somber in. ‘Nu ja, de kinderen zullen nog wel eens naar de Boschjes gaan, maar met de Boschjes-club is 't dan uit.’

Ze zwegen weer, overtuigd van de waarheid zijner woorden, met verdriet in hun harten om hun lieve Boschjes-club, die spoedig niet meer bestaan zou.

Het nieuwe jaar begon zijn loop. Wanda werkte steeds harder en harder; ze kortte steeds den tijd in, dien ze op de Kerkhoflaan kwam doorbrengen, totdat er niets anders meer overschoot dan twee uren op den Woensdagmiddag.

Die twee uren spaarde ze uit en doolde dan met de kinderen door de kale Boschjes, vaak vergezeld van Zeus, om er de vroolijkheid in te brengen, waartoe zij zich bijna onmachtig gevoelde.

In dien winter was de Boschjesclub dikwijls te vinden in het verst verwijderde deel der Boschjes, bij het Kanaal, waar men over de graven van het Kerkhof kan zien.

Wanda nam zich telkens voor om de kinderen daar vandaan te houden. Maar als ze eenmaal in de Boschjes was, vergat ze 't, en ze liep met de kinderen voort, geleid door eenzelfde gedachte, tot ze, staande op de helling van het Kanaal, haar blik gaande over de graven, zich opeens weer haar voornemen herinnerde.

Half April werd haar werk met goeden uitslag bekroond, en kreeg ze de acte van onderwijzeres.

Toen braken er betere dagen voor de Boschjes-club aan, dagen, dat ze weer, van één uur tot de lentezon onderging, met hun aanvoerster door bosch en duin zwierven of lange tochten maakten langs het strand, en de oude, jolige stemming zou bijna geheel weer teruggekeerd zijn bij allen, zoo Wanda maar niet had behoeven te ver-

[p. 214]

tellen, dat er reeds kans was op een betrekking als gouvernante bij een familie op Buitenzorg, en dat binnen niet te langen tijd de beslissing zou vallen.

In Mei genoot ze al iederen middag met dat ongeruste gevoel, alsof 't de laatste keer was en ze er daarom niet genoeg van kon profiteeren, en in 't begin van Juni trad ze de huiskamer der Verhoevens binnen met zoo'n ernstigen, beslisten trek op 't gelaat, dat Max opsprong en uitriep: ‘O, je gaat weg? je gaat weg!’

‘Ja, over vier weken,’ zei ze kalm.

't Volgend oogenblik was ze omstrengeld door vier paar armen en zonk op de canapé onder 't gewicht van vier gedaanten, die zich op haar wierpen, alsof ze haar met hun gewicht wilden ketenen, om bij hen te blijven.

‘Kinderen, weest nu eens bedaard en laat ik Wanda kunnen gelukwenschen,’ zeide Mevrouw Verhoeven, terwijl ze de kinderen van Wanda aftrok.

Toen nam ze Wanda in haar armen en kuste haar: ‘mijn lief, moedig meisje,’ zei ze innig, ‘ik hoop, dat je veel geluk zult hebben, veel geluk!’

De tranen sprongen Wanda in de oogen, toen ze die woorden weer hoorde uitspreken, met dezelfde stembuiging, als toen ze ze op haar achttienden verjaardag had gehoord.

Mevrouw kwam naast haar zitten, met Wanda's hand in de hare.

‘Vertel er ons nu alles van, kind,’ verzocht ze, en Wanda vertelde alles - van de twee meisjes, die haar leerlingetjes zouden worden, van het heerlijke Buitenzorg, van de mooie villa, waar ze zou wonen, van de moeder der meisjes, die een vriendin was van tante Emma, en die heel lief en nog tamelijk jong was. Over drie jaar zou de familie met verlof naar Holland komen en dan een groote reis door Europa maken. Als 't Wanda dan niet meer beviel, kon ze in Holland blijven, anders zou ze weer meegaan.

‘En nu ga ik dus reizen, reizen!’ zei Wanda en keek met verrukten blik voor zich uit, de heerlijke toekomst in. ‘Ik ga Gods wonderen zien, Max!’

‘Hoe ga je er heen?’ vroeg Max na een poosje.

[p. 215]

‘Heelemaal over zee, dat 's makkelijk,’ zei Wanda. ‘Ik sta onder de hoede van een oude dame, en die wil niet over land. Ik vind 't ook prettiger om heelemaal over zee te gaan. - Aanstaanden Zaterdag over vier weken ga ik weg - 's morgens om negen uur met den trein naar Rotterdam, Vader en Moeder gaan mee tot op de boot. Jullie brengen me toch allen tot aan den trein? De heele Boschjes-club moet ik zien op 't station, hoor, Mevrouwtje!’

Ze keek Mevrouw Verhoeven smeekend aan. Deze boog zich voorover en kuste haar. ‘Ik ga mee - tot op de boot, hoor!’ fluisterde ze als antwoord op Wanda's zwijgende bede.

‘'t Is nog een lange tijd, vier weken -’ zei Hannie.

‘Kindje, 't zal omvliegen. Er is zooveel te doen. Mijn heele uitrusting moet in orde gemaakt worden. Wat zal ik een afscheidsvisites te maken hebben!’

Haar blik verduisterde, toen ze aan het afscheid dacht.

‘Vrijdag vóór den Zaterdag moet ik alles voor 't laatst zien,’ zei Wanda. ‘Dan moeten we met ons allen de Boschjes in. Ze mogen natuurlijk dan vrij van school, Mevrouwtje?’

‘Natuurlijk,’ knikte deze toestemmend.

‘Max, breng me naar huis,’ verzocht Wanda.

‘Een eindje maar,’ zei hij, op zijn horloge kijkend. ‘Ik heb nog bijna een uur vóór school.’

Ze liepen de Kerkhoflaan af. Maar ze gingen het Prinsevinkenpark voorbij, en de Bankastraat ook.

Toen traden ze door het zijhek op het Kerkhof.

't Was er zoo zonnig en zoo stil - overal bloeiden de rozen reeds.

Max en Wanda volgden een zijpaadje en bleven staan bij een graf met een nog nieuwen steen er op.

‘J. Verhoeven, oud 16 jaar,’ stond er met verschgebeitelde letters, maar die waren nu bedolven onder handen vol frissche duinviooltjes.

‘Van Hannie,’ fluisterde Max, op de duinviooltjes wijzend en er aan denkend, dat Hannie dien morgen om zeven uur al naar buiten was gegaan.

‘Ik ga weg, Jo,’ zei Wanda halfluid. Toen plukte ze

[p. 216]

een roos met twee knoppen van de welig bloeiende treurroos, die Jo's graf half overschaduwde.

‘Die zal ik bewaren met de viooltjes, als aandenken aan Jo's graf,’ sprak ze tot Max.

Geruimen tijd bleven ze ‘bij Jo’ met de armen om elkaar heengeslagen.

De klokken uit de stad riepen hen terug. ‘Ik zal nog vaak hier terugkomen, nog vaak, eer 't voor 't laatst is,’ zei Wanda zacht. Ze gingen het pad af en daalden bij de Bankastraat de stad weer in.

Hoe snelt de tijd, juist als men dien vast wil houden!

Spoedig ging de laatste week in van Wanda's nog-thuis-zijn.

Den Woensdag bracht ze door bij de Verhoevens.

‘Lieveling,’ zei Mevrouw 's middags, ‘we zullen je nu onze afscheids-cadeaux geven, want anders is 't zoo lastig met inpakken.’

Ze schonk Wanda een groot juchtleeren album, met hun aller portretten, waaronder ook dat van Jo, zooals ze 't thuis had en met vele fotografieën van de Boschjes. Toen schoof ze haar een zwaren gouden ring aan den vinger, die aan Jo behoord had. Hij had hem maar kort gedragen, want na zijn ongeluk was de ring hem telkens van de vermagerde vingers gegleden.

‘Als aandenken aan onzen lieven jongen, voor wien je zooveel geweest bent,’ fluisterde ze met tranen in de oogen.

Wanda dankte haar met een kus, te geroerd om iets te zeggen.

Max kwam naar haar toe. ‘Dit heb ik voor je in orde gemaakt,’ zei hij, ‘je hebt me zelf op 't idee geholpen,’ en hij gaf haar een groenlinnen herbarium. Ze sloeg het open, langzaam bladerde ze het door.

‘Geplukt in de Jammervallei, geplukt op den Hazenheuvel, geplukt bij de Observatiepost -’ zoo stond er blad na blad met keurige letters geschreven, onder nog niet gedroogde bladeren en bloemen. Daar waren ze allen, met treffende liefde en zorg verzameld: de vogelmelk van den Heuvel met de Steenen Bank; de eereprijs van achter

[p. 217]

de rotonde, de acolijen uit het dennenboschje, de viooltjes uit de Schietbanen, de wilde seringen uit het Priëel, de witte kersenbloesem, bijna uitgebloeid, van de Kersenlaan - allen, allen - tot den smeerwortel van de Sprang en de hondstong met de bremraap van Meiendaal.

Blad voor blad bracht haar de groeten van een geliefde plek door een geliefd gezantschap.

‘Lieve jongen,’ fluisterde Wanda schreiend van blijdschap en ontroering: ‘wat heb je dat toch prachtig verzonnen! Wat lief van je, wat innig lief van je!’

Ze kuste hem hartelijk, terwijl zijn moeder het boek in veiligheid bracht en de laatste bladzijde opsloeg: ‘Rozen van Jo's graf,’ stond eronder, en de bladzijde was als een roerend slot aan een lang, vroolijk verhaal.

‘Jullie krijgen allen mijn portret, allemaal,’ beloofde Wanda - ‘en u, Mevrouwtje, krijgt er net zoo een als Vader en Moeder. 't Is een levensgroote buste.’

's Avonds droeg Max haar schatten voor haar naar huis.

‘Tot Vrijdag, tot onzen laatsten zwerftocht,’ luidde de groet dien avond, toen Max en Wanda het laantje naar de stad insloegen, en drie zakdoeken uit de slaapkamerramen der kinderen hen nawuifden.