|
| |
| |
| |
Dit boekje wordt opgedragen aan al diegenen wier naam erin genoemd
is;
tevens aan de nagedachtenis van mijn vriend Ewald Meyer;
en last but not least aan Nettie, die steeds bereid is met het
grootste geduld naar mijn verhalen te luisteren en mij maar blijft
aanmoedigen, ook wanneer ik het niet meer zie zitten.
| |
| |
| |
Mooie woorden zijn niet waar en ware woorden zijn niet
mooi
| |
Wegwezen
SWIETIE SRANANG wordt het land aangeduid door de lieden die er vandaan komen.
Dan volgt steevast een opsomming van de geneugten: overheerlijk klimaat,
altijd zon, je kunt er rustig en goedkoop leven, de mensen zijn vredelievend
en gastvrij van aard en verkeren in grote harmonie met elkaar; voorbeeld
voor de wereld van een harmonische multiculturele samenleving, een soort
Verenigde Naties in miniatuur. Zat economische mogelijkheden; geen gebrek
aan ruimte.
Vraagt men hun waarom ze dan toch niet teruggaan en de voorkeur blijven geven
aan Europa met zijn hardheid, zijn verschrikkelijk klimaat, zijn ongastvrije
mensen, zijn vereenzaming, zijn onpersoonlijke sfeer, zijn discriminatie,
dan blijkt steeds weer een of andere rotzak het leefklimaat te verzieken en
terugkeer onmogelijk te maken.
Voor de tweede wereldoorlog was dat meneer Colijn die als minister president
van Nederland met zijn | |
| |
bezuinigingspolitiek het land doodwurgde.
Met honderden vluchtten de autochtonen om elders een beter bestaan op te
bouwen cq. asiel te zoeken. Destijds waren het de Nederlandse Antillen en in
mindere mate Indonesië en de Verenigde Staten van Amerika die als
sanctuarium fungeerden.
Na de tweede wereldoorlog verschenen Johan Adolf Pengel en zijn boezemvriend
later doodsvijand toen weer boezemvriend, David Findlay- ten tonele. Deze
heren, vooral de eerstgenoemde introduceerden het systeem om volstrekt
hersenloze imbecielen met als enige kwalificatie een partijkaart of een
familieband op de hoogste posten in den lande te plaatsen. De buffelpikkers,
zoals men de incompetente lieden die op belangrijke posten belandden ging
aanduiden vanwege hun grote gelijkenis met de zwarte vogels ook wel
kawfoetoeboys geheten, die zich in de buurt van koeien plegen op te houden
om zich te goed te doen aan de parasieten die op hun huid zitten, brachten
het land prompt in de vernieling en zorgden voor een hernieuwde exodus van
mensen die het in eigen land helemaal niet meer zagen zitten. Na elke
verkiezing namen tegenstanders, voordat zij de laan werden uitgestuurd, of
promotiekansen in rook zagen opgaan, de benen om elders hun heil te zoeken.
Toen kwam die andere Joop -meneer Joop den Uyl- op de proppen die vond dat
het land zonodig onafhankelijk moest worden. Hij en zijn medestanders zowel
in Sranang als in Blanda bekommerden zich weinig om de eisen die men pleegt
te stellen aan een levenskrachtige democratie zoals daar zijn: een
geletterde bevolking, een democratische geestesgesteldheid een sterk
arbeidsethos, hechte familiewaarden, een verlicht en sterk leiderschap, het
vermogen moderne ideeën van elders te absorberen en een synthese tot stand
te brengen met traditionele | |
| |
waarden. Ze hebben het geweten ook.
Nauwelijks was de gedachte geopperd of de autochtonen namen bij bosjes de
vlucht als zat Mefisto-feles zelf ze op de hielen. Zo bang waren ze voor
elkaar.
Binnen vijf jaar na deze onafhankelijkheid kwam de reïncarnatie van Papa Doc
Duvalier (alias de Gesel Gods) genaamd Desi Bouterse uit de blauwe hemel
vallen -sommigen beweren uit de hel- om de puntjes op de i te zetten.
Degenen die nog hoop hadden gekoesterd in eigen land een bestaan te kunnen
opbouwen werden met bommen en granaten uitgedreven. Desi Bouterse en zijn
buffelpikkers maakten een belofte van Johan Adolf Pengel tot realiteit: ‘Het
Eenheidsfront heeft ons land gebracht op de rand van de afgrond’ zei de
grote Johan Adolf Pengel in de verkiezingscampagne van 1958 aan zijn
volgelingen. ‘Onder mijn leiding zullen wij een grote stap voorwaarts doen.’
Laten wij aanstonds de mythe uit de wereld helpen als zou Sranang zo swietie
zijn. Integendeel. Het is geen best land; is dat nooit geweest ook. Vroeger
niet, nu ook niet. Het werd niet gegrondvest op harmonie of tolerantie maar
op conflict en haat. Dat was al zo voor de blanken er voet aan wal zetten.
De Indianen die er ronddoolden (Arowakken, Warrauws, Caraïben, Surinen of
hoe ze zich verder ook mochten noemen), plachten elkaar al uit te roeien
vermoedelijk uit pure verveling, bij wijze van sport of uit vendetta. De
kolonialen die er ten tonele verschenen deden een duit in het zakje. Groot
was de onderlinge haat en rivaliteit tussen Joden en blanken, tussen blanken
onderling en Joden onderling. De Ashkenazim en de Sephardim bijvoorbeeld
gunden elkander nauwelijks het licht in de ogen.
De planters kwamen niet in het land om er zich blijvend te vestigen,
dynastieën te vormen en leiding te | |
| |
geven aan de
maatschappelijke, sociale en politieke ontwikkelingen zoals in overig
Amerika. Het was zuiver een kwestie van geld verdienen en wegwezen. Zaken van blijvende waarde werden daarom niet of
nauwelijks tot stand gebracht.
De aangevoerde zwarten brachten hun stammenhaat en nijd mee. Hoe anders is te
verklaren dat een betrekkelijk klein aantal blanken instaat was grote
groepen lieden berucht om hun gewelddadigheid onder de duim te houden? Door
de slavengemeenschap samen te stellen uit elkaar vijandig gezinde elementen
zorgden de blanken er wel voor dat nooit een eenheid tegen hen gesmeed kon
worden.
Voor de slaven was het natuurlijk ook wegwezen geblazen.
Toen zij een goed heenkomen in de jungle begonnen te zoeken (toen al sloeg
men op de vlucht voor elkaar) gingen ze zich weer stamsgewijs organiseren.
Saramaccaners, Aucaners, Paramacaners, Bonni negers, Matuariërs, gingen de
nieuw gevormde stammen zich noemen. Op basis van welke kenmerken die werden
gevormd is mij nooit helemaal duidelijk geworden want zij waren herkomstig
uit een veelheid van Afrikaanse stammen. Wonderlijk is wel dat ze elkaar
bleken en blijken te kunnen herkennen en dat was in de praktijk meestal wel
voldoende om elkaar naar het leven te staan. Ze hebben in de loop der tijden
meer energie besteed aan het bestrijden van elkaar dan aan oorlogvoeren
tegen de gemeenschappelijke vijand de witte man. De ondergang van lieden als
Bonni, Baron en Joli Coeur die tegenwoordig worden bejubeld als nationale
helden ondanks het feit dat ze geen nationale doelstellingen nastreefden,
net zo min trouwens als mensen als Pengel en Lachmon en de andere politieke
leiders, werd niet door de blanken bewerkstelligd maar door hun eigen
rasgenoten.
| |
| |
Toen kwamen de Aziaten in het land en namen hun kaste en religieuze veten
mee. Hindoes en Moslims, Sanathans en Ariërs onder de Hindoes, Amadyas en
Soennies onder de Moslims, het is toch wel een constante ruzie tussen deze
lieden. Ogenschijnlijk vormen ze nu een eenheid maar wacht maar af tot de
dag dat de andere etnische groepen zuilen zijn weggewerkt. Dan zullen India
en Pakistan in miniatuur in Zuid Amerika verrijzen met alle daarmede gepaard
gaande conflicten.
En wat te denken van de zogeheten Creolen? Het waren de blanken die de
zwarten -met uitzondering van de bosnegers- en de gemengdbloedigen
bijeenveegden tot een grote hoop en ze het etiket Creool opplakten. In de
Latijns Amerikaanse landen werd en wordt de term gebruikt om daarmede autochtone blanken aan te duiden ter onderscheiding van in
Europa geborenen. (Simon Bolivar werd aangeduid als Creool hoewel de man
geen negerbloed had). Maar in de praktijk blijken ze zichzelf niet als groep
te beschouwen. Ze zien zichzelf als zwarten of als mulatten. Wanneer
mulatten de term creool een hoogst enkele keer gebruiken dan bedoelen ze
hiermee veelal alleen zichzelf mee. De politieke strijd van de vijftiger en
zestiger jaren was niet anders dan een strijd om de macht tussen de mulatten
die tot dan toe de autochtone sociaal economische elite hadden uitgemaakt en
de zwarten. De mulatten dolven hierbij het onderspit omdat de zwarten er in
de meerderheid waren dank zij het algemeen kiesrecht en bovendien werden
geholpen door de Hindostanen die hun eigen belangen op de lange termijn
hiermee trachtten te dienen. De meeste mulatten verlieten het land. Iemand
die na een lange afwezigheid een bezoek brengt aan Sranang zal het wel
opvallen dat de mensen er erg donker zijn geworden.
Neen. Zo swietie is Sranang toch ook weer niet. | |
| |
Nooit geweest
ook. Het werd en wordt bewoond door haatdragende, gefrustreerde, jaloerse,
naijverige, kwaadaardige individuen die elkander het licht in de ogen niet
gunnen en etnische groepen die op elkaars vernietiging uit zijn. De daarbij
gebruikte wapens zijn uiteenlopend en gevarieerd van aard. Wiesie (zwarte
kunst, waarmede je een ander uit de weg kunt ruimen of kwaad kunt
berokkenen), achterklap, roddel, karaktermoord en -tegenwoordig- bommen,
granaten en Uzi's (dat zijn van die Israëlische snelvuurgeweren waarmede je
honderden kogels per minuut op iemand kunt afvuren. De kans dat er eens
harmonie zal komen is kleiner dan nul. Het land heeft als nationale staat
nauwelijks levensvatbaarheid. Het zal zichzelf economisch nimmer kunnen
bedruipen, tenzij het zich bereid verklaart te fungeren als dumpingsplaats
voor afval uit de rijke landen of toevluchtsoord voor de Zuid Afrikaanse
boeren. Want grondstoffen zijn er niet (meer) te vinden. Het weinige dat er
zat is in de loop der jaren al uitgehaald en weggevoerd. Bauxiet heeft nog
een tiental jaren mee te gaan waarna het ook daarmee wel gedaan zal zijn.
(Aangenomen dat de vakbondsleiders de industrie niet voortijdig om zeep
helpen). Het land is niet gunstig gelegen voor de aanvoer van grond en
hulpstoffen van elders om die plaatselijk een bewerking te laten ondergaan.
Het land heeft geen binnenlandse markt van enige betekenis vanwege de
geringe bevolking, die het aantrekkelijk zou kunnen maken voor de vestiging
van industrieën. Het heeft weinig geschoolde efficiënte arbeidskrachten die
zouden kunnen worden ingezet voor exportindustrieën. Er bestaan geen
nationale doelstellingen. Er bestaat geen nationaal gevoel. Het zal een
Hindostaan wel een zorg wezen dat Astrid Roemer zo mooi kan schrijven. En
welke zwarte of mulat (hoewel die een klein beetje minder racistisch plegen
te zijn) kan met de | |
| |
hand op het hart verklaren dat hij eens een
gedicht van Gitra Gajadin heeft gelezen? En het valt te betwijfelen dat een
Hindostaan of Javaan koud of warm wordt bij het aanschouwen van de
verrichtingen van Ruud Gullit, Frank Rijkaard en meer van die figuren. De
man zal nimmer zeggen: ‘Kijk dat is nou een van onze mensen.’
Er is ook geen sprake van een nationale inspanning. Elkeen denkt en redeneert
vanuit de eigen groep. Elke inspanning is gericht op de verzwakking van de
andere groep. De groepen verachten elkaar hartgrondig, hebben weinig met
elkaar gemeen. Zoals een bezoeker uit de West Indies eens opmerkte toen ik
hoog opgaf van de harmonie in het land. ‘Deze harmonie is slechts schijn. De
bevolkingsgroepen in Suriname doen mij veeleer denken aan paarden, koeien en
schapen die in een weide naast elkaar grazen. Zo te zien vreedzaam. Zolang
er maar genoeg gras is, zullen ze elkaar wel met rust laten.’
In deze atmosfeer van haat en nijd, onderling wantrouwen en rivaliteit, heeft
nooit een leider van nationale allure kunnen gedijen. Degenen die steeds
boven kwamen drijven waren altijd weinig belezen, weinig onderlegd of weinig
bereisd. Hierdoor hadden en hebben zij geen flauwe notie van wat er in de
rest van de wereld te leren valt en zijn ook meestal niet in staat tot het
formuleren van maatschappelijke denkbeelden. Zij grossieren in slogans van
het type: No spang, Verbroederingspolitiek, Baas in eigen huis, eenheid in
verscheidenheid; zonder het vermogen te bezitten deze kreten filosofisch
nader uit te bouwen om als koers te dienen voor het land. Een Amerikaanse
hoogleraar die de politieke structuur en het politieke gedrag in Suriname
was komen bestuderen verklaarde: ‘De mensen die in Suriname kans zien om
leider te worden zijn lege tonnen. Het trieste is | |
| |
dat zij niet
weten dat zij niets weten.’
Een man als Johan Adolf Pengel heeft een standbeeld verworven. Op grond
waarvan? Welke geweldige dingen heeft deze man voor land en volk gedaan? Hij
heeft de zwarten bewust gemaakt zegt men. Welja. Hij heeft de zwarten
aangetoond hoe je zonder enige opleiding, ervaring of kwalificatie toch voor
de hoogste posten in aanmerking kan worden gebracht. Was de man niet
voortijdig aan zijn einde gekomen hij had het land beslist op het
kennisniveau van de bosnegers teruggeworpen. De overige leiders David
Findlay, Iding Soemita, Jaggernath Lachman, Henck Arron en Desi Bouterse
zullen vroeg of laat ook waardig worden bevonden voor een standbeeld.
Hopelijk zal men ten behoeve van het nageslacht of geïnteresseerde
buitenlanders daarbij een opsomming geven van hun gezamenlijke prestaties
ten behoeve van land en volk. De achterkant van een postzegel zal daarvoor
zelfs te groot zijn denk ik zo.
Suriname vormt op het Zuid Amerikaanse continent werkelijk een vreemde eend
in de bijt. Sommigen spreken zelfs van ‘Het lelijk eendje van Zuid Amerika’.
Geen mens die er iets van begrijpt. Het heeft nauwelijks punten van
overeenkomst met de buurlanden. Men spreekt er noch Frans, noch Spaans, noch
Portugees. En nauwelijks Engels. Een deel spreekt Nederlands, maar daar kom
je wel niet ver mee op het continent om van de autochtone talen maar te
zwijgen. Men draagt hierdoor geen kennis van de ontwikkelingen in de regio.
Terwijl er in overig Amerika een homogeen physiek prachtig volk aan het
ontstaan is uit de vermenging van zwarten, Indianen, blanken enzovoorts,
enzovoorts, (de Latinas domineren sinds jaar en dag de Miss World
verkiezingen) en men met gemak met elkaar kan communiceren doordat men
dezelfde taal of nagenoeg dezelfde taal spreekt, | |
| |
houdt men in
Suriname hardnekkig vast aan het oude. Aparte scholen, aparte clubs, aparte
huwelijkswetgeving etc. Er is nu al jaren sprake van een raciale en
culturele verstarring. Rasvermenging vindt er nauwelijks (meer) plaats. In
de slaventijd en even daarna ontstonden de mulatten die destijds het gezicht
van Suriname in het buitenland bepaalden, die het land identiteit gaven.
(Het Surinaams eigene iets wat men met Suriname vereenzelvigt en met nergens
anders). Ook in deze groep ging de dynamiek eruit en trad er verstarring in.
Ik ken geen enkele mulat die met een bosnegerin is getrouwd. Tegenwoordig
zoeken de mulatten hun levenspartners onder mulatten niet onder zwarten. Ze
zijn precies geworden als de Libanezen en de Chinezen, die op de Caraïbische
eilanden respectievelijk in China of Hongkong plegen uit te kijken naar een
huwelijkskandidaat in plaats van in eigen land.
Hoe triest het gesteld is met de kwestie van de identiteit werd mij gewaar
tijdens een Caraïbische culturele manifestatie die ik in het buitenland
mocht bijwonen. Een groep bestaande uit Hindostanen uit Trinidad bracht
Calypso. Dat is de muziek die identiteit geeft aan Trinidad, waar men een
Trinidadiaan aan herkent waar ter wereld men ook moge zijn. Suriname kwam op
de proppen met Indiase dansen, Javaanse dansen en Afrikaanse dansen en de
Surinamers maar wat trots dat ze een beeld hadden gegeven van de
verscheidenheid in eigen land. Waarop een bezoeker me zeide: ‘Man als ik
deze dansen wil zien, en beter uitgevoerd ook, dan ga ik toch naar de landen
van oorsprong?’
Suriname is een uniek land wordt gezegd. Inderdaad uniek in zijn verstarring.
Een met mij bevriende diplomaat drukte zich als volgt uit: ‘Suriname is hard
op weg een Aziatische enclave te worden op het continent | |
| |
(ze
hebben al bijna dezelfde vlag als India) en ik geloof niet dat ze dat in
Latijns Amerika zullen pikken. We zullen namelijk niet tolereren dat het
land gaat dienen als dumpingsplaats en bruggehoofd voor de verpauperde
volksmassas van India, Pakistan en Bangladesh omdat de toevloed van deze
lieden in het Amazonegebied een bedreiging zal inhouden voor de vreedzame
assimilatie en de integratie van de volkeren die er thans wonen. Op dit
moment hebben wij alle aandacht nodig voor het totstandbrengen van regionale
samenwerkingsverbanden om via die weg een oude droom van Simon Bolivar -een
groot Latijns Amerikaanse natie te vormen- te verwezenlijken. Zodra we
daarmede klaar zijn komen jullie aan de beurt. Venezuela maakt al aanspraak
op twee derde deel van Guyana, ook zo'n lelijk eendje.
Er zijn geen tekenen die er op wijzen dat er in Suriname een meningsvorming
plaatsvindt omtrent de plaats van het land in de wereld of in de regio over
pakweg een jaar of twintig. Geen mens die dat interesseert.
Neen, zo'n best land is Sranang echt niet. Is het nooit geweest ook. Als kind
droomden we al van weggaan. Zodra een jongen de leeftijd des onderscheids
bereikt had begonnen zijn gedachten uit te gaan naar wegwezen en hoe ouder
we werden hoe meer de verwezenlijking van dit doel uitgroeide tot een ware
obsessie. Hoe kon het ook anders? Dagelijks kreeg je van je omgeving te
horen hoe groen de weiden elders waren.
De eenvoudigste manier om weg te komen was natuurlijk als je familie in het
buitenland had zitten die je liet overkomen. Op deze wijze zijn hele
families uit het land verdwenen. Bekende namen zoals Pitti, Madretsma,
Morroy om er maar enkele te noemen kom je er niet meer tegen.
| |
| |
Dan was er de Marine. Voor de oorlog, en even daarna kwamen periodiek wervers
van de Koninklijke Marine in Suriname aan. Dan zag je op alle straathoeken
enorme borden met de annonce: Jongens van Stavast, de Marine roept.
Dan werden zalen afgehuurd, bijvoorbeeld het Patronaat aan de Monseigneur
Wulffingstraat en werden er films vertoond over Nederland zowel speelfilms
als documentaires die je tot tranen roerden, die je je bestaan nog meer
deden vervloeken en die je deden besluiten snel aan te monsteren en te
verdwijnen. Maar dat bleek achteraf toch niet zo gemakkelijk. Van elke
honderd jongens die zich aanmeldden haalden gewoonlijk slechts een viertal
de eindstreep. Eerst moest je examen afleggen om je intelligentie aan te
tonen. Dan vielen er sowieso een hoop af. Vervolgens kwam de moeilijkste
horde. De medische keuring. Deze richtte een ware slachting aan onder de
gegadigden. Er werd vooral gelet op filariasis en bilharzia. Filariasis een
tropische ziekte verspreid door muggen veroorzaakte periodiek koorts en
opzwelling van armen en benen. Bilharzia kreeg je van het zwemmen in vieze
sloten met stilstaand water. De lijders kon je herkennen aan hun ballonbuik.
Je meldde je voor de keuring des avonds in het militaire hospitaal in de
Tourtonnelaan aan. Dan kwam er een oppasser aan te pas die je met een pen
een prikje gaf in de toppen van je vingers vervolgens het bloed opving op
een stukje glas om dit onder een microscoop te bestuderen. Soms mocht je
meekijken om jezelf ervan te overtuigen dat het niet je huidskleur was die
je afkeuring had beïnvloed. Surinamers zijn er namelijk altijd als de kippen
bij om zichzelf het slachtoffer te achten van discriminatie. Dan zag je
duidelijk levende dingen rondzwemmen in je bloed. Allerlei theorieën deden
de ronde over de wijze waarop je de oppasser kon | |
| |
verschalken.
Je moest bijvoorbeeld je vingertoppen warm wrijven en houden. Het was koddig
om een volle zaal op houten zitbanken gezeten jongens de vingers te zien
warm wrijven terwijl draaiende ventilatoren tegen het plafond er voor
zorgdroegen dat de zaal koud bleef. Maar de oppasser, altijd een autochtoon,
kende natuurlijk alle streken en je viel toch door de mand. De enkele
gelukkigen die met tranen in de ogen door de achterblijvenden naar de boot
werden vergezeld zag je nooit meer terug. Veel vrienden heb ik zo weg zien
gaan. Nijbroek, Nijhove, Gunther, Getrouw, Vilt om maar enkele namen te
noemen die ik me nog kan herinneren.
Een andere mogelijkheid om weg te komen was eerst een vak te leren:
bankwerken, timmeren, smeden, schilderen, lassen, draaien. De jongens gingen
werken bij de Curacaosche Handel Maatschappij destijds aan het begin van de
Steenbakkerijstraat op de hoek van de Saramaccastraat, die schepen voor de
KNSM repareerde (die kwamen destijds helemaal uit Curacao aan om in Suriname
gerepareerd te worden) of in de gouverne mentswerkplaats te Beekhuizen waar
treinen en locomotieven werden gerepareerd. Periodiek verschenen er wervers
uit de Antillen (Shell Curacao en Lago Oil op Aruba). De personeelschefs van
beide maatschappijen resp. Macdonald en Balanco) bleken van Surinaamse
origine te zijn en hadden veel vertrouwen in de vakkennis van hun
landgenoten. Zo vertrokken de beste vaklieden naar de Antillen. Om de vier
jaar kwamen ze terug met twee maanden verlof en de verhalen die ze deden
over de groene weiden overzee zweepten de achtergeblevenen zo mogelijk nog
meer op om weg te komen. Ze waren stuk voor stuk voorlieden of zelfs
directeur ten bewijze waarvan ze cash lieten rinkelen. (Ik kwam de meesten
later weer tegen als doodgewone arbeiders), en de verhalen | |
| |
gingen erin als zoete koek. Als er weer eens een vlucht Antillengangers in
het land neerstreek meestal eind augustus (destijds jaardag van koningin
Wilhelmina later officieel geproclameerd tot Surinaamse Kermis), had je als
achtergeblevene geen schijn van kans bij de dames. Handschoen huwelijken
werden er dan bij de vleet gesloten.
Als je geen familie had in het buitenland die je kon laten overkomen, geen
vak kende en ook was afgekeurd voor de marine dan stond er niets anders op
dan maar als verstekeling weg trachten te komen. Dat kwam zo veelvuldig voor
dat elk schip voor vertrek van voren naar achteren en van boven naar beneden
werd uitgekamd op zoek naar stowawayers. Het was geen uitzondering als er
twintig of meer verstekelingen op een enkel schip werden ontdekt. En toch
gelukte het sommigen om de inspectie te verschalken. Werd je voor het
lichtschip aan de monding van de Suriname rivier nog gesnapt dan ging je
subiet terug met de loodsboot. Gelukte het je je schuil te houden totdat de
loods weer was vertrokken dan werd je aan het werk gezet om de vaat te doen,
kajuiten schoon te maken of de stoker bij te staan in de machinekamer. De
kapitein piekerde er immers niet over om je terug te brengen. Als je je best
deed dan kwam je in aanmerking voor een aanstelling. Zo niet werd je in
Amsterdam, Rotterdam of New York aan wal gezet zonder een cent op zak en
kwam dan wel in de rosse buurt terecht waar een of andere blondine zich over
je ontfermde. Meestal volgde dan wel een vaste aanstelling als souteneur.
In die tijd was theater Bellevue hoek Domineestraat en Keizerstraat de
vergaderplaats voor de Surinaamse jeugd van vanaf twaalf jaar. Als je s
avonds een samenscholing zag kon je er donder op zeggen dat ie- | |
| |
mand aan het woord was aan wie het bijna was gelukt om te ontsnappen uit
Suriname of iemand die helemaal was weggekomen met zijn schip terug was. En
de verhalen die deze laatsten wisten te vertellen over mooie kleren en
blondines. Niet te geloven. Onze vastberadenheid om weg te komen werd tot
ongekende hoogten opgezweept.
Neen zo geweldig was Sranang toch echt niet. Ik heb in dit boekje een aantal
herinneringen opgenomen die een beeld geven van het leven in Swietie Sranang
tegen het eind van de dertiger en tijdens de oorlogsjaren. Pakweg de periode
1935 tot 1946. Velen zullen na lezing uitroepen: maar man zo erg was het
toch ook weer niet? Men bedenke dat de dingen vanuit de verte meestal mooier
schijnen.
Moravia Costa Rica 9 december 1989
|
|
Auteursrechtelijk beschermd