Tor

[p. 113]

23

Na den oorlog was de tijd van Celis voorbij. Oud zijn is niets, maar een vooroorlogsche franskiljon in een vlaamsch dorp en de fronters worden van dag tot dag sterker, dat ging niet meer. Hun weg krijgen ging ook niet. Maar op een goeden dag gaat Dr. Stok naar de fronters over: Celis heeft hem er jaren onder gehouden, hij kon niet eens schepen worden, de fronters presenteeren hem den zetel van Celis. Die zet zich op zijn achterste beenen. Hij kan dat niet meer halen, hij doet afstand ten voordeele van Priestman. Laat de Limburgers los, jong en zonder verdienste komen ze aan den kop van de lijst. En Stok kreeg nooit een kiesbaar plaatsken. De propaganda staat ook op haar achterste beenen. Weg met den verrader. Ge moest den deken hooren preeken, zachtmoedig, waardig. Zekere afvallige katholieken, beminde christenen, om hun eerzucht te bevredigen. Het pakt. Het volk was met de fronters, maar als ze met verraders en kazakdraaiers afkomen, neen he, dat niet he. We zijn tegen Celis, maar hij heeft zich zelf achter op de lijst gezet, hewel nu kiezen we voor hem. Celis kan de eer aan zich nemen, zijn rivaal wordt vermorzeld. Hij verzaakt grootmoedig den post dien

[p. 114]

hij om den dood niet heeft willen verlaten, verzoent zich met zijn jongsten, behendigsten concurrent, verheft hem. Ge hebt die oude politieke ratten nog zoo gauw niet vast als ge denkt. Leve burgemeester Priestman. Tor heeft een nieuwe baas, en het is zijn beste vriend, meer geluk kon hij niet hebben.

Wat minder geluk zou beter zijn voor Vera. Eerst het kind, dan het burgemeesterschap, het is wat veel. Den avond van de inhaling ziet Tor voor het eerst dat zij niet meer dezelfde is en hoe lang heeft ze dat nu al, van toen François gekozen is, of van toen Reine een kindje kreeg?

Ze wordt zwaarmoedig, ze zeurt. Ze wil terug naar de stad. Om er van af te zijn zegt Tor, dat ze daar bij de eerste gelegenheid eens serieus zullen over spreken. Ja, maar in de stad zult ge mij ook heel den dag laten alleen zitten. Ze beweert dat hij zijn betrekking nooit heeft willen opzeggen om thuis weg te kunnen. Hij weerlegt dat geduldig, zijn stem stijgt licht, ze klaagt dat hij tegenwoordig niets meer van haar verdraagt, ge maakt u weeral kwaad. Vereken, ik ben zoo kalm, kind, als die stoel daar, zie, maar wat is er met u? Een geslagen uur zanikt ze over haar ziekte, die waardoor ze geen kind kan krijgen, wat haar aangedaan wordt door de meid, Reine, Tor, den hovenier, die niet doet wat ge hem zegt, ik ken toch ook iets van bloemen. En waarom houde gij zooveel niet meer van mij als vroeger? Ik weet het wel. Ik kan niet meer meedoen, ik ben niet schoon meer, ik ben veel te dik. Maar het is toch mijn schuld niet dat ik geen kind heb, ik ben toch altijd goed voor u geweest, ik houd toch veel van u. Ben ik u niet een beetje medelijden waard? En of hij niet

[p. 115]

van iemand anders houdt, ik moet niet weten van wie, alleen maar of het zoo is, ja of neen.

Geen ruzies of dramas, zacht jammeren, zagen, Jaloerschheid, denkt Tor, Reine is niet van de delicaatste. Na haar konijntje, ook de gloria. Het is François niet in den schoot gesmeten, zegt ze, François heeft kultuur. François is buitengewoon intelligent. Ge hoort dat als ge maar vijf minuten met François spreekt. Eens zegt ze zelfs dat François zoo goed om kan met klein en groot. En wat François ook heeft, François is goed voor zijn ondergeschikten. Zijn ondergeschikten, vraagt Vera bloedrood. Welja, zijn ondergeschikten in het gemeentehuis.

Dat zal overgaan, denkt Tor, Reine zal verstandiger worden, Vera zal er aan wennen. Hoevelen zijn niet met een ros getrouwd, Vera is zacht en lief. Hij wil niet ondankbaar zijn, niet zuchten over een ongemak zoo dragelijk. Wat huiselijke miseries zijn hier alleen maar in de geburen, dan zijn de mijne toch zero nul.

Maar het gaat niet over, te contrarie. Tor wordt zachtmoediger, zij verzinkt vadsiger in zelfbeklag. Ze neemt een gewoonte aan, komen schreeuwen aan zijn schouder gelijk een bedorven kind, zonder tranen. Oprecht curieus om te zien, een groote dikke madam op den schoot van ne grooten dikken commissaire de police en schreeuwen. Waarom? Zonder reden. Nu en dan heeft ze dat noodig gelijk eten of een bad. Het verkwikt haar. Anders krijgt ze de gal. Mag ik op uw schootje komen? Hij heeft wel eens neen gezegd, ne mensch probeert van alles. Ze is op de slaapkamer gaan jammeren, ééns twee volle geslagen uren. De meid wist daarvan, daarvoor dienen sleutelgaten. Maar zij

[p. 116]

weet hoe rijke menschen zonder kinderen of zorgen zijn. Want dat is uw eenige ziekte, madam, ge moest mijn moeder eens zien, die heeft er negen gehad en die heeft nog nooit iets gemankeerd en die loopt u twintig keeren voorbij, ge hebt veel te schoon leven, madam, meneer is veel te goed. Als Tor thuiskomt schreit Vera op zijn schoot, de meiden zijn toch zoo brutaal den dag van vandaag.