Bejegening van Christus

13

Driemaal vruchteloos trachtte Nicodemus een bres te slaan in den ringmuur van norsche knechten, dien Asveer rond zijn afzondering had gebouwd, doch een vierde maal gelukte het hem onverklaarbaar. Als geleerde bedreven in disputatiën en het nuanceeren van zijn volzinnen, begon hij met een zeer lange inleiding. Toen de strenge, die hem scherp en vragend fixeerde, eindelijk begreep, dat het een dankbetuiging ging worden aan den buurman, wien hij eigen behoud en dat van zijn huis schuldig was, hief hij snel de hand op tot teeken, dat het daarover genoeg was. Daarop wilde Nicodemus zich nader kenbaar maken als zoon van een vermogend Farizeër en verklaren, waarom de volkswoede zoo tegen hem was losgebarsten, doch wederom ging de hand omhoog tot teeken, dat dit alles reeds geweten was. Ongemakkelijk en verschuwd formuleerde de geleerde nog nauwgezetter dan zijn gewoonte was, het doel van zijn bezoek. Een der armen, wier lot hij zich aantrekt, heeft, op een wijze, die hier weinig ter zake doet, kennis gemaakt met een blind boeren-

[p. 89]

knechtje, dat herinneringen heeft ouder dan dertig jaar, al zou men hem wegens zijn glad ongerimpeld kindergezicht nauwelijks vijf en twintig geven. Het kereltje hoest, tusschen haakjes, dat het niet aan te hooren is. Welnu, dit knechtje beweert noch min noch meer bij de wieg van den Messias te hebben gestaan, wiens geboorte hem en zijn makkers, ja waarom hem en zijn makkers, zou gemeld zijn door engelen en dit in vollen nacht, waar zij lagen te slapen in de wei. Een stoet van drie koningen met groot gevolg zou bij dat kind gekomen zijn, geleid door eene ster en het hebben aanbeden. Nu interesseert dit Nicodemus fel, heer. Niet, dat hij het wonder zoo maar als wonder aanneemt, maar hij sluit het ook niet zoo maar uit. Meest echter interesseert het hem, na te gaan, hoe het wonder ontstond, zij het niet in de werkelijkheid, dan in de lichtgeloovige verbeelding. Hij wilde natuurlijk trachten, een van de ziende herders, die bij den blinde waren, op te sporen, om dezen aan een kruisverhoor te onderwerpen, maar die lieden, meegereisd met de koningen en sindsdien naar hier en naar daar afgezwenkt, overleden misschien ook al, zij zijn onvindbaar. Daar staat Nicodemus dus met een blinde als eenige ooggetuige. Komisch inderdaad. Toch heeft hij den indruk, dat daar toen iets bijzonders moet gebeurd zijn, al klinkt de heele ge-

[p. 90]

schiedenis hem veel en veel te romantisch: zijn aard is eerder sceptisch. Op het punt den moed op te geven en de zaak voorloopig te laten rusten, herinnerde hij zich echter, dat de blinde verteld had, destijds in dienst te zijn geweest van een rijken meester, die As veer heette.

Asveer onderbreekt hem. Den nacht, waarvan spraak is, heeft hij natuurlijk niet bij zijn herders doorgebracht, maar hij weet niet, waarom hij aan deze fantasie van de lieden meer waarde moet hechten dan b.v. aan de andere, volgens dewelke zij 's nachts de schim van zijn overleden vrouw zagen rondwaren, of kent Nicodemus, stadsmensch, soms het geestespeil van herders niet? Wat den stoet der koningen betreft, deze heeft op zijn doortocht halt gehouden bij den noodstal. Zelf is Asveer ook in den stal geweest. Hij heeft er een pasgeboren kind gezien, dat er uitzag zooals alle pasgeboren kinderen. Zijn herders knielden er naast en baden, de blinde speelde op zijn veldfluit en ziedaar alles. Waarom zij knielden en ontroerd waren, wat er speciaals was aan dat kind, weet hij niet, nu nog niet, maar hij heeft het zich ook nooit afgevraagd. Evenmin zal hij zich afvragen, waarom na dertig jaren een schriftgeleerde er toe komt, belang te hechten aan een herderssprookje.

Nicodemus antwoordt, dat hij deze niet

[p. 91]

gestelde vraag nochtans bondig wil beantwoorden. Ervaring en studie voerden hem tot volslagen scepticisme omtrent het feit der openbaring, het bestaan van eenig bovennatuurlijks en het voortbestaan der ziel. Zou nu iets waar zijn van wat de herders vertellen, dan zou men hier staan voor een wonder, tastbare uiting van iets bovenzinnelijks.

Asveer grijnst, dat Nicodemus dus volstrekt wil terugkeeren tot dwalingen, welker ongerijmdheid hem reeds gebleken is, en Nicodemus zucht, weemoedig: ‘Ik vrees, heer, dat gij het niet zult begrijpen, maar ik ben in deze dwalingen opgegroeid, zij zitten mij in het merg, zij waren tot op mannenleeftijd mijn geestdrift, mijn ideaal, mijn roeping, mijn familie, mijn toekomst, mijn omgeving, mijn vreugde, mijn geluk, mijn rust, het duizendjarig verleden van mijn volk, zijn cultuur, alles. Ik verloor het. Op eigen kracht, door eigen drang, met eigen moed overwon ik het, tegen mijn wil en begeerte in, omdat ik moest, omdat ik waarheid zocht, waarheid.’

Asveer staart recht voor zich uit: ‘Ik zoek recht.’