Adelaïde

[p. 51]

VII.

Met den jongen dokter gaat het uitstekend. Hij heeft zich ook een motocyclette gekocht. Van eerstaf is hij dokter geworden van een groot papierfabriek in een aangrenzend dorp, daarna dokter van het gasthuis en onlangs heeft hij nog een derde benoeming gekregen in een dorp nog verder af. Het heeft in de gazet gestaan, maar niemand weet goed te vertellen wat het precies is. In elk geval, tweemaal per week tuft hij daar naartoe. Overigens krijgt hij het van langsom drukker, ook in het dorp. Hij is een dokter van vertrouwen. Men zegt dat hij een auto gaat koopen.

Voorloopig koopt hij, juist negen maanden na zijn huwelijk, een kindje. Hoe gewoon is de gang van de wereld en steeds dezelfde. Elf maanden later koopt hij een tweede kindje. Op dien zelfden dag ontvangt Adelaïde een telegram uit Leuven. Er door met onderscheiding. Ernest.

De moto van Ernest en de auto van den doop kwamen in tegenovergestelde richting

[p. 52]

door de straat en hielden op hetzelfde oogenblik stil. Rond den gelauwerde en rond den gedoopte waren vergaderd de vijandelijke families en verheugden zich. Maar hoe kwam het, een pijnlijk woord is zoo gauw gevallen! ‘Zie me dat gelukkig ding toch, zei Mevrouw Verhaeghen, en wees op Adelaïde die stralend door het huis liep. Zie me dat gelukkig ding toch. En denk dan maar eens aan het arm bleek dutske van hierneven.’ Er viel een ijzige stilte.

Het werd laat. Adelaïde hield de piano. De oude dokter Verhaeghen vertelde grapjes uit zijn kazernetijd als dateerden ze van gisteren. Over zijn glas champagne heen gesticuleerde hij als een bevelhebber die zijn manschappen ten strijde voert of een vaandrig die de vlag tegen wind in houdt. De notaris slurpte maar aan zijn glas, liet geregeld sigaarassche op zijn vest vallen en staarde ernstig voor zich uit. Opeens stond hij recht, tikte op het tafelblad en sprak tot allen. Eer hij gevolg gaf aan het verzoek van zijn vrouw, moest hem iets van het hart. Een ongelukkig woord was in het begin van dezen schoonen familieavond gesproken. Wel paste het hem, grijsaard niet meer, zoo

[p. 53]

dicht bij het graf nog gewag te maken in de wereld. Hij moest zich maar wennen aan de gedachte dat binnenkort alles zonder hem zou gaan beter dan met hem.

Dokter Verhaeghen onderbrak met een gebaar en een lach, maar Mevrouw Roothooft die achter haar man stond, deed hem snel teeken dat hij zou zwijgen. Tegenspraak maakte 't maar erger. En er viel een zware stilte. De notaris sprak.

Hij had zich immer om de stem van het geweten bekommerd, want hij wist: het geweten is het eenige, dat ons gelukkig kan maken. Elken dag had hij zich afgevraagd: ben ik niet onrechtvaardig geweest en heb ik me van mijn huwelijksplichten gekweten. Hem ouden man, zoo dicht bij het graf, paste het niet te bluffen over deugd en zuiverheid. Maar één zaak moet de mensch in acht nemen: onderworpenheid aan God, den schrikkelijken rechter en in 't vervolg te vechten tegen alle bekoringen en verzoeking. Ja, tot den laatsten snik.

Een ongelukkig woord werd hier gesproken. Zijn eigen dochter werd om hare gezondheid geprezen boven een bleeke zieke vrouw met twee kinderen. Hem ouden man,

[p. 54]

zoo dicht bij het graf, paste het niet te oordeelen, noch de vreugde der vergaderingen te storen. Maar hij streed voor de zuiverheid van zijn eigen geweten. Ja, tegen zijn beste vrienden, tegen zijn eigen vrouw, tegen zijn eigen dochter. Zijn eigen dochter hem lief als zijn oogappel. Indien uw hand u ergert, kap ze af. Indien de liefde tot uw eigen dochter u leidt in verzoeking, breek die liefde, breek uw oud hart. Wanneer is een mensch gelukkig? Als hij er goed uitziet en tevreden? God hoort hem als hij zegt: de mensch is alleen gelukkig door het geweten. Die stem hier van binnen.

Hij wil niet zijn eigen dochter prijzen onvoorwaardelijk. Is zij beter dan de zieke vrouw hiernaast, de vrouw die ons noch genegen, noch sympathiek is? Wie zal het zeggen? Gezondheid ten koste van zonde is verfoeilijk en een gruwel in Gods oogen.

Hij neemt zijn glas. Ik drink dus, zegt hij, op uw gezondheid, duurbare dochter Adelaïde. Hij drinkt. Niemand roert zijn glas aan.

Nu zou ik nog een gedetailleerd verslag kunnen inbrengen, vervolgt hij, over den zwaren finantieelen slag die mij, ouden man,

[p. 55]

getroffen heeft. Ik heb hierin niets te verbergen. Het rechte pad heb ik steeds bewandeld. Hier is het volledig dossier dat ik u dadelijk zal lezen. Hij vouwt twee nummers van de ‘Libre Belgique’ open op zijn schoot. Vooraf verklaart hij dat zij zonder twijfel 40% zullen uitkeeren. Maar nu ben ik moe. Verontschuldigt mijn hooge jaren. Als ge mij toestaat voor vijf minuten de oogen te sluiten ben ik onmiddellijk tot uwe dispositie.

Hij zet zich neer, mompelt ‘tot uwe dispositie’ en snorkt. Al de gasten nemen afscheid behalve de Roothoofts zelf. Zij logeeren vannacht bij hun dochter. Adelaïde is wat onrustig en gejaagd, maar Ernest heeft haar gauw gerust gesteld. ‘Word maar geen tobber als uw papa,’ zei Ernest. Hoe lachte zij ontspannen en verlost toen het 's anderdaags morgens uitkwam dat papa zich niets meer van de speech herinnerde. Papa wordt oud.

Maar zijn oude dag was toch niet gansch vreugdeloos. Hij verkocht groote weiden en landerijen die hij nog liggen had in de gehuchten en men zag hem blijder worden naarmate hij meer kapitaal kon afdragen

[p. 56]

om de failliet te dekken. Zelfs begon hij zich te verteederen in zijn zondarigen klerk. Hij riep hem bij zich en vermaande hem over zijn ongeregeld leven. Waarom trouwde hij dan niet? Geen broodwinning? Hij zou zijn maandloon met een derde verhoogen. ‘En kom nu maar eens uw aanstaande vrouw voorstellen. Ge ziet dat ik oud word.’

Eenige maanden nadien mocht hij den hemel danken voor het blijdste nieuws dat hij had kunnen wenschen. Mevrouw Roothooft kon er niet van blijven zitten, kleedde zich gauw aan en zei door een spleet van de bureaudeur dat zij eens effekens in het dorp ging. Regelrecht naar dokter Verhaeghen maar daar hadden ze 't ook juist vernomen; vandaar naar de Reyndersen, naar den onderwijzer, naar den koster en zij sprak zelfs jufvrouw Verlinden aan die met mevrouw Claesens en juffrouw Hellingen aan de deur zat te breien.

Het ging Ernest en Adelaïde nu toch zoo goed. Twee jaar lang hadden ze de wederzijdsche ouders geld gekost, maandelijks zoo veel. Maar het huwelijk had hem beter gemaakt. Hij had nu schitterende studies

[p. 57]

gedaan, had zich gevestigd als apotheker. Joviaal als zijn vader was hij, en het volk had graag met hem te doen. Soms kwam Adelaïde zelf voor om een doosje purgeerpillen of een fleschje teinture d'iode te gerieven. Een mooie blozende vrouw was zij geworden, een schoonheid. Als ze maar niet te zwaarlijvig werd.