Brieven aan familie en vrienden 1919-1941

15.

Brief van 17 september. Deze brief bevat twee bijlagen: het afschrift van de brief van Wim Walraven Jr aan pijn vader en een nooit geplaatst gedicht. In de marge staat geschreven: ‘werd niet geplaatst! Debat niet toegelaten!’

Blimbing, 17 September 1941

Beste Veenstra,

Hierbij de copie van een brief, dien ik vanmorgen van Wim ontving. Het schijnt dus, dat hij afgekeurd zal worden. Ik heb aan den Heer Van Hillegondsberg, het Hoofd van de Automobieldienst, geschreven om te trachten algeheele afkeuring te voorkomen en hem geplaatst te krijgen op een werkplaats, daar ik hem anders weer hier terugkrijg en ik

[p. 701]

dat sombere gezicht nu al vrees. Hoewel hij in zijn brieven aardig genoeg is tegen mij, is hij in werkelijkheid stom als een visch, en als hij hier terugkomt, voelt hij zich dubbel uitgeworpen. Van Hillegondsberg kent mij, want hij was bijna 25 jaar geleden 2de luitenant bij de Telegraafcompagnie! Vandaar dat ik zoo moet lachen om een wijze brief van Beb, die ik eergisteren kreeg, en waarin me wordt aangeraden niet zooveel brieven te schrijven aan de hoogere machten (hoeveel schreef ik er? Eén, met nog een bedankbrief), want deze heer v.H. zal voor mij doen, wat hij kan.

- De brief van Beb bevatte nog heel wat meer. Ik schijn nog maar altijd niet te deugen en ik ben ‘chaotisch’. Als je anders haar brief leest, vol fouten en doorhalingen, dan past het woord ‘chaotisch’ daar volkomen op.

Ik stuur je deze copie, omdat je schreef, dat je hem zou laten observeeren, of hem zelf zou observeeren. Nu ben je op de hoogte van wat hij schrijft. Hij schrijft niet slecht, zooals je ziet. Als hij praatte, zooals hij schrijft, zou ik gelukkig zijn. Ik zal hem later eens uitvoerig laten opschrijven, wat hij zooal heeft beleefd. Dat zal heel goed worden, zul je zien.

Ik ontving het Septembernummer van De Fakkel, omdat er een klein stukje van mij in staat, in de Kroniek. Het is een saai nummer hoor! En waar blijft eigenlijk de werkelijke leuteratuur?

Als je me iets te melden hebt inzake Wim, dan graag. Mijn vrouw is heel wel, alleen heeft ze honger, omdat ze geen vleesch en vet mag eten. Arme meid! De groeten van ons en het beste. Als steeds je

W. Walraven.

Bandoeng, 15 September 1941

Beste Papa en anderen,

Ik zit in de mess met Uw laatste brief (van 4 Sept.) voor mij. Spijt me, dat ik U zoo lang heb laten wachten op antwoord. Ik had 't te druk en ook had ik geen geld om een postzegel te koopen.

Er is veel gebeurd sinds mijn laatste brief. Erg veel zelfs, en ik geloof, dat er ik een beetje beduusd van was. Nu niet meer. Ik begin.

[p. 702]

Ik ben op Compagniesrapport geweest voor het slapen op galerijwacht en er bestaat groote kans, dat ik voor de militaire dienst ongeschikt wordt verklaard. Wat zeg jullie ervan? Ikzelf ben er niet zoo erg verbaasd over geweest. Wist zoo'n beetje (hiermee bedoel ik 't laatste: algeheele afkeuring mil. dienst) dat er zooiets gebeuren zou. Herinner jullie je, dat ik het vroeger soms over dienstname bij Leger of Vloot had? Nu ik er een beetje op de hoogte van ben, laat ik me liever hangen, dan dat ik dienst neem bij Landof Zeemacht. En 't rare is, ik vind, net als Papa, de dienst op zich zelve erg prettig, maar het bijkomende + de behandeling ondervonden van sommige van je ‘superieuren’, kan ik missen als kiespijn. Laat ik niet afdwalen.

Een week geleden had ik galerijwacht No. 2, n.l. van 12-2 uur. In de laatste helft voelde ik me beroerd worden, duizelig, misselijk + hoofdpijn. Erg plotseling. (De reden was, dat ik dien dag haast niets had gegeten, ik walg er soms van, kan ik helpen, dat ik het niet lust? Ook was ik nogal moe, was met een paar nieuwe kameraden naar een bioscoop geweest en pas tegen 11.30 thuisgekomen.) Ik ging op een krib zitten en viel in slaap. Ik kon niet meer staan. Tegen 2.30 werd ik door de wachtcdt. met bulderende stem gewekt en met zwier op de bon gezwaaid. Compiesrapport. De ritmeester krabt zijn hoofd en zegt: ‘Lastig parket’ als ik hem alles verteld heb. Doorzending naar Korpscdt + doktersonderzoek. Ik volgende ochtend op ziekenrapport. Waar ik weer afschuwelijk zat te stotteren en de dokter zei: ‘Waarom laat je je niet afkeuren?’ Ik vroeg: ‘Hoe?’ Weer hoofdgekrab. Dan beluistert hij mijn hart. Wijsgeerig gezicht. ‘Aankleeden’. ('t Is zoo'n type dokter als uit Frank van Wezel. Precies. Veel gevloek en ruwe woorden, die heelemaal niet overeenkomen met de uitdrukking in zijn oogen, en erg sympathiek.) Dan zegt hij me te volgen naar een andere kamer, waar hij in een grijs boekje neust, en dan met bulderende stem en erg plotseling ('t rare was, dat ik er heelemaal niet van schrok, wat ik anders wel doe) zegt hij: ‘We zullen je voor de Commissie slepen!’ (Zei de dokter uit F.v.W. ook niet zooiets?) ‘En laten afkeuren’. Ik wil nog wat zeggen, maar ‘Ingerukt! Marsch. Donder op!’ Af.

[p. 703]

Als antwoord aan een korporaal-ziekenverpleger, die komt zeggen, dat de anderen wachten, zegt hij, dat hij een uurtje gaat ‘djalan, ambil satoe djam vrij’, en stapt in zijn auto. En gaat ‘djalannen’. Voor het slapen op galerijwacht heb ik ‘berisping wegens verzachtende omstandigheden’ gekregen. Zoodra ik wat van de dokter hoor, schrijf ik jullie. Hoop, dat er niets van komt. Zou me geen raad weten van de ‘maloe’-heid als ik weer op Malang ben. Ook bezit ik nog zooiets als eergevoel, vat jullie? Papa, hoe denkt U er over? Krijg ik weer een gezellige brief van jullie allen? Ook van Rika en Suze. Het beste,

Wim.

N.B. Papa, hoe gaat het met de journalistiek? Goed? Jammer, dat ik niets meer van U kan lezen. Groeten aan Mama.

W.

De Vader van den Milicien aan ‘Huismoeder’

(Zie De Indische Courant van 11 en 13 September 1941)

U hebt gelijk, Mevrouw, mijn zoon kan hevig kankeren, Dat zit in 't bloed, dat heeft zijn vader hem geleerd.

Ook is hij opgegroeid met Frank van Wezel's zeer roemruchte jaren.

De boeken van Remarque, Barbusse en anderen waren Het voedsel, waarop (onder meer) zijn geest lang heeft geteerd.

Als journalistenkind was de kritiek hem vroeg gemeenzaam; Kritiekloos wordt bij ons in huis maar zelden iets aanvaard. Maar toch, Mevrouw, wij kankeren meestal humoristisch, Ons kankeren is opbouwend en dus geenszins defaitistisch: En 't vonkje van den humor wordt wel 't meest gemist op aard!...

Wanneer een jong soldaat van zijn spaarzamelijke duiten Zichzelf een nieuwe pet koopt, dan bewijst hij toch daarmee, Dat hij de militaire uniform met trots kan dragen,

Dan draagt hij dat grijsgroen met onmiskenbaar welbehagen:

Juist een coquet soldaat toont zich een sieraad der armee.

[p. 704]

Ik kan het diep betreuren, dat huismoederlijke vrouwen Juist op dit mannelijk terrein het fanatiekste zijn, De dame zoekt haar schoonzoons onder officieren, De keukenmeid verpandt haar hart aan forsche grenadieren, Of vrijt met haar huzaartje in den maneschijn.

Toch blijft het ideaal van elk weldenkend wezen Een wereld zonder legers, zonder oorlogsrazernij.

Er is wel vreugde om een Kenau op de wallen, Maar toch zou Kenau tienmaal beter ons bevallen, Als zij bijtijds haar invloed had gebruikt voor vredestichterij!

Blimbing, 14 September 1941.

W. Walraven.