Brieven aan familie en vrienden 1919-1941

28.

Brief 5 december 1938 aan J.G. Schamhardt-Walraven.

Blimbing, bij Malang, 5 December 1938

Lieve Zus, Zwager en Nichtje,

Ik schrijf je even, omdat je het wel op prijs zult stellen, wat van Frans te hooren, hoewel natuurlijk alles met hem fijn in orde is. Zaterdagmorgen 3 dezer kwam hij hier plotseling aan, om een uur of half elf. Wij hadden hem nog niet verwacht, want van Batavia uit had hij geschreven, dat het wel na Sinterklaas zou worden. Maar dat viel dan mee, en vooral ook, dat hij den Zaterdag vrijaf kreeg. Hartelijke verwelkoming natuurlijk. Hij kon blijven tot Zondagavond, want Maandagmorgen om 6 uur moest hij weer present zijn. Eerst een uurtje gepraat en toen stelde ik voor om de stad Malang in te gaan. Tante Iti werd ook uitgenoodigd, maar die is een wijze vrouw en bleef thuis. Zij deed erg slachtofferig en zei, dat zij wel thuis zou blijven om eten voor ons te koken! Om één uur zou het eten klaar zijn, maar ik geloof niet, dat zij er erg vast op rekende, dat wij er op dat uur ook zouden zijn! Dat was dan ook niet zoo. Het was mooi weer op dat oogenblik van den dag. Wij zitten hier in den regentijd en elken avond regent het baksteenen, maar overdag is het meestal nogal goed weer. Daarom ging ik met hem uit, vreezende dat het 's avonds weer wel mis zou zijn, hetgeen dan ook zoo was.

[p. 285]

Wij hebben wat gezeten en gedronken op het terras van het mooist gelegen café van Malang, aan den aloon-aloon (stadsplein) en daar heeft hij meteen weer een van zijn Chineesche lekkernijen gegeten. Toen was het bij drieën en was het te laat om naar huis te gaan. Ik stelde voor om met een bus naar Batoe te gaan, dat ligt nog hooger dan Malang en is een fijne bergstad (of stadje), alhoewel deerlijk bedorven door de huizenbouwers. De weg erheen is prachtig van Indisch standpunt gezien en dat trof Frans dan ook bizonder. Helaas was het nevelachtig en scheen de zon niet. Toen wij kwamen op ‘Die goei Plek’, een café dat gedreven wordt door den ex-toneelspeler Co Balfoort (!), regende het weer groote droppels, zoodat wij niet eens buiten konden zitten en van het schoone vergezicht genieten. Frans hunkerde naar de verre verten van de bergen, maar met het vallen van den avond ging dat natuurlijk niet, want de afstanden zijn groot en er moet een taxi aan te pas komen. Bovendien, die grijze lucht en binnen een paar uren zou het donker zijn. Dus veranderden we maar van onderwerp en bewaarden zekere plannen voor een andere gunstige gelegenheid. Frans zou wel overal heen willen rennen, natuurlijk, en daar heeft hij ook volstrekt geen ongelijk in, maar hij is gebonden aan te weinig tijd. Van het iets langere vacantieplan in Indië schijnt niets te kunnen komen, en dat is erg jammer. Ze zeggen maar: ‘Je hebt al vacantie in Holland, als wij zijn thuisgevaren’. Nu mag dat zoo zijn, maar om een jongmensch op dien leeftijd niet in de gelegenheid te stellen iets van het werkelijke Indië te zien, vooral als hij ook nog in het bezit is van familie in Indië, dat is ouderwetsch-Nederlandsch-werkgeverachtig en doet me denken aan den vrijen Zondag om de 14 dagen van de vroegere dienstboden, die in het sousterrain woonden en in de hanebalken sliepen. Ook het werk, dat hij moet doen, is bijna opzettelijk zwaar en onzinnig vuil, en het eten is ook met dat alles in overeenstemming. Dezen keer, met dezen kok, is het tenminste warm, zegt Frans. De vorige keer was het ook nog telkens koud. Maar er zijn stuurlieden, die hen niet eens roepen voor het eten, behalve één uitzondering, die dan ook eervol wordt vermeld! Intusschen heeft hij zich deze twee dagen

[p. 286]

hier bij ons flink schadeloos gesteld, wat eten betreft! Hij kan flink wat verwerken, als hij eenmaal begint. Hij had eigenlijk al ontbeten, toen ik begon met rookspek gebakken in de pan en daarbovenop spiegeleieren. Engelsche methode! Maar dat was geen bezwaar voor Frans. Lustig ontbeet hij nog eens voor den tweeden keer, want dit was nieuw voor hem, zooals hij zei, en je moet alle dingen onderzoeken en het goede behouden, zooals de apostel zegt. Dat was Zondagmorgen en dien middag hadden we erwtensoep en een slaatje met mayonnaise en pudding na. Ik heb gelachen om hem, zooals hij daar weer van genoot.

Zaterdagavond, na terugkomst van Batoe, zijn wij thuisgebleven, omdat het regende. Ook Zondagmorgen hebben we meer gepraat en rondgescharreld in en rondom het huis, maar in den namiddag zijn wij naar Wendit gegaan, een oud meertje, eigenlijk een oude badplaats uit den Hindoetijd. Met de stoomtram. Mijn vrouw was er ook bij, en Anna, Jacob en Maarten, en de drie kleinere meisjes. Een heel gezelschap. We zaten goed en wel in de tram of daar begon het te gieten. Maar we moesten er toch uit, en in den stortregen (een tropische bui, zooals dat heet!) schuilden we bij een Inlander, die een winkeltje heeft bij de halte van Wendit. Maar daar was het hun te vol en plotseling vlogen ze weer naar buiten, door den regen heen, naar de badplaats, waar een open pendoppo was, die tenminste droog is, al was het winderig. Er werd thee gebracht en ze dronken zich weer warm. Al die regen scheen hun heelemaal niet te hinderen, ook Frans niet, want ze bleven even goed gehumeurd met zijn allen. Zelfs aten ze nog geroosterd geitenvleesch aan stokjes, Frans eet al die dingen alsof hij nooit anders gedaan had. Zelfs ik sta er nog gereserveerd tegenover na zooveel jaar, maar hij weet van zich aan te passen hoor. Enfin, zooveel te beter. Hij scheen het bizonder naar zijn zin te hebben en onze kinderen zijn allemaal dol op hem. We waren genoodzaakt te wachten tot over vijven, want dan kwam er pas weer een tram terug, maar dat hinderde niet in het minst, ook al was de partij in het water gevallen.

En zoo kwamen we weer thuis, waar we droog goed moes-

[p. 287]

ten aantrekken, zoo nat waren we allemaal. Frans had gelukkig zijn koffer bij zich met wat schoon goed, zoodat hij zich kon verkleeden. En een uurtje later werd het tijd voor den trein naar Soerabaia, 7.15 n.m. Het gezicht verdonkerde. Hij werd hoe langer hoe stiller en keek hoe langer hoe treuriger. Het was ook eigenlijk beroerd voor hem en voor ons ook. Het was veel te kort, want hij kan nog zooveel doen en bekijken en hij zou nog met mij meegaan naar de rechtbank en naar andere dingen, maar dat kan nu eenmaal niet. Ik ben thuisgebleven, maar de kinderen, jongens en meisjes, hebben hem aan de halte gebracht en in den trein zat hij nog te mopperen, dat het veel te kort was en net lang genoeg om flink de p. in te krijgen. Tja, het viel niet mee, maar dat was de vorige reis ook al zoo. Hij gaat altijd met een bloedend hart weg en zou zoo dolgraag langer blijven. En wij zouden hem ook dolgraag langer houden, want hij is een aangename, sympathieke logé en een beste, lieve jongen. Wat je noemt: een dankbare klant. Het is allemaal zoo goed aan hem besteed, elke moeite die je voor hem doet. En zijn tante is heelemaal dol met hem. Wat haar betreft, gaat hij nooit meer weg. Zondagochtend zaten ze samen aardappelen te ‘schellen’, zooals hij dat vol beteekenis noemde.

Nu gaan ze naar Palembang om een sleepboot te lossen, komen dan weer naar Java terug en dan zullen we zien hoe het verder gaat. Ze komen nog op Soerabaia, dus ik denk, dat ik hem nog wel zal zien voordat ze weer teruggaan naar Holland. Ik schrijf je dan nog wel als het zoo ver is.

Zijn St. Nicolaascadeau van Christien is hier op Zaterdagavond 3 Dec. aangekomen. Het was ongeschonden en het roerde hem zeer, dat kon je zien. Aardig dat het zoo juist op tijd kwam en dat hij zelf hier was. Het pakje voor ons, waarover je schreef, is nog niet gekomen, maar ook dat zal er wel binnenkort zijn. Ik hoop het je den volgenden keer te kunnen melden en alvast bedankt hoor.

Frans ziet er best uit en was door alles heen opgewekt en tevreden. Wij hebben nergens over gesproken, dat ook maar eenigszins onaangenaam was. Zelfs de kwestie Dirksland hebben we niet aangeroerd. Wij hadden geen tijd om ons

[p. 288]

te verdiepen in dergelijke dingen, want we genoten teveel van elkaar, geloof ik. En we hadden zoo weinig tijd! Ik hoop hem nog dikwijls in de toekomst hier te hebben. Nu groet ik jullie hartelijk tot den volgenden keer.

Wim.

Het pakje van juffr. Goote had hij bij zich. Goote's meerschuimen pijp zat er in. Ik ben er heel blij mee en zal haar bedanken. Ook een ex. van zijn proefschrift zat er in, gebonden. Ze heeft goed begrepen, waar ik prijs op stelde.