Brieven aan familie en vrienden 1919-1941

[p. 79]

4.

Brief van 30 december 1920 aan J. Walraven. Uit deze brief kan men opmaken dat er tussen No. 2. en No. 4 minstens één brief moet zijn weggeraakt.

Keboemen, 30 December 1920

Beste Jaap en Suus,

Je brief heb ik een paar dagen geleden in orde ontvangen en ook het portretje van Zusje met de ring. Het is een lief dik ding, hoor, en ze ziet er pienter uit. Iti vond het alleraardigst en heeft het dadelijk in een glaasje laten zetten en het een eereplaats gegeven naast het portret van onze Dina. Ze heeft natuurlijk al een boel van jullie gehoord en ze is altijd weer van heeler harte geinteresseerd in alles wat er in den brief staat en vooral in alle bijzonderheden van het kind. Je zou haar moeten kennen om te kunnen beseffen, hoe diep die belangstelling bij haar geworteld is. Bij ons is er intusschen een tweede geboren, zooals ik je al schreef in mijn vorige brief dat zou gebeuren. Het is alweer een meisje en alles is weer heel goed gegaan en het kind zelf is een lust om te zien. Ze is op den 9den November geboren en heeft ons in dien tijd nog geen last gegeven, wel genoegen. Ze lachte al toen ze drie weken was, geloof ik, en tegenwoordig doet ze niet anders als ze wakker is. Ze is ook veel kalmer en zoeter dan Dientje was in haar prille jeugd. Die is meer druk en nerveus en kan ook nu nog bijtijden een heidensch kabaal maken. Aan den anderen kant ontdek ik toch telkens weer heel lieve trekken in haar karakter, die me weer geruststellen op het punt van haar verdere ontwikkeling. Ik geloof, dat het alleen nervositeit bij haar is, dat ze soms zoo druk kan zijn en zoo allerellendigst kan huilen, want plotseling is het weer over en dan is ze weer dagen lang lief. Ook hebben die kinderen hier soms veel last van de warmte, vooral tegen dat ze slapen gaan. Dientje is ook wel een beetje verwend geworden, hoewel haar moeder alle moeite doet om niet te teer met haar om te gaan, want ze ziet het nu zelf wel in hoe dat een kind kan bederven, vooral een Indisch kind, dat toch al veel te veel wordt nageloopen door baboes enz. Lief is ze en ze groeit flink en ook is ze zeer intelligent. Ze loopt nu al alleen en heeft al begrip van

[p. 80]

mooie en leelijke jurken. Als ik thuiskom doet ze me heele verhalen, gedeeltelijk in woorden (maleisch en hollandsch door elkaar) en waar haar vocabulaire tekort schiet, in gebaren. Ik heb altijd weer veel pret met dat kind en ik hoop maar, dat het een goed kind wordt.

De baby heet Johanna, want dat vond Iti een mooie naam en dat was ook een naam uit mijn familie, zei ze, dus dat heb ik maar goed gevonden. Het blijft hetzelfde hoe een kind heet. Later is me gebleken, dat ze er een soort voldoening in heeft, dat het kind zoo heet, want ik hoorde haar laatst murmelen tegen de kleine: Je heet net eender als de oma van pappa! waaruit ik begreep, wat haar zoo op dien naam deed staan. Ik heb haar n.l. dikwijls verteld van onze kinderjaren en ook natuurlijk van opoe en opa, en alles wat daaraan vastzit, en de meest sympathieke figuur uit al die verhalen schijnt voor haar nu Opoe te zijn. Niet dat ze dat in veel woorden zegt, maar uit dergelijke kleine voorvalletjes merk je dat. Dat is trouwens een van haar eigenaardigheden. Ze zegt nooit haar meening in woorden, maar je merkt die na verloop van tijd uit haar daden. Vandaar dat ik heel dikwijls in bepaalde gevallen eerst langzamerhand kan zeggen, hoe ze nu eigenlijk tegenover een bepaald probleem staat. Ik moet zeggen, dat ik gewoonlijk met respect vervuld sta tegenover het resultaat van haar overpeinzingen. Want dat is het eigenlijk. Ze heeft een paar dagen of soms langer noodig om haar meening te kunnen vaststellen, maar als ze eenmaal definitief tot een conclusie is gekomen, dan is het ook gewoonlijk geheel ad rem en dan is er geen verder redeneeren meer noodig, want dat is dan bij haar een wet van Meden en Perzen.

Ik heb op het oogenblik niet veel tijd om je een lange brief te schrijven, want zooals je wel begrijpen kunt moet ik de balans maken en dat is niet voor de poes. Ik schrijf dan ook maar alleen om je te bedanken voor je brief met toebehooren. Ook de kalenders zijn heel mooi en ik bemerk met genoegen, dat er een nieuwe geest is gevaren in het oude karkas. Ik denk, dat je ook wel zelf bindtouw durft te koopen en labels met je adres er op. Waar moet het heen met al die nieuwerwetsigheden!! Je gaat nog op de flesch, man!

[p. 81]

Met Insulinde gaat het minder naar wensch. Er is in 1920 niets verdiend en wij, tantième-trekkenden, hebben drie maanden salaris gekregen, want van aandeel in de winst is geen sprake. We mogen nog blij zijn, dat we nog wat gekregen hebben, want recht kunnen wij niet laten gelden. De aandeelen die in het begin van dit jaar nog op 250% stonden, staan nu in Amsterdam en ook op de Indische beurzen op 90%, alles door de daling van de olieprijzen. De olie die wij fabriceeren is dan ook per kilo veel duurder dan de marktprijs, zoodat we wel eenige fabrieken zullen moeten sluiten, daar doorwerken eigenlijk verlies beteekent. Het is te hopen, dat we deze misère weer te boven komen, want anders zie ik er van komen, dat ik naar wat anders moet uitzien, tenzij de zaak geheel anders wordt georganiseerd. Doch we zullen maar hoop voeden. De deskundigen zeggen, dat het weer in orde moet komen, dus wachten we maar af. Zoodra ik klaar ben met de balans enz. zal ik nader van mij laten hooren. Ik kan nu heusch niet meer tijd opofferen, zoodat ik je voorloopig weer groet. Doe mijn groeten aan Oome Hannes en wees jullie beiden ook hartelijk gegroet en het beste gewenscht door je broer,

Wim.

Veel heil en zegen in 1921!!!