Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[November](1 november 1800)- fol. 239 - Op den 1 november zijnde den plichtigen feestdag van Alderheijligen zijnde saterdag en decadi den 10 frimaire 9ste jaer, saeg men dese twee feestdaegen, zoo vanwegens de zijde van d'Heijlige kercke als vanwegens het voorgaende Fransch gerugte met de grootste eenvoudigheijd vieren. Als naer gewoonte op de decadidaegen wiert 's morgens van 8 tot 9 uren en 's middags van 11 tot 12 uren op 't carilion gespeelt en sonder eenige andere de minste ceremonien te plegen, nog zonder dat iemant nog naer den tempel der wet omsiet, hoewel de kercke van St.-Walburge nog voor de catholijcke gesloten blijft, zijn de tevooren zoo schismatique als sotte pligtigheden van den decadi geeijndigt geworden en wat aengaet het vieren van den feestdag van Alderheijligen, heeft men den zelven feestdag in alle onse katholijcke open zijnde kercken zeer luijsterlijk zien vieren, zoo door het schoon vercieren der autaeren als het afsingen van de drooge diensten die er gedaen worden, terwijl nog de goddelijcke diensten in verscheijde huijsen in 't heijmelijk gedaen worden. | |
(3 november 1800)Op den 3 november en is maer in de open zijnde kercken in plaets van gisteren wegens den sondag verstelt den feestdag van de gedagtenis van de geloovige zielen in het vagevier met alle pligtigheijd geviert geworden en hoewel alle de openbaere diensten in de kercken nog onderblijven, ziet men de kercken in den rouw bekleet en de autaeren gelijk verciert, terwijl men ook wegens eene soort van drooge zielmissen en loven de octaven die ordinaire agt daegen dueren, ziet hernomen worden, alle welke met de grootste stilheijd ter uijtvoer gebragt wordt. 692 gasset van duodi den 12 brumaire 9ste jaer. | |
(6 en 7 november 1800)Op den 6 en 7 november wiert zoowel in den naermiddag van den 6 als in den morgen van den 7 november aen de inwoonders van de 10 huijsekens, staende voor St.-Donaeskercke, andermael aengeseijt dat zij hunne huijsen moesten verlaeten om de teweeg zijnde perijkels, welke eijndelijk naer dezelve weder onderschoort te hebben, gedaen wiert. Den 7 november ten twee uren 's middags wiert het vuur gestoken in twee onderkapte pilaeren van den tooren van St.-Donaes en in den tijdt van een kwartiers eurs storte het heele gebouw ter neder, den voorgevel staende langs de zijde der huijsekens alleen tot groot perijkel der zelve blijvende staen, zoodat er door dese ongehoorde instorting geen ongeluk of schaede veroorsakt was. 693 gaset van quintidi den 15 brumaire 9ste jaer. | |
(8 november 1800)- fol. 240 - Op den 8 november is bij orders van den heer prefect van het departement der Leije, De Virij, het volgende besluijt bij hallegebode en affixie afgekondigt geworden. Ingevolgen eenen brief van den minister der algemeene policie van daten den 29 vendemiaire jaer 9, geschreven aen den prefect van het departement der Leije, behelsende dat de toegeventheijd van het gouvernement ten aensien der onbeeegdigde priesters, sedert den 18 brumaire heel groot is, dewijl een groot getal der zelve verlof gekregen heeft om in het land weder te keeren onder de enkele voorwaerde der belofte van getrouwigheijd aen de constitutie van de republick. Dat een gouvernement zijne zwakheijd blijken laet, met onder zijn gebied persoonen te dulden die zig aen zijne wetten niet willen onderwerpen, is heden vanwegens de prefecture het volgende besluijt afgekondigt. Overwegende dat bijnae alle de priesters, die sedert een jaer in het departement der Leije gedoogt zijn, aen het gouvernement de geeijschte onderwerpinge aen de weten des landts nog niet gegeven hebben en dat het tijdt is van hun die onderwerpinge te eijsschen, welke alle dienaers van eenigen godtsdient aen het gouvernement schuldig zijn onder wiens wetten zij willen leven. Besluijt. Art. I. Binnen drij decaden naer het afkondigen deser is allen onbeeedigden priester die ter deportatie veroordeelt was door de besluijten van het Directorie gehouden, zijne belofte van getrouwigheijd aen de constitutie te doen, voor den prefect of den onder-prefect van het communael arrondissement waer hij resideert. II. De beloften zullen op een besonder register aengeschreven - fol. 241 - en door de beloovers onderteekent worden, men zal er hun eenen uijttrek van geven. III. Allen priester die den 1 nivose aenstaende gevonden worden zal zonder dien uijttrek te konnen toonen, zal van brigade tot brigade buijten het gebied der republick geleijt worden. IV. De onder-prefecten zijn met de uijtwerkinge van dit besluijt gelast, het zal gedrukt, afgekondigt en aengeplakt worden. Gedaen in de prefecture tot Brugge, den 15 brumaire jaer 9. Onderteekent den prefect De Virij. Vanwegens den prefect, onderteekent Henissart, secretaris-generaelGa naar eind(16). | |
(9 november 1800)Op den 9 november was des morgens de locht en wolken heel vuurig en een ijselijcken toestelt van wolken dreeven op malkander welke een voorteeken was van de schrikkelijcke storm die in den morgen ontrent 12 uren ontstont. Seffens saeg men eenider die zig nog op de straeten bevond, mits het sondag was, naer hunne huijsen loopen om de perijkels op de straete te voorkomen en om hunne huijsen zooveel mogelijk voor de schaede te salveeren. Reets ten 1 uren was den schroomelijcken storm vermengt met regen compleet en men saeg van dan af tot 's avons ten ses uren het ijselijkste schouwtonneel dat geen ouderlingen geheugen geduerende hun leven geweten te hebben. Menige mueren, schauwen, daeken, schorsteenen, zelfs halve en heele gevels en ontelbaere boomen wierden met gewelt door desen ongehoorden stromwindt ingeslaegen en veroorsakten, zoo binnen dese stadt als te lande, besonder tusschen drij en vier uren, wanneer het alom aerdbevinge geweest heeft, eene zoo overgroote schaede dat dezelve met geen millionen guldens zullen konnen herstelt worden. - fol. 242 - Men was in 't algemeen bevreest voor d'instortinge van den hallen- of O.L.V.-tooren in hetwelke het gehuijl en gedruijs zoo groot was, dat waer 't dat er hondert waegens tegelijk alle bespannen met ses peerden over de Mart gereden hadden het gedruijs niet meerder zoude konnen geweest hebben. Geluckig wiert maer een gedeelte van het gebouw van d'halle afgeslaegen en het dak is merckelijk beschaedigt geworden. Zoo hevig was den windt vermengt met slagregens dat het water op de Mart en op andere plaetsen zoo hoog als d'huijsen van de Mart opgeheven wiert en als aen eene woeste volle zee wel mogt vergeleken worden. Geluckig zijn binnen dese stadt geene menschen om het leven gekomen en maer alleen eenige armen en beenen gebroken die langs de wegen op de straeten omgeslaegen wierden, ook zijn geluckig rond dese stadt geene molens omgeworpen, welk toegeschreven wordt aen de groote voorsorg die de molenaers gebruijkt hebben. Onder de duijsenden ongelucken aen meest alle huijsen, mueren, publijke gebouwen en omwerpinge der boomen die er voorvielen, waeijde het groot kopere vaendel staende op de spille van den hallentooren af, door en door het dak van eenen soetekoekbakker in de Breijdelstraete welke vervolgens te midden door het huijs in de soetekoekbakkerije gevallen is. Eijndelinge naer een oneijndige zee van schaede vooroorsakt te zijn, is den stormwindt ten ses uren 's avons beginnen te stillen, dusdaenig dat ten negen uren van desen avond weijnig of geenen windt meer is gewaer geworden. | |
(10 november 1800)Op den 10 november met het aenbreken van den dag konde de stadt als bij niet anders als aen eene gebombardeerde stadt vergeleken worden. Langs alle zijden ziet men minder of meerder ruinen, geen werkvolk is er genoeg om alle de gebroken daeken provisioneel toe te schooven en eer het avond was, waeren nog pannen nog tegels meer voor gelt te bekomen, hoewel het bij gelucke heden schoon sonneschijn was en zooveel mogelijk de daeken geschooft wierden. 694 gaset van ninidi den 19 brumaire 9ste jaer. | |
(11 november 1800)- fol. 243 - Op den 11 november waeren het meestendeel der inwoonders deser stadt Brugge andermael in de grootste verslaegentheijd gedompelt op het zien oprijsen naer den noen van een grooten en langduerigen regen, zooverre dat veele persoonen tot welkers toeschovinge van de daeken van hunne huijsen den tijdt nog niet geweest was, zoo hunne muebelen als winkelgoederen uijt hun huijs naer andere huijsen hebben moeten wegvlugten om dezelve aen geene vokomen bedorventheijd over te laeten, terwijl er nog tot heden bij veele wegens de menige schaede geen tegeldekkers, -knegten of lootgieters voor gelt konden gekregen worden. Heden naermiddag is ook bij orders van den heer prefect bij trommelinge rond de stadt en affixie het volgende bekent gemakt geworden. Den meijer en adjointen der stede van Brugge. Begeerende alle de verliesen die in dese stadt door de uijtwerksels van den orkaen van den 18 deser ontstaen zijn, aen het gouvernement bekent te maeken, noodigen generaelijk alle hunne geadministreerde wiens eijgendom binnen den omtrek van dese stadt zoude beschaedigt zijn, aen de meijerije binnen de twee daegen naer het afkondigen deser, hunne verklaeringe te doen van de verliesen die zij ten desen opsicht geleden hebbenGa naar eind(17). Zij verwittigen daerenboven, ingevolgen de wet van den 18 brumaire jaer 7, dat dusdaenige declaratien gedaen mogen worden op ongesegelt papier. De weerde der veliesen zal in francs moeten gerekent worden. Gedaen in de meijerije van Brugge den 22 brumaire jaer 9. Was onderteekent Deserret, maire; P. Busschaert, adjoint en Scourion, secretaris. Voor conforme afschrift den secretaris de meijerije van Brugge, onderteekent Scourion, secretaris. | |
(12 november 1800)- fol. 244 - Op den 12 november wierden 's morgens van 9 tot 3 uren op een schavot op den Burg geplaest met een placaet boven hun hoofd en gekleet in hunne gewone kleederen door den scherpregter aen eene staek gebonden en tentoongestelt Isabelle en Theresia Tighem, gesusters, d'eene oudt 36 en d'andere 38 jaeren, geboortig van Bisseghem en lest gewoont hebbende tot Kortrijk, door den crimineelen regtsbank overtuijt van verscheijde dieften met braeken met een meerderheijd van persoonen en ontweering van goederen op de districten van Harelbeke en Bisseghem te hebben helpen begaen, t'eijnden de executie tot de straffe van veerthien jaeren opsluijting in een correctie van dit departement verwesen zijnde. | |
(13 november 1800)Op den 13 november wiert bij order van den maire en adjointen deser stadt Brugge bij trommelinge en affixie bekent gemakt een zeer aenbelangend berigt nopende de contributien van 't jaer 9. Den meijer en adjointen der stede van Brugge verhaesten zig hunne medeburgers te verwittigen dat zij een groot getal zeer gewichtige misslaegen en overschattingen herkent hebbende in de waerschouwingen afgeveerdigt van de grondbelasting van 't jaer 9, door den burger Hieronimus Jannot, insaemelaer van dit jaer, zij terstont zijnen handboek en ontfang gesloten, de rolle die hem toevertrouwt was ingetrokken en intusschen aen hem, alsook aen zijnen commis, den burger Dominicus Almeij, allen voorderen ontfang verboden hebben. Diesvolgens zij noodigen generaelijk alle de contribuale die van desen insaemelaer waerschouwingen van betaelingen - fol. 245 - ontfangen hebben, dezelve binnen de drij daegen over te brengen in het secretariat de meijere, opdat er volgens de rolle geprocedeert worde tot herstelling van de overschattingen en ander misslaegen die er zig zouden konnen bevinden. De burgers die reets eenige betaelingen zouden konnen uijtgewerkt hebben, worden insgelijks genoodigt in de meijerije over te brengen ter ondersoekinge de waerschouwingen die zij ontfangen en agtervolgens betaelt hebben. Gedaen in de meijerije van Brugge den 25 brumaire jaer 9. Onderteekent Deserret, meijer; Busschaert, adjoint en Scourion, secretaris. Voor overeenkomstig afschrift den secretaris der meijerije van Brugge, onderteekent Scourion, secretarisGa naar eind(18). Men zegt in 't algemeen dat desen nieuwen ontfanger en zijnen commis vastgenomen zijn om rekening van hunne nieuwe dieverije waer zij maer begonsten te geven, zijnde reets van waerschouwingen uijtgegeven ontdekt, die in de contributie fonciere hondert en meer livres te hoog buijten de rolle geschat waeren. Aldus wenschelijk zijnde dat er meer dieven van het publick mogten ontdekt worden. 695 gaset van duodi 22 brumaire 9ste jaer. | |
(15 november 1800)Op den 15 november is door eenen brief van eenen geloofbaeren persoon die men als zeker mag aensien uijt Duijneke de volgende tijding mij ter hand gekomen van de schrikkelijcke verwoestingen welke den storm van den 9 november in het departement van 't noordenhoofdstadt Rijssel veroorsakt heeft, behelsende: - fol. 246 - lieven vrient, Duijnkerke 22 brumaire jaer 9. Wegens de ongelucken en schaeden die er den 18 brumaire jaer 9 (of den 9sten november 1800, o.st.) zijn voorgevallen, weet men vooraf het volgende: tot Duijnekerke heeft men te water en te lande van dien storm of weergaloos weder geproeft in deser voegen: van 10 uren 's morgens tot 4 uren naermiddag was den windt oost en noordoost, den storm was zoo schrikkelijk dat elk voor de beklaegelijkste rampen en ongelucken vreesde. Het water was ten 6 uren ten hoogsten, ten 5 uren is een schip gearriveert met 700 vaeten tabak, dat sedert twee daegen was van de reede gegaen. Daer zijn weijnig huijsen die niet beschaedigt zijn, geheele magasijnen zijn er bij de kaeije in stukken geslaegen. Twee visscherschaloupen zijn verlooren met man en muijs, den kapijtijn van den uijtlegger met twee andere zijn doodt. Tusschen Wenduijne en Vlissinge zijn twee schepen gestrant, het eene met tabak en het ander met morselijne gelaeden. Men vind alom brokken van schepen en doode lichaemen op het stange gesmeten. Tot Oostende is een doode moorinne aen het land gesmeten met de touwen nog in haere hand. Den storm was te lande vreed, maer op de zee nog veel schroomelijcker en afgrijzelijker. Getal van de omgeslaegen molens op een deel van het departement van het noorden. Tot Duijnekerke zijn er 8 moolens omgevloogen, tot Bergen St.-Wijnoex 6, tot Wourmontoo 6, tot Kassel 11, tot Balle 7, tot Rijssel 21, tot Teteghem 1, tot Krogte 2, tot Kilemlinde 1, - fol. 247 - tot Steenvoorde 4, tot Bourbourg 4, tot Belzeele 1, tot Krombeke 1, van Cales tot St.-Thomas 21. Den nomber van de boomen die er omgevlogen zijn, is ontelbaer. De huijsen, casteelen, pagthoven, stallingen en schueren die beschaedigt en omgevlogen zijn, is beklaegelijk en de schaede bijnae onschatbaer. De naelde van de toorens van Wasten en Grevelinge zijn door gewelt van den stormwindt van de kerken geslaegen, onder den lesten zijn er thien menschen doodt gebleven. Tot Hondschote zijn er twee twee zijdtstoorekens in de kerk gevallen. Tot Bezelaere in het departement der Leije zijn er onder ander duijsenden ongelucken, is de naelde van de kerktooren afgeslaegen, tot Rousselaere zijn er vier molen afgevlogen, benevens twee stokerijen en een brouwerije. De hendelduere van de groote kercke is daer van den storm verbrijselt, benevens de grendels en ijsere bareelen. Tot Ijper zijn er 4 en tot Vuerne 3 molens omgeslaegen, benevens 1 tot Preuvendek en 1 tot West-Fleteren. Hebbe d'eer te zijn, etc. | |
(17 november 1800)Op den 17 november is vanwegens den heer prefect van het departement der Leije het volgende besluijt afgekondigt en geaffixeert geworden betrekkelijk tot de emigranten. Den prefect van het departement heeft onder dagteekening van den 23 deser maendt brumaire het volgende besluijt in 't licht gegeven aengaende de uijtwerkinge van een voorgaend - fol. 248 - besluijt door 't welk de belofte van getrouwigheijd aen de constitutie vereijscht wiert, van de persoonen die uijt de lijst van de emigranten zullen geschrabt worden, het tegenwoordig besluijt is van den volgenden inhout. Den prefect van het departement der Leije, gesien het besluijt de burgemeester, van den 28 vendemiaire lest, raekende de persoonen die op de lijst van de emigranten zijn aengeschreven geweest. Overwegende dat het nootsaekelijk is aen alle de persoonen in hetzelve besluijt begrepen, te doen weten op wat tijdt het besluijt in onse prefecture aengekomen is om hun in staet te stellen van binnen den bepaelden uijtstel de versekering welke het gouvernement hun afeijscht, te konnen geven. 1ø besluijt. In het secretariat der prefecture en onder prefecturen der communaele arrondissementen zullen er registers geopent worden die geschikt tot het ontfangen van de belofte van getrouwigheijd aen de constitutie die door de bovengemelde persoonen moeten gedaen worden. 2ø. Te rekenen van den 24 brumaire zullen de burgers die in de schikkingen van den 4 artikel gerekent zijn, alle daegen van 12 tot 1 uren naermiddag in de prefecture aengenomen worden om voor den prefect en zijne afwesigheijd of in geval van belet voor den generaelen secretaris de belofte te doen aen de constitutie. 3ø. De burgers die reets uijtgedaen zijn op de lijste der emigranten eer zij dese belofte doen, zullen moeten een - fol. 249 - versekert afschrift overbrengen van het besluijt 't welk hunne uijtdoening uijtgesproken heeft, zij worden verwittigt dat den tijdt van twee decaden, door den 16 artikel vastgestelt, den 12 frimaire toekomende zal verschijnen. 4ø. De burgers hierboven begrepen, zullen elk in hun besonder op het register de belofte van getrouwigheijd aen de constitutie teekenen en er zal hun aenstonts een afschift van gegeven worden, onderteekent door den secretaris generael. 5ø. Dit tegenwoordig besluijt zal ten getalle van 400 afdruksels in alle de communen van dit departement aengeplakt worden. Gedaen in de prefecture tot Brugge den 24 brumaire 9ste jaer der Fransche een en onverdeelbaere republick. In afwesigheijd van den prefect den secretaris generael, onderteekent Henissart, secretarisGa naar eind(19). 696 gaset van sextidi 2(6) brumaire 9ste jaer. | |
(19 november 1800)Op den 19 november wierden van 's morgens ten 9 uren tot 's middags ten 3 uren op een schavot op den Burg geplaest, gekleet in het root en een placaet boven hun hooft, door den scherpregter aen eene staek gebonden en tentoongestelt twee manspersoonen, den eenen oudt 36 en den anderen oudt 45 jaeren, geboren van St.-Denis en lest aldaer gewoont hebbende, t'eijnden de executie door den crimineelen regtsbank voor het begaen van dieften met braeke met een meerderheijd van complicen en het stelen van winkelgoederen, elk tot de straffe van 16 jaeren in d'ijzers veroordeelt zijnde, welke hun als naer gewoonte t'eijnden de executie aengeslegen wierden. In 't algemeen zegt men dat dese twee die dieven van prefectie waeren, nog geluckig de doodtstraffe ontsnapt zijn, omdat hunne laeste braeke weijnig daegen tevooren begaen was, welke door het decreet daer [bij gratie en ...???] was bekent gemakt geworden. 697 gaset van nonidi 29 brumaire 9ste jaer. | |
(22 november 1800)- fol. 250 - Op den 22 november was 's morgens de guillottine op de Mart geplaest en just ten 12 uren wiert naer dezelve vanuijt de vangenis op eenen waegen vervoert, verselt door den heer Vanhese, beeedigden caplaen van Oostcamp, eenen moordenaer, gekleet in root, oudt 44 jaeren. In den tijdt van minder dan drij ... vier minuten was de executie volbragt en het hooft van den moorder door het moordmes der guillottinne afgeslaegen, seffens het doode lichaem naer het hospitael in eene mande vervoert wordende om door de konstheelders geopereert te worden. Desen vreeden moorder, wiens gelaet door vreetheijd van elk bewondert wiert wanneer hij met het rood hemde aen op den waegen sat, is tot de straffe des doodts door den crimineelen regtsbank om het begaen onder ander van de volgende moordaedigheijd. Hij was commis gestelt over eenigen tijdt tot bewaeking van d'Engelsche manufacturen die in dese landen niet mogen ingebragt worden. Hij hadde met zijnen besten vrint, die een gelijk ampt als hij bediende, een grooten aenslag gedaen op de zeekusten en trokken daeruijt eene groote somme gelt, hetwelk zij deelden, maer wat onmenschelijkheijd beging hij met zijnen laesten en besten vrient, langs den kant der zee tusschen Nieuport en Oostende zijnde, heeft hij met meer dan vijftig wonden doodtgesteken en geslaegen en hem van alles berooft hebbende, in het duijnsand begraeven en thuijs gekomen zijnde, heeft hij alle zijne effecten, saemenwonende, gestolen. Eijndelinge is hij door het verkopen van d'effecten ontdekt en als vermelt regtveerdiglijk door het tribunael crimineel ter doodt veroordeelt geworden. | |
(24 november 1800)Op den 24 november is publick verkogt en aen d'hoeken der straeten geaffixeert een merkweerdig verdedingsschrift van den heer Degrijse, welke versaemelinge sub N. kan gesien worden, voor tijtel voerende: ‘antwoorde aen zeker lasterschrift’ - fol. 251 - voerende voor tijtel: ‘waerschouwinge aen de Roomsche Catholijcke nopens de nieuwe bedriegerijen der zweerders en in het besonder nopens die van Mh. Degrijse, in het licht gegeven door den zelven tot zijne verdedinge’. Zijn te bekomen tot Brugge bij J. Vanhese, boekdrukker agter 't vleeschhuijs. Dit stuk dat waerheden behelst die tot nog toe onbekent waeren, zoude wel de menige koppige geestelijcke en priesters moeten opwekken tot het doen van de declaratie van getrouwigheijd aen de constitutie van 't jaer 8, dat hun voor den 1 nivose aenstaende op pene van verbanning van de Fransche regeering afgeeescht wordt, maer het is te vreesen dat den eijgen intrest hun zal verdooven, dat zij zullen koppig blijven volherden en dat men den eenen voor en den anderen naer, nae de grensen zal zien weggevoert worden. 698 gaset van tridi den 3 frimaire 9ste jaer. | |
(26 november 1800)Op den 26 november is voor d'eerste mael tot Brussel, sedert het cesseeren van de keijserlijcke en koninglijcke loterije den 21 junij 1794, wanneer getrokken wierden de nombers 57, 13, 90, 89, 69 en eijndigde met d'inkomst der Fransche legers, getrokken de treckinge van 5 frimaire zijnde de nombers: 39, 62, 68, 63, 21. Zullende nu vervolgens elken 5, 15 en 25 van ider Fransche maendt in die stadt de loterije getrokken worden, gelijk ook dezelve door de heele Fransche republicke op die daegen tot Strasbourg, tot Lions, tot Bourdeaux en tot Parijs drij mael ter maende zal getrokken worden. | |
(27 november 1800)Op den 27 november is vangenisse beweegt eenen timmermansknegt wonende in d'Hoogstraet, genaemt Bogaert, hebbende vrouw en negen levende kinderen, als grootelijks verdagt van diefte met braeke en ontweeringen van een groote somme gelt uijt het huijs van joff. Stappens waer hij was werkende en betrouwt was, gestolen te hebben. 699 gaset van sextidi 6 frimaire 9ste jaer. | |
(30 november 1800)- fol. 252 - Op den 30 november zijnde den eersten sondag van den advent en vervolgens den eersten sondag van den advent, heeft men tot nog toe in de vijf open zijnde kercken deser stadt opgeschort gesien alle de zoo zielroerende goddelijcke diensten die jaerelijks op de sondaegen van den advent of verwagtinge van de geboorte ons heeren gepleegt wierden, weliswaer dat de autaeren in de kercken nae advenante van de feestdaegen verciert zijn, maer wat baet ons dit alles, als teenemael de goddelijcke diensten in de tempels des heeren opgeschort blijven en dat alle ons herders ons teenemael verlaeten en alleen voor hunne bekende en vette schaepen, die hun genoegsaem woeden in hunne huijsen of in andere den goddelijcken dienst verrichten. Nog twee decaden en den 1 nivose nadert en Godt geve dat zij dan de proeije van hunnen heblust en openbaere koppigheijd niet mogen worden. |
|