Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[December](1 december 1800)Op den 1 december is in 't licht uijtgegeven, versaemeling sub N. te zien, eene saemenspraeke behelsende voor tijtel: ‘klugtige saemenspraeke tusschen de vrouwen van Pieter en Jan, genaemt Marij en Belle, dewelke hunnen herder geene saeken en hem gevonden hebbende, worden geleijt in den schaepstal van de H. kercke, etc.’. Dit stuk, gelijk verscheijde andere, bewijst maer al te klaer de doolingen van het waere catholijke geloof, die door de priesters die in hunne opinie blijven, ingericht worden, want nu den tijdt gekomen zijnde dat hun geenen eedt meer door de Fransche afgeheijscht wordt en alleen maer eene onderwerping aen de wetten, zien zij hun misslaegen maer al te klaer voor oogen en wat al rampen zullen daeruijt veroorsakt worden? 700 gaset van decadi den 10 frimaire 9ste jaer. | |
(6 december 1800)Op den 6 december verneemt men door zekere berichten eenen misschien bijnaer ongelovelijcken voorval welke tot Aups in het departement der Var in Vrankrijk voorgevallen is. Omstreeks dit departement zwerfde een bende struijkrovers en eenen rijcken bewoonder ten platten lande was nu reets verscheijde mael door dit gebroet besogt geweest en groote alteratien en schaede aengedaen geweest. Hij bedagt dan aldaer geenen tegenstant van troupen zijnde van zig zelven te vreken. Hij liet zijne vrouw, kinderen en domestiquen met zijne besonderste muebelen naer de naeste stadt heen vertrekken en alleen thuijs blijvende, ondermijnde hij zijn eijgen huijs en een tonne buskruijt en lonten gereet geleijt hebbende, wagte hij de rovers af. Inderdaedt in weijnig daegen kwaemen de schelmen met agtthien van hunne bende aen, hij ontfing hun wel, gaf hun eten en wijn te drinken en terwijl zij in hunne woede besig waeren, veijnsde hij water te moeten haelen, hij ontstak de lont, het huijs naerdat hij weggelopen was vloog in de logt, thien schelmen vloogen met hetzelve henen, vier laegen ten plaetse doodt en de ander vier, nog eenigsints levende, zijn seffens doodtgeschoten geworden, aldus alle 18 de proije van hun schelmerije geworden zijnde. | |
(8 december 1800)Op den 8 december heeft men tot het meeste ongenoegen van idereen maer al te zeker vernomen dat de vijantlijckheden tusschen de Fransche en keijserlijcke legers naer eenen wapenstilstant van ontrent drij maenden hernomen zijn, zoodat alle de hope die men voor den vrede hadde teenemael verdwenen is. 702 gaset van (octidi) septidi 17 frimaire 9ste jaer. | |
(9 december 1800)- fol. 254 - Op den 9 december was des morgens het schavot op den Burg geplaest, om thien uren wiert aen den staek op hetzelve opgeregt door den scherpregter opgehangen een placaet behelsende het vonnis van een ontvlugten persoon, welken bij contumatie en naederhant gevonden wordende door den crimineelen regtsbank veroordeelt was voor het begaen van dieften met braeke en het stelen van merckelijcke sommen gelt, tot ses uren tentoonstelling van het volk en twintig jaeren in d'ijzers, welck placaet, even alsof er den pligtigen in persoons was, geduerende ses uren ten aensien van het volk geexponeert is geworden. | |
(11 december 1800)Op den 11 december is bij trommelinge rond de stadt en affixie door den maire en adjointen deser stadt afgekondigt eene zeer stiptelijcke ordonantie, verbiedende aen alle jongens met caetsballen of ander schaedelijk speeltuijg langs de straeten te spelen, waerdoor niet alleen de publicke lanteereren, maer ook de huijsen beschaedigt worden, degone die aen dese ordonantie niet stiptelijk zullen volkomen, zullen aengehouden en voor 't committe van generaele police gebragt wordenGa naar eind(20). 703 gaset van decadi 20 frimaire 9ste jaer. | |
(12 december 1800)Op den 12 december wiert 's morgens om thien uren het groot vaendel op den hallentooren opgesteken en de groote vlagge voor het stadthuijs gehangen welke door een opophoudelijk gespel van 't carilion gevolgt wiert. Ten twalf uren wierden de canons op de stadtswallen gelosbrant en 's middags van 1 tot 2 uren wierden alle de klokken van de in wesen zijnde kercken geluijt, welke andermael tot 's avons door 't spelen van 't carilion herhaelt wiert. Seffens wiert rond - fol. 255 - alle de plaetsen der stadt geaffixeert eene victorie die de Fransche schijnen behaelt te hebben, onder ander hooftsaekelijk behelsende omstreeks Hohenlinden is eenen berugten veldslag voorgevallen in welke de Fransche ontrent 1000 mannen in doode en gekweste verloren hebben en op de keijserlijcke legers hebben verovert 80 stukken canon, 200 kaissons, 10 duijsent mannen krijgsgevangene, een groot getal officieren en daeronder drij generaelen genomen hebben, zonder dat het getal van de gedoode en gekweste Oostenrijckers onmogelijk kan berekent worden. Dese overgroote tijdingen die regelregt tegens de reden schijnen, worden van veele in twijffel getrokken, eerst omdat ze seker vergroot zijn en andersdeels omdat het vredecongres tot Luneville nog geduerig voortgeset wordt. | |
(13 december 1800)Op den 13 december was des morgens het schavot op den Burg geplant en om 9 uren wiert op hetzelve gebragt, gekleet in het rood en door den scherpregter aen de staek gebonden met een placaet boven zijn hooft, tot 's middags ten 3 uren eenen man genaemt Joseph Vandenbroucke, oudt 24 jaeren, coopman in lijnwaet, geboren van Aceklin en lest gewoont hebbende tot Ruijen, door den crimineelen regtsbank van winkelgoeden met braeken en verscheijde ander complicen tot 6 uren tentoonstelling voor het volk en t'eijnde de executie tot de straffe van 16 jaeren in d'ijzers verwesen zijnde die hem t'eijnde de executie aengeslaegen wierden. | |
(15 december 1800)Op den 15 december is publik in het licht uijtgegeven, versaemeling sub N. te zien, eenen brief voerende voor tijtel ‘copie van den brief geschreven door den bisschop van Macon (Gabriel Fr. Moreau) aen mijnheer Focard, pastor van de parochie van St.-Pieters in dezelve stadt’, welke tot den eed der priesters betrekkelijk is. 704 gaset van quartidi den 24 frimaire 9ste jaer. | |
(16 december 1800)- fol. 256 - Op den 16 december was 's morgens het schavot op den Burg geplant en om 9 uren wiert op hetzelve gebragt, gekleet in het rood en door den scherpregter aen de staek gebonden met een placaet boven zijn hooft, tot 's middags ten 3 uren, eenen man oudt 54 jaeren, den welcken t'eijnden de executie door den crimineelen regtsbank veroordeelt was tot de straffe van 24 jeren in d'ijzers voor het begaen van verscheijde dieften met braeken over ledent ontrent twee jaeren en half op verscheijde parochien van dit departement in het noorden en beledingen op de persoonen, welken voorseker hadden de faiten, die schroomelijk geweest hebben, laeter hadden gedaen geweest, het hooft zoude hebben afgehouwen geweest, hem t'eijnden de executie de ijzers aengeslaegen wordende. | |
(18 december 1800)Op den 18 december heeft men 's morgens vernomen dat er geduerende desen nagt tusschen alle de menige dieften die nu bijnae alle nachte binnen dese stadt gepleegt worden, geduerende dese nagt eene overgroote diefte met gewelt op de persoonen begaen is. In een [... ???] ontrent het clooster van de gewesen Castanjeboomnonnen woonen twee oude vrouwspersoonen waer ses swartgemakte dieven desen nagt langs den bovenvenster ingebroken zijn en niet alleen gelt en ander kostbaere effecten die zij konden medenemen gestolen hebben, maer ook gewelt op dees twee oude vrouwpersoonen die zij hebben doen opstaen, gebruijkt hebben. 705 gaset van septidi 27 frimaire 9ste jaer. | |
(20 december 1800)- fol. 257 - Op den 20 december gebuerde eene groote borsesnijderije op de granemart. Eenen boer welken twalf sakken boonen hadde verkogt, hadde het gelt der zelve terwijl hij nu besig was met graen te meten, gesteken in zijnen casakkesak, bestaende in eenentwintig pond groote courant en in eenen oogenblick hetzelve uijt zijnen sak ontweert zijnde, begon hij een groot gejammer te maeken. De schaedebeletters toegekomen zijnde, wiert er nauwkuerige oorkonde beleed, welke persoonen naest hem hadden geweest van welke zelfs eenige opgelicht wierden, dog geen gelt nog prueven bij hun vindende, hebben zij hun moeten loslaeten. Geene nagten passeeren der zonder dat er dieften met braeken en gewelt op de persoonen gepleegt worden, gelijk onder verscheijde andere de dieven met gewelt langs dueren of vensters willen inbreken, als in het huijs van sr. Vos, orlogiemaeker, van d'heeren Valentijn en Sterhts, wonende agter de Gaeremart en menigvuldige andere, zonder dat toe hiertoe, niettegenstaende de nauwe resersen die er gedaen zijn, eenige ontdekt worden. | |
(22 december 1800)Op den 22 december hoorde men 's morgens dat er al wederom verscheijde dieften waeren begaen geduerende den nagt en dat er eenige verdagt van pligtig te zijn, aengehouden zijn geworden. Over den noen tusschen het geloop van menige menschen saeg men wederom op het Boogsken en daer omstreeks differente persoonen oplichten, bij welke verscheijde instrumenten om de braeken te doen en verscheijde gestolen goederen in hun huijsen zijn gevonden geworden. 706 gaset van primidi den 1 nivose 9ste jaer. | |
(24 december 1800)- fol. 258 - Op den 24 december is er vanwegens den maire en adjointen bij hoog versoek vanwegens de heeren dischmeesters van de in wesen zijnde kerken deser stadt een zeer streng verbodt bij hallegebode, affixie en trommelinge rond de stadt afgekondigt waerbij aen alle publicke bedelaers het bedelen rond de stadt, aen alle huijsen en kercken verboden wordt. Degone die naer d'afkondinge deser zullen bevonden worden aen eenige hoegenaemde huijsen op of de publicke plaetsen zullen bevonden worden met te bedelen zullen seffens aengehouden en in egte van vangenis beweegt worden. Degone ook die zullen bevonden worden in 't openbaer aen iemant eene catitate te geven, zullen vervallen in eene amende van seshondert livres en de tweede mael zal dezelve verdobbelt wordenGa naar eind(21). In 't algemeen wordt desen maetregel door alle weldunckende goedgekuert om te voorkomen het beslag en de verwijtzels die de menige bedelaers aen alle dueren veroorsaeken en opdat het plan dat bijnae alle begoede geteekent hebben van maendelijks elk aen de dischmeesters een jonste te geven zoude konnen in alle deelen ter uijtvoer gebragt worden. | |
(25 en 26 december 1800)Op den 25 en 26 december zijnde de twee feestdaegen van de geboorte ons heeren Jesu Christi, die men zoo luijsterlijk in de gelukkige tijden in alle onse kercken heeft zien vieren, is alles tot nog toe als sedert de ongeluckige opschortinge onderbleven, hoewel de open zijnde kerken schoon verciert en er alleen de blende diensten zijn gedaen geworden. 707 gaset van quartidi 4 nivose 9ste jaer. | |
(29 december 1800)- fol. 259 - Op den 29 december heeft men vernomen dat er geduerende al wederom verscheijde huijsdieften met braeken en wel besonder op d'opene plaetsen en hoven der huijsen, nu meest langs den kant van de Lange- en Gansestraete, begegaen waeren, onder eene van welke vier swartgemakte dieven hun hadden versteken in de hostelrije Het Kruijsken in de Langestraete in de stallen. Wanneer zij nu hunne dievereijen meijnden te begaen, was geluckig de dienstbode van het huijs nog niet slaepen en besig met bovenkamers te schueren. Zij de dieven hoorende, makte alarm en de knegten van het huijs ontwaekende, ontvlugten der drij over de mueren en eenen der vier die zoowel niet konde klemmen, is alleen aengehouden. Geene nagten passeeren der zonder dat er dieven worden ontdekt en in egte van vangenis worden beweegt, waeronder ook eenen Franschen kanonier is aengehouden geworden. 708 gasette van octidi den 8 nivose 9ste jaer. | |
(30 december 1800)Op den 30 december wiert naer voorgaende affixie en bekentmaekinge door de wijken der stadt en wel besonder op de marten, mits het martdag was, met den trommelslag gepubliceert dat ingesien de kraemen der marten niet wel door het geduerig changeeren konnen verpagt worden, elk overdekt kraem allen martdag voor stalgelt zal moeten betaelen eenen Vlaemschen stuijver en alle andere kraemen hoegenaemt twee oorden, gelijk ook zullen moeten betaelen alle en ider sak, 't zij graen, boecwijt, sucrioen, boonen, etc. die zullen ter mart gebragt worden, waeruijt weder overgroote sommen zullen getrokken wordenGa naar eind(22). Eijnde van den 17ste eeuw en van 't jaer ons heeren Jesu Christi 1800. |