Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[Juli](3 julij 1800)Op den 3 julij heeft men op twee waegens wederom van Kortrijk zien aenbrengen, gekoort en gebonden en verselt met gendarmen, negen persoonen, zijnde moorders en dieven die men zegt van dezelve bende te zijn van de negen persoonen die hier gepasseerden saterdag geexecuteert zijn. Men zegt ook dat er op eene hofstede ontrent St.-Jooris eene groote moord begaen is en eene groote diefte op Dudzeele waer de persoonen van den huijse zijn gebonden geworden totdat door een bende dieven alle de kostbaere effecten gestolen waeren. 657 gaset van quardi den 14 messidor 8ste jaer. | |
(4 julij 1800)- fol. 207 - Op den 4 julij was door dese stadt Brugge gelijk door geheel het Nederland als een zeker gerugt verspreijt dat vanwegens Zijne Heijligheijd den paus van de H. kercke Pius den VII alsnog te Venetien resideerende aen den ardtsbisschop van Mechelen en aen den bisschop van Naemen de twee laeste die sedert de ongeluckige revolutie in het ongeluckig Nederland nog overig zijn eenen herderlijcken brief is toegekomen, waerin niet alleen aen alle de overige priesters van onse ongeluckige landen geordoneert, maer zelfs op 't spoedigste geboden wordt de getrouwigheijd aen de constitutie van het jaer 8 van de Fransche republijke te beloven, opdat seffens de H. religie zoude herleven, in de catholijcke kercken openbaere dienst gedaen en de eenheijd van het waere geloof zoude konnen herstelt worden. Nauwelijks wordt zulks verspreijt of men hoort openbaere tegenkantingen vanwegens den kant der priesters, die nu gemakkelijk ten koste van den borger leven en die genoegsaem voorsien, in 't openbaer dienst doende zooveel niet te zullen trekken, die het reets zooverre durven uijtbreijden van te zeggen dat het eenen onwettigen paus is, door de partije der Fransche gekosen. Een gedicht voerende voor tijtel: ‘roosch catholijcke grondregels en zedeleer’ en een liedeken voerende voor tijtel: ‘nieuw klagtliedeken tusschen de schaepen en de herders, stemme van den corporael’, beijde versaemeling sub N. te zien, bevestigen maer al teveel desen ongeluckigen tweedragt der eenheijd van de H. religie die heel licht den heelen ondergang zal konnen teweegbrengen, dog tijdingen. | |
(7 julij 1800)Op den 7 julij als voorseker toegekomen, bevestigen dat den opperborgmeester Bounaparte in alle stilte van de triumpheerende Fransche legers uijt Italien binnen Parijs aengekomen is, met den sekeren stilstant van waepens en dat den gewenschten vrede, die zeer naebij schijnt te zijn een geluckkig eijnde zal teweegbrengen aen de nog oneijndige ongelucken waermede wij nog geduerig onderdrukt worden. 658 gaset van octidi 18 messidor 8ste jaer. - fol. 208 - Op den 7 julij is 's morgens om 11 uren het groot drijcaleurig vaendel op den thoren opgesteken geworden, op welke volgde het gespel van 't carilion tot 12 uren en 't welk in den naermiddag geduerende twee uren herhaelt wiert. Seffens wiert er geaffixeert eene victorie welke de Fransche legers in Beijeren hebben behaelt en de stadt Munchen, hooftstadt van hetzelve landtschap, overwonnen hebben en binnengetrokken zijn. Dog niettegenstaende alle de victorien welke de Fransche behaelen, schijnt het hoe langer hoe meerder dat den vrede zeer naebij is en dat door den vrede, die mogelijk sedert lang gemakt is, het lot van veele landen zal beslist worden. | |
(10 julij 1800)Op den 10 julij heeft men vernomen dat de hevige kanonade die men gisteren zeer vroeg in den morgen alom te lande in 't noorden en westen gehoort heeft en welke hier veel ongerustigheijd veroorsakt heeft, wegens de vreese van eenen inval der Engelsche, niet anders geweest heeft als eenige Engelsche kotters en oorloogsschepen die de drij uijtliggers voor Dunkende, die veel kwaed aen d'Engelsche toebragten, naer een hevig gevegt hebben overmeestert en naer Engeland hebben overgevoert en waernaer d'Engelsche gepoogt hebben eenen brander gelaeden met poeder en brandstoffen in de haeven van Duijnckercke binnen te stueren om alzoo dese heele rijcke haeve met de menige schepen die er binnen liggen op eenmael te doen in de logt sprengen en de heele haeve en mogelijks een groot gedeelte van de stadt te doen in de logt sprengen, maer den windt zig contrarie wendende, is hun voornemen niet konnen ter uijtvoer gebragt worden. Wenschelijk waere het dat door een algemeenen vrede waervan hoe langer hoe meer gesproken wordt alle die rampen voor het meschdom en koophandel mogten geeijndigt worden. 659 gaset van primidi 21 messidor 8ste jaer. | |
(12 julij 1800)- fol. 209 - Op den 12 julij zijn vanwegens de maire deser stadt bij hallegebode en trommelinge rond de stadt twee besluijten afgekondigt geworden behelsende hoofdsaekelijk eene herhaelinge der wet waerbij degone van de requisitien hernieuwt wordt en den tijdt tot den 10 thermidor aenstaende wordt verlangt voor de omschrijvelingen van de vijf classen die geenen man in hunne plaets gestelt of geen drijhondert livres zullen betaelt hebben, waeruijt men siet dat den vrede die men in 't algemeen verwagt hadde, nog verre van ons verwijdert is en den ongeluckigen oorloog nog staet te zullen voordduerenGa naar eind(12). Een tweede besluijt behelst eene ordonantie wegens het feest van den 14 julij 1789, welke met alle pragtigheijd zal geviert worden en waerbij alle burgers worden geordoneert op dien dag van 's avons ten 9 uren tot in den middernagt hunne huijsen te verlichten op pene van volgens de wetten gestraft te worden. | |
(14 julij 1800)Op den 14 julij zijnde den elfjaerigen verjaerdag dat de bastillie van Parijs overwonnen is en dat d'ongelucken voor Europa en besonder voor Vrankrijk begonnen zijn, saeg men dezelve heden door eene pligtige feest vieren, zijnde eene der twee feesten die alleen maer meer door de Fransche geviert worden. Om vijf uren 's morgens gelijk gister tegens den avond wiert de feest aengekondigt door het losbranden van de kanons op de stadtswallen, welke verscheijde mael geduerende den dag herhaelt wierden, gelijk ook door het verscheijde mael spelen van 't carilion en het opsteken van de groote vlagge op den thoren en voor het stadthuijs. Om 10 uren vergaederden op den Burg den heer prefect, de onderbediende, alle de members der autoriteijten in groote uniforme met de vaendels, den etat-major en het militaire voet- en peerdevolk, de kinderen der arme- en andere scholen met hunne meesters en eenen triumphwaegen vol welopgeschikte maegdekens met kroonen en lauwerkransen in de handen en met een opschrift behelsende de woorden: ‘14 juliet concorde’. Aldus den treijn in order geschikt en den triumphwaegen volgende, is gegaen naer den tempel der wet waer de vruegdegesangen en de verrichtingen wegens het feest geeijndigt zijnde, is den treijn langs de Mart en Steenstraete gegaen naer den Vrijdagmart die schoon verciert was met eenen theater en boomen en waeronder de vruegdegesangen door den heer prefect den eersten steen geleijt wiert van eene kalonne die aldaer ter eeren van die wel voor het vaderland verdient hebben zal opgeregt worden, daernaer in het vuur geexcerceert - fol. 210 - wordende door de militaire, is den treijn andermael in volle order langs de Geltmuntstraete gekomen tot op de Mart, alwaer naer de groote exercitie verrigt te zijn, den treijn uijteen is gescheijden geworden. In den naermiddag wiert in het handbogenhof een schietspel gehouden en om prijs geschermt op de Vrijdagmart, welke door de melitaire verrigt wiert. Des avons was de heele stadt verlicht en om 10 uren wiert een schoon vuurwerk op de Mart, voor het huijs van den heer prefect geplaest, afgeschoten, welke tot elf uren geduerde en onder het afschieten van eene menigte logtfuseijen veele konstige werken in het vuur vertoonde, veel schoonder als men nog een vuurwerk geduerende al den Franschen tijdt gesien heeft. 660 gaset van quintidi 25 messidor 8ste jaer en in welke men ook zien kon hoe de gemelde feest binnen gend is ter uijtvoer gebragt geworden. | |
(17 julij 1800)Op den 17 julij zijn binnen dese stadt gekoort en gebonden ingebragt en in egte van vangenis beweegt vier persoonen welke verdagt zijn van over eenige daegen eene groote moordaedigheijd en diefte begaen te hebben in een huijs en herberge staende op den grooten weg boven Moorkercke leijdende naer Middelburg in Vlaenderen, waer dese persoonen verdagt worden van aldaer een vrouwspersoon, oudt meer dan 80 jaeren, die alleen in de herberg thuijs was, op eene schromelijcke wijse vermoort te hebben, want den man van den huijse aldaer thuijs komende, saeg zijne vrouw niet en meijnde dat zij ergens in het gebuerte was, eenen man om een kanne bier inkomende, ging, den man nergens van wetende, in den kelder om te tappen, maer vond aldaer met grooten schrik een schromelijk spectakel en zijne vrouw tusschen een afgeloopen tonne bier te midden in hetzelve zeer jammerlijk in haer bloet versmagt liggen. Bij de schouwinge vond men haer met de kanne het hoofd ingeslaegen, den hals bijnaer geheel afgesneden, met meer dan thien doodtsteken doorwond en met eenen streng manshair in de handen tusschen het bloet en bier liggen, zijnde een kenteeken hoe zij zig verweert hebben moet en wat schromelijcke pijnen dese ongeluckige oude vrouw moet geleden hebben voor aleer haer de doodtsteek is toegebragt geworden. 661 gaset van octidi den 28 messidor 8ste jaer. | |
(20 julij 1800)- fol. 211 - Op den 20 julij 's middags ten een uren wiert het groot vaendel op den hallentooren opgesteken, op het carilion wiert van twee tot drij uren gespeelt en hetzelve 's avons van ses tot seven herhaelt ter oorsaeke van d'aengekomen tijdinge dat den stilstant van waepens tusschen de Fransche en keijserlijcke legers aen den Rijhn voor eenigen tijdt gesloten is. Den zelven stilstant van waepens heeft ook sedert eenigen tijdt plaetse in Italien, zoodat men hieruijt voorsiet dan den vrede, die van geheel Europa gewenst wordt, in korten tijdt zal gesloten worden. | |
(21 julij 1800)Op den 21 julij is bij orders van den maire deser stadt bij hallegebode en placaete een streng besluijt afgekondigt behelsende dat om te voorkomen de besmettelijcke onheijlen en onreijnigheijd der huijsen en straeten die er veroorsakt worden door het slagten van beesten en om temeer te voorsien in de besmettelijcke siekte van het hoornvee, voortaen twee plaetsen worden aengewesen om de beesten te slagten, te weten eene in het gewone schoehuijs, gegelegen t'eijnden de Beenhouwersstraete en nieuwe andere gelegen beneden het Minnewaeter. Op pene dat degone voor d'eerste mael zullen bevonden worden op andere plaetsen met het slagten van beesten, zullen in eene boete van drij dagheurloonen gestraft worden en degone die voor den tweeden mael daerin zullen hervallen, zullen volgens de correctioneele wetten gestraft wordenGa naar eind(13). 662 gaset van duodi den 2 thermidor 8ste jaer. | |
(24 julij 1800)Op den 24 julij in den naermiddag wiert vanuijt het portael van de vervallen kercke van O.-L.-V. uijtgewonden de groote klokke van den thoren tot d'aflaetinge van welcke veerthien daegen gewerkt was. Dese klokke die eene der schoonste van Vlaenderen is en ontrent 25 duijsent ponden wegende, is gegoten door Melchior De Haze in 't jaer 1680 en sedert alsdan in den hoogen thoren gehangen. Ses peerden tot het voortrekken der zelve daer aengespannen zijnde en gestelt op eenen daertoe bereijden waegen is voortgetrokken tot ontrent het groot vleeshuijs waer door het overgroot gewicht eenen asse der wielen doorgebroken is, zoodat de klokke daer den heelen nagt is blijven staen en het werk maer 's anderendaegs is konnen voortgeset worden. 663 gaset van quintidi den 5 thermidor 8ste jaer. | |
(25 julij 1800)- fol. 212 - Op den 25 julij met het aenbreken van den dag is de klokke, hiervooren vermelt, naerdat alles verveerdigt was, vervoert geworden tot onder de poorte van de groote halle, 't welk zooveel te meer 's morgens heel vroeg gedaen wiert om te vermijden de groote troppelinge van volk, welke gisteren in 't vervoeren der zelve daer ontrent geweest hadde. Dese klokke zal in den hallenthooren worden opgehangen en dienen voor eene triumphklokke en op de decadi en nationaele feestdaegen gebruijkt worden. Desen morgen zijn ook heel vroeg ontrent tweeduijsent mannen Fransche troupen voetvolk, welke hier gisteren en eergisteren waeren aengekomen en bij de burgers gelogeert hebben, langs de Smedepoorte naer de kanten van West-Vlaenderen vertrokken waer nog voor eenen inval der Engelsche gevreest word. Heden zijnde St.-Jacobsdag, heeft men in des zelfs parochiale kercke geene andere pligtigheden gesien dan alleen dat geduerende de hoogmisse en het lof gelijk dese plagten gedaen te worden, in groot musik op den doxal gespeelt wiert. De peerdemart die in de geluckige tijden op desen dag met zooveel luijster plagt gehouden te worden is nu ook tot overmorgen den 8 thermidor 8ste jaer verschoven en zal alsdan maer geviert worden. | |
(27 julij 1800)Op den 27 julij saeg men met vruegt het oude gebruijk herleven wegens een jubil, van een vijftigjaerig houwelijk van twee geringe persoonen, wonende in de Schrijversstraete en hoewel de jubelfeest niet openbaerlijk in de kercken geviert wiert, is zulks in stilte geschiet waermede men den ouden Brugschen iver van het volk heeft zien herleven, zoo door het vercieren der straeten en huijsen als des avons het verlichten der zelve ontrent de woonste van de jubilanten gelegen, zoodat men nu openlijk dezelve ten schoonsten verciert zijnde, het oude gebruijk siet herleven. Heden gelijk op den 28 julij, zijnde den 8 en 9 thermidor 8ste jaer, heeft men de peerdemart die op den 24 en 25 julij plagt gehouden te worden, door het aenkomen van menigvuldige peerden, zien vieren, zoodat het volk reets de nieuwe gewoonten begint gewent te worden. 664 gaset van nonidi den 9 thermidor 8ste jaer. | |
(29 julij 1800)- fol. 213 - Op den 29 julij zijn in de tegenwoordigheijd van den heer prefect van dit departement en zijnen raed, den meijer en zijne adjointen, den generael en de opper-officieren onser besettinge en van menigvuldige konstminnende burgers, onder den toeloop van eene ontelbaere menigte volk onder het gespel van 't carilion en het geklank van musicaele intrumenten en toejeugingen der omstaenders door den president, assessuers en gedeputeerde van de konstschool der schilder-, beeldhouw-, bouw- en teekenkonsten binnen dese stadt met alle pligtigheijd de prijsen uijtgedeelt aen de jonge lieden, bestaende in goud en zilvere madalien, welke door hunne aengroeijende begaeftheden en onvermoeijlijcken iver de eerste eerplaetsen en prijsen in de gemelde konsten hebben weten te behaelen. De academie was op het konstigste verciert. Onder de stukken welcke daer te pronken stonden, hebben besonderlijk uijtgemunt de stukken van de burgers Ducq, Vanderdonckt, Odevaere, Geessens, Imbert en meer ander liefhebbers. Men heeft er ook met vruegden en aendagt de oogen geslaegen op eenige ander kleijne stukskens, portraiten en andere, die voor de eerste mael in het publick gesien wierden. De jongelingen die de prijsen gewonnen hebben, zijn de volgende: klasse nae 't model: den eersten Albertus Gregorius van Brugge, den tweeden Rochus Serneels van Brugge; klasse nae 't plaester: den eersten Henricus Marlier van Brugge, den tweeden Joannes Castilie van Brugge; klasse der figure: Thomas Liebaert van Dixmude; klasse van de groote kop: Henricus Gaumont van Amsterdam; klasse van de kleijne kop: Louis De Potter van Brugge; architecture of bouwkunde: compositie: den eersten Franciscus Hachez van Brugge, den tweeden Charles Caron van Brugge; elivatie: - fol. 214 - eerste classe: den eersten Joseph Custis van Brugge, den tweeden Charles Meester van Brugge; tweede classe: den eersten Joseph Calogne van Brugge, den tweeden Joannes Brock van 't Sas Slijckens; derde klasse: Remij Jacquemins van Oostende. Naer het uijtdeelen der gemelde prijsen, zijn de prijswinnaers door den heer prefect en president der academie, benevens de asseseurs en de voonaemste konstminnende burgers met een pragtigen treijn van rijtuijgen, voorgereden door een schoone kavelkade van de leersugtige jongelingen alle in uniforme te peert en gevolgt door eene lichte bende artelleristen, op het schoonste uijtgedost, onder het geschal van een alderschoonste musik en het geduerig speelen van 't carilion, naer hunne woonplaetsen vergeleijt geworden. Geduerende den dag en 's avons waeren langs alle kanten der stadt der gebuerten der prijswinnaers op 't schoonste verciert en des avons verlicht en de toejeugingen der burgers hebben zoowel hunne hoogachting voor de konsten als hunne vruegt en hunne liefde voor de konsten bewesen. Zoodaenig dat men nu met regt zeggen mag den voorigen iver der Bruggelingen in het vercieren en verlichten der huijsen en straeten te zien herleven in welke zij van over eeuwen de befaemste van 't heele land geagt worden. | |
(31 julij 1800)Op den 31 julij saeg men als eene blijdschap op het aensicht van alle welpeijsende oprijsen op het vernemen dat door een decreet van de borgmeesters van Parijs gegeven, de decadidaegen door de burgers niet meer moeten geviert worden en dat de afgodissche trouwpligtigheden in geene tempels der wet, maer alleen in 't huijs der commune of stadthuijs meer moeten gepleegt worden. Dit geeft elk hope voor den aenstaenden vrede en dat met dese de catholijcke religie zal herstelt worden. 665 gaset van duodi den 12 thermidor 8ste jaer. |