Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800

[Juni]

(1 en 2 junij 1800)

- fol. 196 - Op den 1 en 2 junij zijnde den eersten en tweeden zinxendag heeft men tot nog toe in de drij opene kercken deser stadt zien onderblijven alle de goddelijcke diensten welke op die daegen met zoovele pligtigheijd plagten gedaen te worden. D'autaeren der kerken nogtans hoe langer met hoe meerdere vercieringen opgestelt wordende en de goddelijcke diensten in veele huijsen deser stadt, tot zooverre als het mogelijk is, nu ook met vele meerder gerustigheijd konnende gedaen worden. Dat ons nog meerder gerust begint te stellen is dat men ook geduerende dese daegen heeft zien openen de parochiale kercke van St.-Catharine, staende bij de Gendpoorte, welke sedert langen tijdt gesloten geweest was en die nu seffens op d'eerste presentatie aen den heer perfect deser stadt gedaen is, geopent geworden. Mogte dit een gelukkig voorteeken zijn, dat gelijk den roep algemeen is, dat de andere gesloten parochiale kercken deser stadt met d'eerste daegen mogten geopent en den goddelijkken dienst gedaen worden, gelijk in de gelukkige tijden gepleegt wiert. 648 gaset van tridi den 13 prairial 8ste jaer.

(5 junij 1800)

Op den 5 junij is er door de stadt als een seker gerugt verbreijt geworden dat de parochiale kercke van St.-Walburge, die nu zoo menigmael tot den tempel van het eijdendom is gebruijkt geweest, teenemael van alle de kettersche sieraeden, die er opgeregt en gemakt zijn, wordt gesuijvert en dat alle dezelve worden afgebroken en dat die kerk op de gedaene requesten aen den heer prefect gedaen andermael aen de parochiaenen als hunnen eijgendom zijnde en hun door gewelt afgenomen, zal wedergegeven worden. Men verlangt in 't algemeen van te weten of dese verbreijde tijding haere uijtwerkinge hebben zal, men voegt er zelfs bij dat nu voortaen den tempel der wet, als in 't begin van d'instelling der decadefeesten, in de gewesen bisschoppelijcke capelle zal gecontinueert worden. 649 gaset van sextidi 16 prairial 8ste jaer.

(7 junij 1800)

- fol. 197 - Op den 7 junij wiert bij orders van den meijer van Brugge Serret bij hallegebode en placaete van 't stadthuijs afgekondigt de volgende bekentmaekinge behelsende hooftsaekelijk dat er voor de goede order en rust deser commune van Brugge behoort in tijdts te worden voorsien tot het herstellen van de lanteerenen en onkost der zelve om die geduerende de wintersche nagten de stadt te doen verlichten en waertoe eenen onkost van 4000 Fransche livres noodig is; besluijt den meijer, die tot nog toe het deficit van dese onkosten niet kan versekeren, dat er door alle de inwoonders deser stadt eene vrijwillige inteekening zal gedaen worden waermede de commissarissen der wijken zullen belast worden rond te gaen om ider zijne jonste op te teekenen. Degone zouden weijgeren hieraen te contribueren of naer inteekening zouden refuseeren te betaelen, zullen gehouden zijn ider aen zijn huijs op te hangen een besonderen lanteern en die met behoorlijk licht te voorsien, zoo lang en zoo menigmael als de generaliteijt der lanteerenen zal ontsteken worden, op pene dat degone die hieraen niet zouden voldoen, voor den correctioneelen regtsbank zullen gedaegt en volgens de wetten gestraft worden⁽¹¹⁾. Hieruijt ziet men klaer dat niettegenstaende alle de bijnae onbetaelbaere lasten die door ider moeten gedraegen worden, dit last nu ook op den hals van den burger geleijt wordt.

(11) Zie Stadsarchief, Brugge, Oud Archief, reeksnr. 122, Plakkaten, reg. 49, nr. 25.

(8 junij 1800)

Op den 8 junij zijnde H. drijvuldigheijddag zaeg men het volk als herleven op het vernemen dat er in de parochiale kercke van St.-Gillis en in de geopende kerk van St.-Catharine misse en lof in 't musik, hoewel zonder priester, ging gesongen worden. Het gevolg hiervan was dat die beijde kercken geduerende dat de diensten afgesongen wierden zoo vol opgehoopt van menschen waeren dat men voor de dueren moest staen en van menigvuldige die diensten met godtvrugtigheijd op de kerkhoven bijgewoont wierden. Wat zoude het dan zijn dat er toegelaeten wiert dat den goddelijcken dienst vrijlijk door de priesters mogte gedaen worden?

(9 junij 1800)

Op den 9 junij zijnde decadi den 20 prairial 8ste jaer is, niettegenstaende alle de maeren die er sedert eenige daegen verspreijt waeren, den tempel der wet, zijnde de schoone St.-Walburgekercke, nog voor dezelve gebruijkt geworden. Dog nu segt men in 't algemeen dat het den laesten keer zijn zal en dat de capelle van 't seminarie hiertoe zal gebruijkt worden. 650 gaset van decadi den 20 prairial 8ste jaer.

(10 junij 1800)

- fol. 198 - Op den 10 junij 's morgens tusschen thien en elf uren heeft men met het grootste hertszeer zien vertrekken langs de Smedepoorte en verders naer Dijon in Vrankrijk bij het leger van reserve een groot getal omschrijvelingen van d'eerste classe van de militaire conscriptie, zijnde zoo van dese stadt als van de andere cantons van het departement der Leije, zijnde dese ten meerderendeele gekogte mannen voor andere jongelingen die dezelve hebben konnen betaelen en hun eijgen afkoopen, onder welcke men zoo groote droefheijd niet bemerkte als onder die ongeluckige welcke hunne middelen of degene hun'er ouders niet bestrekt hebben om hun van het soldaeteleven af te koopen en welke vervolgens zeer truerig onder het gesicht van hunne weenende ouders, vrienden en bekende vertrokken zijn. Voorop dese menigte speelde het militaire krijgsmusik tot aen de poorte en een geleijde militaire voet- en peerdevolk sloot de requisitionairen als in eenen rang die hun langs de wegen zullen vergeleijden, zoodat het ontsnappen moeijlijk zijn zal en zij niet licht meer van den militairen dienst zullen konnen ontslaegen worden.

(12 junij 1800)

Op den 12 junij zijnde den pligtigen feestdag van H. sacramentfeest, welke men laest sedert ses jaeren zoo pligtig wegens het omdraegen der processie, oprechten der autaeren en verrichtingen der goddelijcke diesten heeft zien vieren, is alles tot nog toe in de kercken onderbleven en alleen heeft men heden in de vier geopende kercken deser stadt het genoegen gehadt dat men met grooten toeloop en godtvrugtigheijd, geduerende de tijden van het celebreren der pligtige hoogmissen en het lof, in schoon musik heeft hooren afsingen de misse en het lof gelijk op desen dag in gebruijk was, niettegenstaende dat er geene priesters in 't openbaer tegenwoordig waeren.

Ontrent den 11 uren van desen morgen wiert het groot drijcaleurig vaendel op den hallentooren opgesteken en van 11 tot 12 uren op 't carilion gespeelt, welke des middags verscheijde mael herhaelt wiert. Van 1 tot 2 uren en van 3 tot 4 uren hoorde men het geluijt der klokken van de in wesen zijnde parochiale kercken, welke men op desen dag met meerder vruegt plagt te hooren en dit alles op d'onverwagte aengekomen tijding dat den opperburgmeester Bonaparte andermael zijn reserveleger in Milaenen en verder in Italien is voortgerukt geworden. 651 gaset van tridi den 23 prairial 8ste jaer.

(15 junij 1800)

- fol. 199 - Op den 15 junij zijnde den sondag onder de H. sacramentfeest ofte van oudts genaemde cleene kerremis, op welke men in de geluckige tijden zooveele godtvrugtigheden die nu alle onderbleven zijn, binnen dese stadt heeft zien plegen door het omdraegen van de processien uijt alle de parochiale kercken deser stadt en het oprechten van eene groote menigte autaeren langs alle de gewesten der stadt en de schoone vercieringen der huijsen en straeten waer de processien passeerden, welke desen dag voorheen den plaisierigsten dag van het jaer voor het volk uijtmakte. Nu siet men nogtans in de geopende kercken de H. religie allengskens meer te voorschijn komen, terwijl nu ter aenbiddinge van het volk het Alderheijligste sacrament des autaers in 't openbaer geexponeert staet en hoewel nog geen publicke diensten plaetse hebben, weet nu sekers dat in de sacristien, terwijl de missen en loven afgesongen worden, dezelve door de heeren pastors, dog voor het volk onsigtbaer, gecelebreet worden.

Desen naermiddag zijn in 't tribunael crimineel door den militairen regtsbank, terwijl nu alle geattroppeerde benden die boven de vier persoonen zijn, door dezelve moeten gecondemneert worden, ter doodt veroordeelt negen persoonen, te weten Pieter Hermans en zijne vrouwe, Augustijn Hermans, Henrij Gheers, Jan Mocke, Antoine Malon, Joseph Weijne, Joseph Azaert en Marij Deroo, zijnde die bende moorders, dieven met braeke en binders geweest van 14 persoonen van omstreeks Kortrijk, de vijf andere tot ander straffen verwesen en eenige der zelve vrijgesproken geweest. Men verwagt dat, mits het militaire executie is, dat de negen ter doodt veroordeelde persoonen in korte daegen door het moordmes der guillottinne het hooft zullen afgeslaegen worden.

(16 junij 1800)

Op den 16 junij zijnde de maendag, volgende naer den van oudts genaemden sondag van kleene kerremis en vervolgens kerremismaendag genaemt, saeg men heden meer als over de voorgaende jaeren desen dag door het volk vieren, geene ambagtslieden werkende en met hoopen op de Wandelinge naer buijten gaende, zijnde een zeker bewijs dat de oude gebruijken noijt door de Fransche zijn konnen ten ondergebragt worden. 652 gaset van sextidi den 26 prairial 8ste jaer.

(18 junij 1800)

- fol. 200 - Op den 18 junij naerdat men 's morgens door de zekere berichten versekert geworden was dat de strekte van de stadt Genua bij capitulatie aen het Oostenrijkx leger was overgegeven naer eene insluijting en bombardatie, zoo ter zee als te lande, van meer dan vier maenden en naerdat binnen die ongeluckige plaets die de Fransche met hardnekkigheijd hebben verdedigt reets als eene soorte van peste door den hongersnoodt ontstaen was en waeraf men reets berichten hoort vertellen die het alom lijdende menschdom doen sidderen en beven en die seker eene der schrikkelijkste is van alle de rampen die eenige belegerde plaetsen sedert de menschvernielende Fransche revolutie hebben uijtgestaen en van welke men zoo door de gasetten als andere tijdingen naeder onderricht zal worden, wiert men desen naermiddag dies niettegenstaende andermael om twee uren in twijffeling wegens die berichten gebragt, wanneer er om twee uren het groot drijcaleurig vaendel op den hallentooren opgesteken wiert en het carilion van twee tot drij uren speelde en seffens op de besonderste plaetsen deser stadt een bericht aengeplakt wiert, hooftsaekelijk van den volgenden inhout: dat den eersten borgmeester Bonnaparte een overwinning in Italien den 20 prairial behaelt heeft waerdoor de Oostenrijkkers 1500 dooden, 3000 gekweste, 4000 gevangene en 5 stukken kanons verloren hebben. Aen welk bericht eenider grootelijks twijffelt, omdat de plaets waer het zoude gebuert zijn of tegen welken generael de actie voorgevallen is niet genaemt wordt.

(19 junij 1800)

Op den 19 junij zijnde decadi den 30 prairial 8ste jaer zijn niettegenstaende alle de verbreijde tijdingen van het verplaetsen van den tempel der wet uijt St.-Walburgekercke naer eene andere plaets of capelle, nog in 't minste niet verandert, maer alles is er voltrokken zooals op de decadidaegen in gewoonte is.

Heden zijnde den laesten dag van de H. sacramentfeest op welke men andermael gewoon was de autaeren op te regten en de processien om te draegen, is alles tot nog toe zoodaenig onderbleven alsof zulks gepleegt geweest waere. 653 gaset van decadi den 30 prairial 8ste jaer.

(21 junij 1800)

- fol. 201 - Op den 21 junij tegens den avond zijn binnen Brugge met verscheijde postfouturen en verderen terreijn aengekomen eenen heer ambasaduer van den koning van Pruijssen en eenen anderen van den koning van Zweden, welke beijde heeren hunnen intrek hebben genomen in de hostelrijen De Coorenblomme en den anderen in Het Hof Van Commercie. Des anderdaegs den 22 junij ontrent den elf uren van desen morgen zijn beijde dese heeren met hunnen treijn vertrokken langs de Cruijspoorte naer Holand zonder dat d'oorsaek hun'er sending, die men zegt tot den generaelen vrede gesonden te zijn, van iemant regt kan geweten worden.

Ontrent den 12 uren van desen morgen verscheen op de Mart den etat-major, den heer prefect, het groot krijgsmusik en de militaire, zoo voet- als peerdevolk, onser besettinge in groote parade, wanneer seffens eene groote overwinning op de Oostenrijksche legers, in Italien behaelt, afgekondigt wiert, behelsende dat 6000 mannen gedoodt, 8000 krijgsgevangene en veele stukken kanon en bagie zijn verovert geworden door de Fransche legers. Het groot vaendel wiert op den thoren opgesteken en op het carilion geduerende verscheijde uren in den naermiddag gespeelt, welke tot drijmael gevolgt wiert door het luijden van alle de klokken van de in wesen zijnde kercken deser stadt. Des anderdaegs 's morgens, den 23 junij, was het groot vaendel van den thoren weggenomen, dog het was nauwelijks elf uren van desen morgen als hetzelve andermael wiert opgesteken en het spelen van het carilion en het luijden van alle de klokken gelijk op gisteren hernomen wiert op d'aengekomen tijding dat bijnae geheel Lombardien en Italien gekapituleert heeft en dat alle de fortressen, behalvens Mantua, in d'handen der Fransche overgegeven zijn met eenen waepenstilstant voor eenige daegen tot er tijdt dat er naedere maeren van Weenen zullen aengekomen zijn. 654 gaset van quartidi den 4 messidor 8ste jaer.

(26 junij 1800)

Op den 26 junij wiert het nauwelijks ingetrokken vaendel op den tooren andermael opgesteken en geduerende verscheijde uren op 't carilion gespeelt op een aengekomen tijding die gelijk d'ander geaffixeert wiert dat de Fransche legers op den Rijhn 4000 mannen keijserlijcke troupen, zoo in doode als gekweste, overwonnen hebben, zoodat men nu voorsiet dat wij anders niet meer als door een generaelen vrede konnen gered worden. 655 gaset van septidi 7 messidor 8ste jaer.

(28 junij 1800)

- fol. 202 - Op den 28 junij zijnde nonidi den 9 messidor, saterdag en martdag, zaeg men 's morgens de guillotinne in 't midden der Mart geplaest en in den morgen begonde het ijzelijckste swauwtonneel dat mogelijks oijt binnen Brugge gebuert is, wegens de executie ter doodt van de negen persoonen van welcke hiervooren fol. verhandelt is. In den morgen vernam men dat het gehuijl en gekerm tot buijten de vangenis gehoort wiert en dat het versteenste gemoed van die het misbaer in de vangenis gesien hebben tot traenen van medelijden beweegt wiert. De vrouw van Pieter Hermans was sedert twee maenden in de vangenis gelegen van een jong soontjen en naerdat de betraende moeder haer kint desen morgen den laesten kus voor eeuwig gegeven hadt, wiert het kint uijt haere geliefde armen ontrokken en voor eene somme gelt publickelijk voor de vangenisse aen het volk minst biedende de naeste voor zijn leven of tot zijn meerderjaerigheijd aenbesteet, waeruijt men kan afmeten, gevoegt met de vreese des doodts, wat schrik en hertsseer zulks tusschen man en vrouw en tusschen de twee gebroeders Hermans moet veroorsakt hebben, dusdaenig hadde het mogelijk geweest dat zij alle negen voor de executie van schrik zouden gestorven hebben. Eijndelinge ten twalf uren wiert het schrikkelijk truertonneel geopent. De negen veroordeelde van schrik en hertsseer als half doodt zijnde, wierden alle saement aen de vangenis geplaest op eenen waegen, bij zig hebben eenen beeedigden priester, genaemt Van Hese, nu capellaen van de parochie van Oostcamp, aen wie zij zig scheenen wel te resolveeren, vijf moorders waeren met een opperhemde aen en vier, waeronder de vrouwlieden, in hun gewone kleederen. Dien schrikkelijcken waegen aldus tusschen het geloop van eene bijnae ontelbaere menigte volks en tusschen het gehuijl en gekerm van de aenschouwers en van degone nog meer die hun op den waegen bevonden tot voor het ijzelijk moordtuijg op de Mart gekomen zijnde, begonde de alderschrikkelijkste executie met de ongehoorde omstandigheden die haer verselde. De vrouw van Hermans die gelijk haeren man en Marij Deroo verblint waeren, wiert d'eerste op het schavot gebragt en terwijl haeren hals door het moordmes doorsneden wiert, gaf Marij Deroo, die magetloos op den waegen scheen te liggen - fol. 203 - een zoodaenigen overgrooten schreeuw uijt, dat dezelve meer als eene straete verre gehoort wiert en die eenider met schrik overlaede. Zoo haest dese gepasseert was, scheen Marij Deroo, die zeer pligtig in de moorden geweest heeft, den laesten schreeuw gegeven te hebben en zij laeg magteloos en als doodt op den waegen, dusdaenig dat de twee scherpregters haer van dezelve moesten afhaelen en langs de trappen van 't schavot opbrengen en haer al slingerende als eenen dooden mensch van boven op het schavot leijden. Vervolgens haere rokken al liggende van onder toegebonden hebbende, wiert zij al sligerende op den doodtsbank gebonden en nedergeleijt, zoo men in 't algemeen dunkt reets de doodt gepasseert aleer dat haer hooft door het moordmes afgeslaegen wiert. Dan volgden Hermans en zijnen broeder die malkaer voor altijdt den laesten adieu gaeven en hunne hoofden wierden in drij minuten afgeslaegen. De beijde broeders Hermans en zijne vrouw worden van menige zeer beklaegt omdat zij eijgentlijk hunne handen met geen menschenbloet bevlekt hebben, maer alleen met voordagt hebben opgekogt en verborgen alle de goederen die door de vijf moorders en moorderes Marij gestolen wierden, welke zij zooveel te gemakkelijcker konden doen omdat zij woonende binnen Kortrijk, kleerkopers van stijle waeren, zoodat ten hunnen opsicht het spreekwoort wel vervult is ‘vond men geen afkopers, men vonde geen dieven’. Agter d'executie van dese vier volgde degone van Jan Mocke, zijnde eenen jongman van 19 jaeren die alhier in 't tribunael crimineel over twee jaeren tot twee jaeren opsluijting in een correctiehuijs verwesen was en die uijt hetzelve uijtgebroken zijnde, sedert dief en moorder van prefextie geworden was, welkers hooft ook zeer kortswillig afgeslaegen wiert. Dan verscheen op het schavot den sesden om zijn doodtvonnis te ondergaen aen wie eene daedt gebuerde die mogelijks nog niet voorgevallen is, sedert dat het moordtuijg der guillotinne is opgeregt en onder welcke geduerende de revolutie zoo menigvuldige slagoffers ten onregt vermoord zijn. Het deksel van het gat op het schavot waerin de onthoofde lichaemen geworpen worden door de scherpregters, die ook als met schrik bevangen waeren, niet wel toegeleijt zijnde, viel desen sesden, - fol. 204 - gereet staende om op de planke gebonden te worden, door hetzelve gat waerin de vijf doode lichaemen laegen, zoodat reets verschrikt van de doodt levende tusschen de dooden inviel en voorseker niet wist of hij levende was of reets het doodtslot ondergaen hadde en om zoo te zeggen twee doon voor eene gestorven heeft. Als men aenmerkt wat schrik en schroom hem moest ontstellen als hij levende zig tusschen de doode bevond en in dezelven put met vijf doode lichaemen viel waerin hij reets zonder dit geval ook al doodt zoude gelegen hebben en aen niemant ook noijt schrikkelijcker vertooning in dusdaenig een geval kan overgekomen zijn. De scherpregters waeren als verstelt als sij hunnen slagoffer verdwenen saegen, gelijk ook de bijnae ontelbaere aenschouwers, zoo ras ook als den ongeluckigen verdwenen was, liepen zij beijde de trappen van het schavot af en openden de duere van den moordkuijl waerin den levenden dooden verdwenen was in de grootste vrees dat hij in den val zijne beenen, mits zijne handen op den rugge gebonden waeren, zoude konnen gebroken zijn, maer hoe groot was hunne verwondering gelijk ook alle degone der aenschouwers als sij hem bebloet, besonder in het aensicht, door eene kwetsuere die hij in den val bekomen hadde saegen te voorschijn komen en van zelfs van tusschen de doode lijken de deure uijtkomen. Hij wiert andermael op de trappen der guillottinne geleijt en sessefs op den moordbank gebonden waer het mes van 't moordtuijg hem seffens het hooft afsneed en doodt tot die plaets geleijde waer hij twee minuten tevooren nog levende in geweest hadde en hem dus van half gewond en bebloet tot die plaets deed overgaen waerin hij zoo kortswillig tevooren zijn wonden, die hem maer weijnig pijne hebben konnen veroorsaeken, ontfangen hadde. Nu stonden er nog drij moorders op den waegen die dit schroomelijk truertonneel oogblijkelijk hadden naergespuert en twee der zelve wierden zeer kortswillig door het moordmes het hoofd afgeslaegen en eenen alleen meer was meer overig, zijnde den meestermoorder, oudt ontrent 50 jaeren, desen doorstond ook als - fol. 205 - tweemael het doodvonnis. Naer eene korte aenspraek aen het volk gedaen te hebben en in welke hij eenider aensogt van zijne ziele gedagtig te zijn, wiert hij op de planke gebonden, maer weder tot schroomelijcke confusie van de scherpregters moest hij, reets liggende om het hooft te worden afgeslaegen, opgeregt worden terwijl het doodtmes niet opgetrokken was en zijn hooft vervolgens door het zoo bebloede moordgat niet konde gesteken worden. De plank op welke hij laeg wiert andermael regt gestelt, het mes wiert opgetrokken en hij seffens nog eenige woorden tot het volk sprekende wiert neergelaeten en zijn hooft wiert afgeslaegen dat reets twee minuten tevooren den doodtsslag gemist hadde. Dese zijn de besonderste omstandigheden welke dese zoo schromelijcke executie verselt hebben, en welke door de gemelde toevallen misschien tot meerder straffe der moorders, dezelve verlangt hebben tot op een kwartier eurs, welke gemakkelijk op 8 ... 9 minuten zoude konnen ter uijtvoer gebragt geweest hebben. 's Avons om thien uren zijn de negen lichaemen en hoofden vervoert naer het hospitael van St.-Jan om eenige aldaer te worden begraeven en andere meest de vrouwspersoonen te worden geopereert omdat de konst der chijrurgins daerdoor te meerder zoude konnen uijtgebreijt worden, gelijk reets met verscheijde andere, die het noodtlod des doodts door de guillotinne onderstaen hebben, gedaen is, omdat die lichaemen frisch en gesont stervende, men daeruijt kan vinden alle de kueren die tot welstant van het lijdende menschdom noodig zijn en de kamer der ghijrurgie lang getragt heeft om een vrouwspersoon besonderlijk op die wijse te konnen opereeren om de menige toevallen die aen het vrouwelijk geslagt eijgen zijn te konnen ontdekken, besonder aen een vrouwspersoon welke maer sedert twee maenden van kinde verlost was. Zijnde aldus wederom de aerde van negen befaemde moorders en booswichten gesuijvert geworden.

(29 junij 1800)

- fol. 206 - Op den 29 junij zijnde decadi den 10 messidor 8ste jaer ende sondag, saeg men heden als dooreenvermengelt drij feestdaegen op eenen dag vieren, te weten degone der decade die al naer gewoonte nog in de St.-Walburgekercke is geviert geworden, degone van den sondag die in de vier open zijnde kercken als sedert eenigen tijdt met musik en gesang sonder priesters geviert wordt en degone van den feestdag van den H. Petrus en Paulus die heden ook tesaemen was invallende ter welkers oorsaek men heden het oude gebruijk meer als oijt heeft beginnen te zien herleven. Geduerende den dag saeg men langs de straeten verscheijde konstige parteeren van bloemen opgemakt welke in de geluckige in zoo groote menigte op de daegen dat de processie omgedraegen wierden langs de straeten geleijt waeren.

Des avons was er wegens den decadidag door den heer prefect toegelaeten van vruegdevieren te ontsteken, welke desen avond als het oude gebruijk herlevende in zoo groote menigte plaetse hadden, dat er geene straeten der stadt zonder het oprechten van vruegde- of St.-Pietersvieren ontbloot waeren. Dat den dag van heden nog meer vermaekelijkheijd toebragt was eene schietting in 't handbogenhof, welke zonder treijn geschiede en waer meer als, door verscheijde gildens, hondert prijsvogelen opgestelt waeren.

Op den 30 junij sesjaerigen verjaerdag dat de Fransche voor goed binnen Brugge en in onse landen gekomen zijn, wiert het groot vaendel op den tooren opgesteken om 10 uren 's morgens, wanneer tot elf uren op 't carilion gespeelt en 's middags van twee tot drij uren herhaelt wiert. Mogte nu eenen gewenschten vrede onse sesjaerige ellenden en miserien kroonen en een eijnde maeken van het verdriet dat wij nu ses jaeren geduerende uijtgestaen hebben. 656 gaset van primidi den 11 messidor 8ste jaer.