Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[Mei](1 meij 1800)Op den 1 meij is bij hallegebode van 't stadthuijs en trommelinge rond de stadt bij orders van de municipaliteijt de volgende proclamatie afgekondigt, hooftsaekelijk behelsende dat de municipaliteijt insiende de ongeluckige gevolgen van een imflamabel locht die zoude konnen voortkomen van het begraeven van meest alle de lijken deser stadt op het kleen kerkhof van St.-Jacobs, besluijt dat er geene lijken meer op hetzelve kerkhof mogen begraeven worden en dat de sleutels van hetzelve aen de municipaliteijt moeten worden overgebragt. De lijken van de sectie A. en B. moeten voortaen begraeven worden op de kerkhoven van St.-Anne en St.-Catharine, degone van C. en D. op degone van O.-L.-V. en St.-Salvators en degone van E. en F. op degone van St.-Gillis, zoodat het kerkhof van St.-Jacobs dat groot profijt uijtbragt, is gesloten gewordenGa naar eind(9). 639 gaset van primidi 11 floreal 8ste jaer. | |
(3 meij 1800)- fol. 169 - Op den 3 meij is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van de centraele administratie afgekondigt en geaffixeert een besluijt van Parijs van den oppergenerael Bonoparte behelsende: Parijs den 5 floreal, Bounaparte, opperburgmeester der Fransche republick benoemt de naervolgende burgers om in het departement der Leije de onderstaende bedieningen te bekleeden. Onderprefecten: arondissement van Vuerne: Vandenbussche, ex-administrateur van het departement; arondissement van Iper: Gallots, administrateur; arrondissement van Kortrijk: Deburck, ex-administratuer. Leden der prefectuerenraed: Louis Vandenbogaerde, voormaeligen rechter; Tailieu, secretaris van de municipaliteijt van Brugge; De Koning-Outrijve, rechtsgeleerden; Wieland, tevooren negotiant en officier municipael tot Oostende. Meijer tot Brugge: Serret, officier municipael. Adjointen: Pieter Busschaert, administrateur van het departement; Francois Muelenaere, nogotiant; Barreel, huijdevetter. Meijer tot Oostende: Perlau, nogotiant. Adjointen: Solvius, negotiant; J. Devette soon, administrateur municipael. Meijer tot Thielt: Mulle, grondeijgenaer. Adjointen: Delcambe, grondeijgenaer; Maijeur, administrateur municipael. Meijer tot Ardoije: Coquelaere, tevooren secretaris der municipale administratie van het canton. Adjointen: Vergaer, tegenwoordig president; Jolij, commissaris bij de municipale administratie van het canton. Meijer tot Ruijsselede: H. Delbaere, secretaris van het canton. Adjointen: J.F. Van Heute, president van het canton; Le Duc, commissaris van het canton. Meijer tot Iper: Lucien, tevooren administrateur municipael. Adjointen: Van Daele vader, doctor; Desnupel, administrateur municipael; Henri Carton, grondeijgenaer. Meijer tot Poperinge: Meeseman, administrateur municipal. Cadokx, regtgeleerden; - fol. 170 - Berten, administratuer municipael. Meijer tot Waesten: Ghesquere, administrateur municipael. Adjointen: Thibaut, president van het canton; Volbrechts, administrateur municipael. Meijer tot Cortrijck: Armand Denis, nogotiant, president van het canton. Adjointen: Maijeur, nogotiant; Franciscus Van Ruijmbeke, rechtsgeleerden. Meijer tot Meenen: Hielard, president van het canton. Adjointen: Du Hot, commissaris bij het canton; Lagane, administeur municipael. Meijer tot Rousselaere: Ghijselen vader. Adjointen: Gravet, administrateur municipael; De Muelenaere soon, grondeijgenaer. Meijer tot Iseghem: Ameije, president van het canton. Adjointen: Clement, secretaris van het canton; Burlamout, administrateur municipael. Meijer tot Rumbeke: Jackedeij, president. Adjointen: Duhaut, commissaris van het canton; Jolij, secretaris van het canton. Meijer tot Mullebeke: Rolants, tevooren secretaris van het canton. Adjointen: Martens, president van het canton; Angillis, secretaris van het canton. Gebied bij gevolgene dat zij zig zonder uijtstel bij hunnen post begeven zullen om de ampten te bekleeden die hun aengewesen zijn door de wet. Den minister van de binnenlandtsche saeken is met de uijtvoeringe van dit besluijt gelast. Ondert. Bounaparte, door den eersten consul. Den staetssecretaris, ondert. H.G. Marat. - fol. 171 - Door een besluijt van den opperburgemeester, gedagteekent den 6 floreal, wordt den burger Henissart, tegenwoordigen secretaris van het departement der Leije, benoemt tot secretaris van den prefect van hetzelve departement. | |
(4 meij 1800)Op den 4 meij zijnde den eersten sondag van meijmaend, welcke men sedert d'afschaffing van den laesten bisschop, die de H. bloetfeest van den 3 meij op den eersten sondag van meij veranderde, dan sedert eenige jaeren zoo pligtig saeg vieren zoo door het omdraegen der pligtige processie, het celebreren van overschoone godtvrugtige goddelijcke diensten, het luijden der klokken en het overvloedig gaen van d'inwoonders deser stadt en bijnae ontelbaere vremdelingen den ommegang van het H. bloet ons heeren, dat nu sedert eenige jaeren, gelijk alle andere H. reliquien, geborgen is, is alles nu dese jaere tot spijt van het christendom, wegens de heele vernietinge van de H. Bloetcapelle, het afbreken en heele verwoestinge van de St.-Donaeskercke en de alsnog opschortinge van alle openbaere goddelijcke diensten, zoodaenig verandert alsof het noijt geen H. bloetdag en zoude geweest hebben, zooverre zelfs dat men niemant meer, dan eenige bedektelijk en 's morgens heel vroeg om van andere niet beschimpt te worden, meer siet den ommegang gaen, temeer omdat er geenen toevlugt meer in eene der twee voormelde kercken te vinden is, zoodat nu, dat beklaegelijk is, die roemwaerde godtvrugtige feest, die voorheen de glorie van Brugge en den rijkdom der stadt, wegens de menigvuldige vremdelingen die aenkwaemen, uijtmakte, nu teenemael is ten ondergebragt geworden. | |
(5 meij 1800)Op den 5 meij zijnde quintidi den 15 floreal is volgens de wet en Fransche tijdtrekening de foire geopent, die voor alle de veranderingen altijdt op den 4 meij, zijnde daegs naer de H. bloetfeest, plagt geopent te worden. Men heeft ook heden door de meeste classe van het volk, als naer de oude gewoonte, zien den kermis maendag vieren, het volk wandelende en door geene werklieden bijnae eenige slaevelijcke werken gedaen wordende. 640 gaset van quintidi den 15 floreal 8ste jaer. | |
(9 meij 1800)Op den 9 meij zijnde vrijdag den 19 floreal 8ste jaer en den eersten martdag van de foire, waerdoor dat er menigvuldige vremdelingen in stadt aengekomen waeren, wiert 's morgens ten 9 uren het groot drijcaluerig vaendel op den hallentooren met een meijtak daerboven opgesteken, welke gevolgt wiert door het spelen van eene ure op 't carilion. Van 12 tot 1 uren wierden de klokken van de nog exteerende parochiale kercken geluijt en welk gespel van 't carilion 's avons van 5 tot 6 uren en het luijden der klokken van 6 tot uren herhaelt wiert en dit alles wegens eene aengekomen thelegrafique tijdinge waerbij de Fransche legers die op verscheijde pointen over den Rijhn getrokken zijn, op de Oostenrijksche legers eene victorie zouden hebben behaelt. Verscheijde duijsenden mannen zouden er gedoodt, gewont en krijgsgevangen genomen zijn. Ook zouden de Fransche grond gewonnen en 9 stukken kanon verovert hebben. Wat er van de menige tegenstrijdige gerugten, die daegelijks verspreijt worden, zijn mag, schijnt het volgens de tijdingen die daegelijks van alle kanten aenkomen, meer dat de Fransche legers groote nederlaegen zouden hebben ondergaen en dat de keijserlijcke troupen langs verscheijde pointen den Rijhn zouden overgekomen zijn en groote nederlaegen onder de Fransche legers gebragt hebben, zoodat men onder de gewaende victorien der Fransche, die de eene naer de andere aengekondigt worden, niet anders kan besluijten dan dat het is om de menige contributien die ons nog geduerig worden opgeleijt, te beter te konnen van de lijdende burgers afstroopen, terwijl van veele niet anders dan een eijnde van alle de rampen die ons geduerig onderdrukken voorsien wordt. | |
(11 meij 1800)Op den 11 meij zijnde den eersten sondag van de foire, saeg men dezelve op heden als op eenen wekedag geopent, gelijk ook alle de menige kraemen die op de Mart en publicke wegen zijn staende. Gisteren nogtans, zijnde decadi den 20 floreal 8ste jaer geweest, is de foire gelijk alle de gemelde kraemen als voorheen op de sondaegen en Heijlig daegen gesloten geworden. 642 gaset van duodi den 22 floreal 8ste jaer. | |
(12 meij 1800)- fol. 173 - Op den 12 meij tegens den avond was door de stadt een algemeen gerugt verspreijt alsdat eene vrouw gekleet met eene falie een nieuwgeboren kint, geleijt in eene dose, in eenen put op het kerkhof van St.-Salvators levendig hadde begraeven. Eenige jongens aldaer spelende hadden zulks afgesien en verbreijden het gerugt dat zij het kint hadden hooren schreeuwen. Zulks seffens aen d'hooren van de policie aengekomen zijnde, wiert het kint op staenden voet ontgraven en naer de policiekamer gedraegen, waer bevonden wiert het kint reets eenige uren overleden te zijn en waernaer geen verder reserse konde gedaen worden, omdat de vrouw verdwenen was die dit kint aldus met groote stilheijd begraeven hadde. | |
(15 meij 1800)Op den 15 meij was men 's morgens in groote verslaegentheijd op 't vernemen dat er geduerende den nagt een merkelijk getal jongelingen van de classe der requisitie waeren van hun bedde afgehaelt en in 't stadthuijs beweegt, desen morgen nog voor vier daegen naer hun huijs mogten wederkeeren naerdat er voor hunnen persoon zekere borge gestelt was. Geduerende den morgen is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van de centraele administratie en bij trommelinge rond de stadt afgekondigt geworden het besluijt van de burgmeesters van den 7 floreal, behelsende: 1ø. Dat de omschrijvelingen die voor den 23 nivose jaer 6 getrouwt en sedert weduwaer geworden zijnde, voor het afkondigen der wet van den 19 fructidor jaer 6 hertrouwt waeren, van de omschrijvinge omslaegen zijn. 2ø. Dat de burgers, die getrouwt of weduwaer zijnde op den 27 messidor jaer 7 cong,en of provisioneele ontslaegingen bekomen hadden, zonder vergelt volstrekte cong,en konnen bekomen. 3ø. Dat de omschrijvelingen van de 9 departementen van den dienst konnen ontslaegen zijn met eenen man in hunne plaetse te stellen of met 300 francs te betaelen, dog hiervan zijn alleenelijk uijtgesondert de jongelingen die op den 1 vendemiare jaer 8 hun 20ste jaer voltrokken hebben en sedert opgeropen zijn geworden om deel te maeken van de reserve-arme, etc. In dezelve proclamatie wordt geseijt dat er om de 300 francs te betaelen maer tijdt gegeven wordt tot den 1 prairial aenstaendeGa naar eind(10). Die publicatie heeft aen veele groote ontsteltenis veroorsakt, gelovende dat het een oproepinge van alle de klassen der militaire omschrijving was, tot zulks aen vele naeder is uijtgeleijt geworden. 643 gaset van quintidi den 25 floreal 8ste jaer.
- fol. 174 - Copije van eenen brief van mijnheer Dumon, pastor van Manekensveere in het bisdom van Brugge, gedeporteert naer Caijenne en met 119 priesters ingescheept in de corvette La Baijonnaise den 1 augusti 1798, geschreven uijt Londen den 1 april 1800. Zeer lieve moeder, in eene geduerige onsekerheijd zijnde of U lieden tot hiertoe eenige maeren van mij ontfangen hebt, niettegenstaende ik al drij mael geschreven hebbe, neme wederom de occasie waer om aen U lieden mijne uijterste liefde en respect te bewijsen, dunkende voorseker dit, nog aen U lieden, nog aen mij, eenig kwaed kan veroorsaeken van den kant van Uwe regeerders, want het zoude meer als een tijgers hert moeten wesen, die aen mij of U lieden tot schult of misdaedt zoude willen rekenen, dat ik zoude gemeenschap genegentheijd, liefde en agtbaerheijd betoonen, aen wie ik door zulcke sterke banden verknogt zijn, die mij op dese weijrelt, naest God de liefste zijn en van wie ik zoo vreedelijk, zonder eenig regt of reden oijt daertoe gegeven te hebben, zijn afgerukt, altijdt in angst en vreese zijnde (ingesien Uwen hoogen ouderdom) van nimmer het soete genoegen te hebben van met U lieden nog personeelijk in dit leven te handelen ... Ik hope en betrouwe nogtans als nu vastelijk dat den goeden Godt naer mij zooveele beproevingen en tribulatien te hebben laeten uijtstaen en doorsien, ten lesten, voor een tijdelijcke belooninge mijne wenschen en daegelijksche smeekingen zal volbrengen en hiernaer niet min ons tegaeder dese pijnelijcke smerten, die ik voor zijnen naem en glorie geleden hebbe, duijsent mael - fol. 175 - vergelden zal in den hemel. Zeer lieve moeder! De miserien, benauwtheden en ellenden die wij uijtgestaen hebben, zijn onbedenkelijk en onbeschrijvelijk, maer dat dit Uw herte niet en bedroeve, want dit is gepasseert en wij hebben dit ter liefde Godts voor eene goede saeke geleden, waerover ik mij verhuege. Wij vinden ons alhier, voor zooveel den tijdt en omstandigheden toelaeten uijterlijk wel, het Engelsch gouvernement, welckers goedertierentheijd en mildaedigheijd noijt genoegsaem gepresen zal konnen worden, geeft ons een maendelijks secours van 35 schellingen, hetwelk in ons gelt uijtmakt circa seven Fransche kroonen, met hetwelk nogtans wij niet teenemael konnen bestaen, mits alles hier zoo uijtnemende dier is, maer hetgene de kleijne middelen, die wij nog hebben weten bij te behouden, grootelijks onderstuent, zoodat gij van desen kant voor mijne subsistentie geen ongerustigheijd moet hebben, Godts voorsienigheijd is altijdt bij en met ons, dese heeft ons in alle drukkelijcke gelegentheden tot eene uijtnemende vertroostinge geweest. Ik wil U lieden hier een kleijn en kort verhael geven van hetgene wij afgesien hebben sedert onse inschepinge tot Rochefort, zooals ik U lieden in dien tijdt hebbe laeten weten. Wij zijn den 1 ougst 1798 met 119 priesters ingescheept op de corvette La Baijonaise van 32 stukken kanon en op de reede van Rochefort blijven liggen, tusschen de eijlanden Oleron en Rh, tot den 8 dito, als wanneer wij in volle zee gesteken zijn. Alsdan zeijde ik adieu aen Europa en alle mijne lieve vrienden. Ik zal U niet veel seggen van de maniere hoe wij op dit schip zijn behandelt geweest, alleenelijk dat onse spijse was het ration van de matroosen, dog veele slegter, voor zooveel wij maer te eten hadden, hetgone de matroosen niet hebben wilden en dat afviel van hunne - fol. 176 - rations, dit bestont in eenig swijne- of koeijenvleesch, ongeweekt, reets sedert vijf jaeren gesouten, zoo ons geseijt is en heel verrot. Ons broot bestont in bisquit van den zelven tijdt van Robespierre, geheel doorknaegt van de wormen en voor den meestendeel bedorven. Hetgeen nog goed scheen moesten wij met de kanonballen zien te verbrijselen. Wij hadden nog over ander dag erreweten en peerdeboonen waerin, gekookt zijnde in water, meer wormen als boonen waeren, zoodat ik naer eenige daegen aldus gespijst te zijn, voorseker oordeelde en vast mij liet voorstaen dat er niemant van ons allen tot zijne destenatie zoude overgebleven hebben, want ik moet seggen dat ik dickwils voortijdts meer spijse op eenen dag genomen hebbe, alsdan in den tijdt van 14 daegen en dickwils zeer geerne een guine gegeven hadde om den slegsten kost van den armsten van mijne parochie te hebben. Den 22 ougst 1798 stierf mijnheer Reijpens den oudsten en zijnen broeder was ontroosbaer, dit was den eersten die het met de doodt besuerde, nogtans zijn er maer thien persoonen ten tijde van onsen overvaert gestorven, dog den meestendeel was krank en ziek ... Ons logement was naer advenante, wij waeren met 119 persoonen onder in het schip in twee stagien op malkanderen getast, hangende in eenen lap lijnwaet van circa vier voeten lang, zulks dat het agterste van de bovenste dickwils genaekte het aengesicht van de onderste als versmagt zijnde. De zieke en doode bleeven tusschen de levende liggen, totdat men hun daeruijt haelde om in zee te werpen. Wij wierden als weggedraegen en opgeeten van het onkruijt, dog ten lesten siende dat dit alles een pestilente en besmettelijcke siekte veroorsakte en vreesende voor de equipagie, zijn de sieken die in geenen kleenen nomber waeren, boven tusschen de canons op de pailliassen geleijt, dit dede de andere een weijnig beter respireeren. Wij zijn alzoo tot Caijenne gearriveert den 8 october 1798. De zieken wierden - fol. 177 - aldaer in het hospitael gedaen, waer zij redelijk besorgt wierden en die gesont scheenen, dog sekerlijk niet waeren, wierden in een ander schipken gebragt om nog dertig uren verder langs de kusten afgeset te worden op eene plaets genaemt Conamama, alwaer wij den 16 october zijn aengekomen. Wij vonden aldaer onder de Fransche priesters, die ons waeren voorgegaen, nog eenige Nederlanders, maer het meestendeel was reets gestorven. Daer vonden wij op een onbewoont veld (gelijk aen 't veld van Maele), omringt van groote en dikke bosschen, eenige cabaenen van de Indianen voor ons gemakt in dewelcke wij ons logement konden houden. Daer waeren nog dueren, nog vensters, nog stoel, nog taefel, nog bedde, nog bank in dese barakken, die van staeken gemakt en met enkele latten bevlogten waeren, moesten wij met 24 persoonen in ider cabaene verblijven. Onse eerste sorge was staeken in het bosch te gaen kappen om onsen lijnwaeten lap, die wij par gratie uijt het schip medegebragt hadden, te spannen om hierop te konnen rusten. Wij Vlamingen hadden ons vervoegt met Savoijards, die zeer deugdelijcke priesters waeren, maer in den tijdt van drij weken was onsen nomber meer op d'helft al vermindert. Wij hangden daer ook gelijk in het schip in onsen lap, d'eene tegen d'andere. Ik hebbe mij eens bevonden dat er nevens mij aen beijde zijden eenen doodt lag en dat ik nog eenen aen mijne voeten saeg sterven. Wij waeren daer met 65 persoonen afgeset en in den tijdt van vier weken waeren er al 36 gestorven van ons, zonder te rekenen degone voor ons daer gekomen waeren. De maere verspreijde zig tot Caijenne dat de peste onder de gedeporteerde tot Conamama was. Chijrurgijn en soldaeten die ons moesten bewaeren, - fol. 178 - elck viel siek en stierf en om dese reden hebben wij ons dan verplaest naer een dorp, vijf uren vandaer afgelegen, genaemt Sinamarij. Het scheen daer gesonder te wesen en wij waeren daer veel beter, voor zooveele wij daer den kost konden koopen bij fraeije inwoonders, die ons eensdeels genegen waeren, denkende dat wij nog voorsien waeren van eenig gelt, gelijk zij bevonden van de gedeporteerde Barthelemij, Pichegru, etc., die daer ook geweest hadden, maer reets voor onse aenkomste. Wij vonden er nog twee, die met hun om seker redens niet hadden willen deelnemen, te weten Barb, Marbois en Lafondladebat ... Jobaime was langs den kant van Caijenne op eene habitatie en is naer ons afgekomen. Wij hebben tot Sinamarij verbleven van den 20 september 1798 tot den 11 meij 1799, dus circa ses maenden, dog altijdt niet anders als doodt voorsiende, waert dat wij niet haest van daer konden vlugten, want daegelijks stierven der nog, zoo wij ten lesten onse eerste resolutie uijtgewerkt hebben om van daer weg te vlugten, dood voor dood, leven voor leven. Wij hebben bedektelijk voor ons eene schuijte doen koopen en met eenen visscher en 13 gedeporteerde, waeronder 9 Nederlanders waeren in het leven van de 28, zijn wij den 11 meij 1799, voorsien van levensmiddelen voor circa 3 daegen, 's nagts ten 11 uren in zee gesteken op Godts genade, dunkende ergens langs de kusten op de Holandsche volkplantingen in de West-Indien aen te komen, gelijk ons gelukt is, want den tweeden dag naer ons uijtvaeren, zijn wij circa 40 uren van daer tot Maroni aengekomen op een Holandschen post, alwaer den commandant die eenen Luijkenaer was, ons zeer wel ontfangen heeft, ons feliciteerende en zig verheugde over onse - fol. 179 - ontkominge, want hij hadde daer reets veele van hooren seggen. Naerdat wij daer drij daegen verbleven hadden en wel getracteert waeren, zijn wij wederom de zee, nog dertig uren verder, opgevaeren, voorgegaen zijnde van eene andere schuijt, die den commandant met ons sond om levensmiddelen te haelen naer het fort Orange, alwaer aenkomende, wierden wij wel ontfangen van den Holantschen colonel die daer lag. Wij meenden aldaer teenemael verlost te zijn uijt ons schrikkelijcke slavernije en van daer naer Surinam te lande te gaen, om aldaer een neutral schip te vinden en daermede naer Europa te komen. Wij hadden reets onse schuijt verkogt, maer op den weg zijnde van Surinam, sond ons den gouverneur van aldaer eenen bode, zeggende dat wij moesten zien langs zee voorbij Sarinam te komen te Berbice of Demerari, alwaer de Engelsche waeren, andersints dat wij tot Surinam aenkomende van den Franschen consul zouden gereclameert worden, in welk geval hij zig genootsakt zoude vinden van ons par force te moeten overleveren, hetgene aen zijn gemoed zeer tegenstrijdig zoude zijn, want desen gouverneur Frederici genaemt, een zeer deftig en eerlijk mas was gelijk wij vernomen hebben. Door dit geval zijn wederom onse rampen beginnen te verswaeren. Men heeft ons onse verkogte schuijt wederom gegeven en wij zijn nog eens in zee gesteken, aen ons eijgen gelaeten, geene kusten meer kennende die wij uijt het gesicht verloosen en dien dag geene zonne, nog maene ziende, door een onweder dat er opkwaem, vaerende zonder compas, wisten wij niet meer of wij zuijd, west, oost ofte noord waeren. Hier konnen de zeevaeders oordeelen in wat schrikkelijcke cresis wij alsdaer ons bevonden, onse schuijt was lek en wij - fol. 180 - moesten met twee persoonen altijdt dag en nagt water uijtslaen om niet te versinken. In dese benauwelijkheden zijn wij alzoo circa 48 uren gebleven, totdat wij ten lesten (hoe wonderlijk is Godt in zijne beproevingen en aenbiddelijk!) wederom de kusten in 't gesicht hadden. Hier weenden wij tegaeder van blijdschap! Maer Eijlaes! Te naer bij daer langs vaerende, is er eene zeer kwaede en woedende zee opgekomen, die onse schuijt op het strand heeft gesmeten, dewelcke, naerdat wij daer met veele moeijte uijtgerakt waeren in de nagt, 's anderdaegs 's morgens voor onse oogen is verbrijselt. Daer stonden wij allegaeder op het land aen den kant van eenen woesten en ondoordringelijcken bosch die van de zee doorvloeijt wiert, niet wetende of er misschen in 20 uren in de ronde eenen mensch wel zoude te vinden zijn. Alsdan hebben wij te voet langs de kust door het hout, geduerig tot de knien in de moras, zonder eten of drinken voortgetrokken, totdat wij ten lesten, naer vijf daegen gemarceert te hebben, op het point zijnde om daer van honger of dorst te sterven, gevonden zijn van de Indiaenen, slaeven, die daer met eene schuijt gesonden waeren van hunnen meester om krabben te vangen, van wie wij door hunnen meester langs de zee zijn afgehaelt. In dese vijf daegen hadden wij niets anders als levende krabben geeten en ons geluk was dat het nog tweemael in dien tijdt 's morgens een weijnig regende, waerdoor wij onsen verstikkenden dorst eenigsints laefden. Wij hadden nog een weijnig broot gehadt, maer dit was teenemael doorweekt van het zeewater en door de hitte heel bedorven, het vuer was er ingekomen - fol. 181 - en het scheen gelijk kalk te zijn. In dit bosch, ten tijde van vijf daegen, zijn er drij Brabansche prieters, te weten sr. Moons van Antwerpen, onderpastor van Boom; Mr. Kuckemans, presbiter van Antwerpen en Mr. Denoot, orator van Scherpenhuevel agtergebleven. Den meester die ons gevonden hadde, heeft nog twee differente schuijten met zijn volk gesonden om hun op te soeken, maer niet gevonden. Dat dat er van dese drij ongeluckige is gekomen, konnen wij niet seggen. Om te sluijten dan, want om alle onse gevaeren in het kort te verhaelen, zonder vermeerderinge of verminderinge, ik zoude eenen geheelen boek moeten schrijven. Wij zijn bij den meester van de Indiaenen agt daegen verbleven en welgedaen geweest en een weijnig verkwikt zijnde van alle onse zeeren, hebben wij hem eene schuijte afgekogt, hij heeft ons drij Indiaenen medegegeven om die te bestieren en naer twee daegen gevaeren te hebben zijn wij eijndelijk tot Berbice aengekomen, eene stadt van de Holandsche volkplantingen in de West-Indien, alwaer de Engelsche in besit waeren en die ons wel ontfangen hebben. Hier hadde ik niet anders meer over, boven mijn gelt, als eene veste van catoen, een geleende broek die ik aenhadde met een hemde aen mijn lichaem zonder cousens of schoenen. Tot Berbice is mijnheer Deneve, pastor van West-Capelle gestorven, uijtgeput van kragten. Van daer zijn wij naer Demerari, een ander en beter Holandsche stadt aen d'Engelsche, gearriveert den 6 junij 1799 en aldaer in het hospitael verbleven tot den 1 julij. Wij - fol. 182 - zijn daer wel gedaen geweest en den Engelschen minister of domine ziende onse ongeluckige gesteltenisse, heeft ons daer kleederen en lijnwaet omgehaelt, daerenboven ider meer als 25 guineen in gelde, niets dat d'Engelsche overtreffen kan om d'ongeluckige te helpen. Den 1 julij 1799 zijn wij met een Engelsch schip van Demerari vertrokken en naer differente storms in eene onverwagte schrikkelijcke zee uijtgesien te hebben, zijn wij den 22 augusti tot Leverpool in Engeland met agt gedeporteerde aengekomen. Den pastor van Swijnsdrecht bij Antwerpen is op de voijage gestorven. Den 7 september zijn wij van daer naer Londen gekomen en den 9 aldaer gearriveert, gesond en wel te pas, gelijk wij tot hiertoe, Godt lof, ons nog bevinden. Mijnheer Debaij en ik, wij meenen hier niet lang te verblijven. Wij denken nog voor Paesschen met eene goede occasie naer Duijtsland over te gaen om eenigen tijdt te Munster of elders te gaen woonen, hetwelk ik zoo haest ik daer zal gearriveert zijn, U lieden zal laeten weten. 't Is hier al te dier leven, niettegenstaende den bijstand die wij van het gouvernement ontfangen. Ik hope dat Marie U getrouwelijk zal bijgestaen hebben en betrouwe U lieden wel haest te zien. Groet alle de vrienden en parochianen van Mannekensvere, voor wie ik daegelijks bidde, dat den Heere hun wilt bewaeren in dese droeve tijden. Groet besonderlijk mijne lieve susters en Barbara N.N. en ander vrienden van Brugge en daer ontrent, die alle in mijn ongeluk deelgenomen hebben en hunne affextie tot mij betoont hebben, waerover ik hun dankbaer en toegenegen ben. - fol. 183 -Adieu, mijne lieve moeder en vrienden, ik hope dat het niet voor altijdt zal zijn, maer dat wij malkander wel haest zullen zien. Ik blijve met een uijterste liefde en agtbaerheijd. Londen den 1 april 1800. U lieden toegenen soon. P.S.: versoeke desen te laeten zien aen onse bekende vrienden aen aen d'heer ... Ik duncke dese weke of wel te naeste weke naer Duijdsland te vertrekken en zal aldaer meerder occasie hebben om U lieden gerustelijk te schrijven. Adieu, alle mijne vrienden.
Zeker bericht op de moort van de gevolmagtigde ministers te Rastadt. Brief van mijnheer Barbaczij, kolonel van de Hussaeren van Iseckler aen Zijne Koninglijcke Hoogheijd den artshertog Carel, veldmarchal der troupen van Zijne Majesteijt den Keijser, in het hoofdkwaertier van den etat-major tot Gensback den 30 april 1799. Ik moet aen Uwe Koninglijcke Hoogheijd rekening geven van eene geschiedenis zonder voorbeelt, misschien in de beschrijvinge van de menschelijcke schelmerijen en nog die zal verwonderen de best weeten van wat schelmstukken onse vijanden bekwaem zijn, de drij Fransche gevolmagtigde in het congres van Radstad het bevel van hun gouvernement ontfangen hebbende van hun maer te verwijderen op den laesten oogenblick, steijgerden hunne daegen in Rastadt te verlangen, niettegenstaende de herhaelde aenhoudingen die hun was gedaen van de plaets te verlaeten, waer hunne tegenwoordigheijd klaerblijkelijk onnuttig was en waer hunne zekerheijd in het midden van de beweging der legers klaerblijkelijk in gevaer was en bovenal om den haet die de volkeren van die streeken tegen hun draegt. Niets konde hunne koppigheijd overwinnen, zij voorderden zig van ons lastig te vallen door aenmerkingen vol van moetwilligheijd en lasteringen tegen Zijne Majesteijt den Keijser en Koning totdat eijndelinge den 28 van dese tegenwoordige maend ik - fol. 184 - hun deed aenseggen dat zij, ingevolgen de bevelen van Uwe Koninglijcke Hoogheijd, dat zij het grondgebied van de legers binnen de 24 uren moesten verlaeten, mijnen brief wiert hun om 7 uren 's avons behandigt, zij waeren gereet om 9 uren, de poorten van de stadt waeren gesloten, men bad hun van tot 's anderdaegs 's morgens te wagten, men stelde hun voor dat het voor hun niet zonder gevaer zoude zijn van in het midden des 's nagts te reijsen op eenen weg vervult met gewaepende boeren in een landt waer de grouweldaeden door de Fransche begaen, nog te gevoelig waeren om die vergeten te hebben, ik deed hun dan een geleijde aenbieden, twee van hun beijde, Roberjot en Bonnier, waeren van zin die aen te nemen, maer den derden Jan Debrij steijgerde daertegen met de grootste magt, hij hiel staende houden dat het niet zonder lafhertigheijd zoude zijn zulk een voorstel aen te nemen, hij voorderde de moetwilligheijd zooverre van te zeggen in zijne republicaensche brabeltael als dat de afsendelingen van de vrijheijd niet gemakt waeren om bevoordeelig te wesen door soldaeten van eene onbepaelde magt, hij eijndigde met te kennen te geven dat een Oostenrijks geleijde hem meer vreese inboesemde als trouwe, onderstuent door den secretaris van de Fransche legatie, genaemt Rosentiel, die volkomentlijk met hem scheen overeen te komen, hij besliste eijndelijk zijne medegenoten om onse raeden te verwerpen en alle voorsorg te verwaerloosen en zonder uijtstel te vertrekken. Toestemmende aen hun ongedult, deed men hun de poorten openen om 10 uren 's avons, zij vertrokken met hunne secretarissen, de vrouwen en een genoegsaem getal dienstboden, het alles vervollende vijf rijtuijgen en zij deden hunnen weg door verscheijde brandende fackelen, die hun volk droeg, verlichten, gelijk of zij wilden te kennen geven den oogenblick van hunnen doorgang. Ontrent een halve ure naer hun vertrek een detachement Hussaren van de meijne, geplaest bij de stadt, hoorende een kermende geschreeuw die scheen te komen van den kant van de - fol. 185 - Murg, tot een kwart van malkanderen, zij liepen der naertoe en vonden de vijf rijtuijgen opgehouden tot vijftig stappen van de vaerd, de lichaemen van de twee Fransche ministers, Roberjot en Bonnier, getrokken op den grooten weg en grauwiglijk verminkt. Den eenen hadt het bekkeneel gansch opgeheft, den anderen den buijk open. De vrouwen deden een wanhoopende geluijt, de dienstboden waeren in de grouwelijkste ontsteltenis. Den derden minister en den secretaris hadden verdwenen, de moorders hadden den tijdt gehadt van te vlugten. Men geleijde de rijtuijgen en de persoonen die er in waeren weder naer Rasstadt en alle de noodwendigheden wierden aen de ongeluckige toegeeijgent, waervan den staet een uijtnemende medelijden uijtboesemde, geen van hun waeren gekwest, maer hunne verwerring en droefheijd was uijtnemende. Ontrent den middernagt den secretaris van de legatie, waervan men geene tijdinge hadt en die men dood geloofde te zijn, kwaem weder te voet in de stadt en hadt geen kwetsingen ontfangen en toonde zig gansch gerust. Men ondervraegde hem, hij deed onbepaelde en belemmerde antwoorden. Hij versekerde niet te verstaen hoe hij uijt de handen der moorders ontsnapt was en twijffelde wat van den minister Jan Debrij geworden was en die men niet saeg verschijnen. Men ondervraegde ook de dienstboden van Roberjot en Bonnier en al hetgoon men er uijt hooren konde, is in 't naederen van de Murg, men sag al met een slag, uijt eene inderlaeg uijtspringen derdig welgewaepende rovers, die met den haen overgetrokken de postilions dwongen te staen, die zoo aenstonts Jan Debrij, die in het eerste rijtuijg was, stap er uijt, zonder zig te verweren en ging voor hun al roepende zijnen naem van Jan Debrij, dat hij was gevolmagtigen minister van de Fransche republijke, die het hun menigmael herhaelde en sterk uijtroepende zijnen naem van Jan Debrij, daernaer de roovers tasten hem aen en schijnen hem eenige slaegen te geven, waernaer men hem uijt 't gesicht verloren hadde in de - fol. 186 - duijsternissen, dat zijnen secretaris, Belin genaemt, ook even gelijk aengetast wiert, maer dat er hem geen leed gedaen wiert en dat die mannen die allegaeder Fransch spraeken, vroegen aen Rosenthiel, hem benaemende door zijnen naem de papieren van de legatie die hij hun zoo aenstonts overleverde en die daernaer door hun dweersde, zonder dat zij scheenen hem aen te houden, naer de papieren in de Murg gesmeten te hebben, de schelmen naederende de rijtuijgen waerin waeren de twee andere gevolmagtige ministers, zij vroegen met luijder stemme en altijdt in het Fransch aen den eenen of hij Bonnier en aen den anderen of hij Roberjot was en dat op hunne versekerde antwoorde zij hun door sabelslaegen in stukken houwden en hun maer en verlieten naer wel versekert te zijn dat zij overleden waeren. Eijndelijk, dat die monsters kwaemen te verdwijnen, in den oogenblik dat mijne Hussaeren aengekomen waeren. Ziet wat was het overeenstemmig beleijt van die menschen, gansch Rastadt was in ontsteltenis, daer was niemant of besweek van schrik en idereen verloor zig in agterdunken over dit voorval, die niet min truerig als onuijtspreekelijk was. Des anderdaegs den 29 om 7 uren 's morgens, men vernam de wederkomst van Jan Debrij, een uijtnemenden hoop liep voor hem henen, zoo door een menschlievende gedacht als door eene naturelijcke nieuwsgierigheijd van de menigte, hij was met moeijte overvallen, gansch den nagt gedoolt hebbende, hij hadt het aensicht met bloet besmet, zijne kleederen waeren ook bebloet en in stukken, hij beklaegde zig sterk, nam voor meer als twintig kwetsueren te hebben en vroeg ruste. Mijnheer den graef Giertz dede hem naer 't zijnen geleijden en ontbood zijnen heelmeester om hem zijne sorgen te beleenen, Jan Debrij deed weijgeringen van zig te laeten ondersoeken door eenen man van de konst en langen tijdt zig verdedigde al zeggende dat hij maer slaep van doen hadde en dat hij zig tot Strasburg zoude laeten verbinden, maer op de dringende aenhouding van den graef Giertz gaf hij zig eijndelijk over, - fol. 187 - niet zonder veel moeijte. Als men kwaem om hem te ontkleeden, men bevond hem gekleet met een kleet en eenen mantel waervan het laeken en de voering van eene uijtnemende dikte was, daerop droeg hij nog twee dikke vesten en twee slaplijven, zoodat niet eene van de 40 ... 50 slaegen, waervan zijnen mantel doorsneden was, niet en had konnen op zijn lichaem doordringen, hij hadt van alle kwetsueren eenige kneuzingen aen den rug en aen de schouders en eene lichte krabbelinge aen de vuijst die met voorsorg scheen gedaen te zijn en eerder door een moordpriem als door een sabel, eijndelijk bevond men hem met geene kortse. Ternauwernood waeren de uijtleggingen buijten 's landts aen den dag gekomen, met die te vereenigen met de gelegentheden alreets bekent, men begonde vremde agterduncken te hebben, Jan Debrij en Rosentiel waeren eijgentlijk die, die daegs tevooren het aenbiedt van eene geleijde zoo hoogelijks verworpen hadden, die heeft houden staen omdat het vertrek des nagts plaets hebben sou en hun alleen van de legatie hadden gespaert geweest, de haestigheijd van Jan Debrij om zig aen de moorders te noemen, de trouwe met welcke hij zig in hunne armen gesmeten had, de voorsorg met welcke zig hem geslaegen hadden schier zonder hem eenig leedt te doen, terwijlen men zijne medegenoots in stukken gehouwen had en de voorsorge die hij gehadt hadde van zig tegen dien tijdt te beplaesteren met zoovele kleederen en slaeplijven, alles schijnt eenige gelegentheden te bekragtigen, onderstuent door nog eenige aenmerkingen. Men had nog in het gedagt van de aenkomst van Jan Debrij in Rastadt, men loofde zig veel van Bonnier en Roberjot, dat hunne vreedsaeme genegentheden aen het Fransch Directorie mishaegt hadden, die ingevolgen hun, hadde toegericht Jan Debrij als eenen toesiender, dat zedert dien tijdt Jan Debrij met den - fol. 188 - secretaris Rosentiel besaten alle de trouwe van hun gouvernement, die hun trotselijk voorschrijft alle de uijtwerkselen van de twee andere gevolgmagtige en dwong hun te teekenen alle de tegenstrijdige schriften, die alle de onaennemelijcke eijsschen te kennen gaf en die eijndelijk den oorloog veroorsakt hebben, men wist dat sedert eenige maenden, bovenal Roberjot en Bonnier, veijnsden de gramschap niet meer die zij gevoelden van de rolle die men hun deed spelen en die hun zonder ophouden beklaegden omdat men de onmogelijcke vrede hadt willen geven, men wist onder andere 15 daegen voor hun vertrek dat zij aen Rosentiel gezeijd hadden in een oogenblik van bekommernis dat zij hunne wederkomst in Vrankrijk afwagtende om het wetgevende lichaem aen te draegen de onvoorsigtige buijtenspoorigheijd van het Directorie, door dewelcke hij hun gebood van altijdt iets meer te eijsschen dan men hun konde toestaen, eijndelijk om de brueke te dwingen, de laeste voornemens scheen alle menschen de vastgestelde oorsaek geweest te hebben van de doodt van die twee ongeluckige en men vond geen middel om te onderscheijden waerom, waerom de moorders alleen aen die twee persoonen gehegt waeren, ter uijtsonderinge van alle de andere, waerom uijt vreese van zig te misgrijpen, hij hadde hunne naemen doen onderscheijden en waerom hij eene besondere sorg genomen had om de papieren van de legatie in de Murg te smijten, waeronder zig zonder twijffel bevonden de geheijme onderichtingen van het Fransch Directorie. Die verscheijde bijeenvoegingen laeten aen niemant geenen twijffel meer op de waere daeders van den aenslag. Het medelijden die zig seffens Jan Debrij ingeboesemt had, voor zooveel men hem aengesien hadt, voor eenen slagoffer van zijne buelen ontsnapt, zedert dat men beter dese schrikkelijcke saeke doorgrond - fol. 189 - heeft, het schikkelijk geroep van gramschap was algemeen, Jan Debrij wist het en toonde de begeerte om zig op het alderspoedigste te verwijderen, voor dese keer vraegt hij een geleijde die hem op staenden voet toegestaen wiert en mijne Hussaeren wedergeleijden hem zelfs in den avond tot aen de Fransche voorposten met zijne vrouw en zijne dochters, zijnen secretaris en alle die, die hem in het eerste vertrek vergeselt hadden, uijtgenomen zijne twee ongeluckige medegenoots, waervan wij de overschooten bijeenversaemelden en die wij met eer deden begraeven. Het is aen mij niet om aenmerkingen te maeken op al hetgone ik kome aen Uwe Koninglijcke Hoogheijd te verhaelen, maer dat men moeste uijtboesemen hetgone men zig niet kan beletten te gevoelen, wat zoud men niet zeggen van eene regeering zoo schromelijk als die, die ze bedienen tot hunne vijanden en die ook zijn eijgen agenten doet om hals brengen, den eenen door den anderen. Zoo zij gelooven hunne staetkundige baetzugtigheijd te slagofferen, het waere onmogelijk te gelooven den indruck, welcke dese schrickkelijcke daedt in dit land gedaen heeft, geen een van de moorders en is tot nu toe van de patrouillen aengevat, schoon ik de orders gegeven hebbe dat men se moeste met nauwkuerigheijd in alle de omstreeken opsoeken. Ik ben, Uwe Koninglijcke Hoogheijd, Barbaczij, colonel. Tweeden brief van mijnheer Barbaczij, kolonel van de Hussaeren van Izeckler aen Zijne Koninlijcke Hoogheijd den ardtshertog Carel, veldmarchal, generael der troupen van Zijne Majesteijt den Keijser in het hoofdkwaertier generael van den etat-major tot Gensback den 1 meij 1799. Eenige Hussaren hebben mij gistergen gebragt, eenige uren naer het vertrek van mijnen courierdraeger der depechen die ik d'eere gehadt hebbe aen Uwe Koninglijcke Hoogheijd te adresseeren, - fol. 190 - twee mannen die de gewaepende boeren daegs tevooren om 10 uren van de morgen tegengekomen hadden op den rechten Rijhnoever, om eene kleene afgelegentheijd van Kell, de boeren naer die langen tijdt vervolgt te hebben, hadden hun eijndelijk agterhaelt een weijnig van Weulset, die ze erkenden voor Fransche en hun vindende in een verdagt gelaet, zij wilden die aenstonts ter dood brengen, maer gelijk zij versekerden dat zij nog bespieders nog krijgsgevangene waeren en in den oogenblick dat men hun tegengekomen hadt, zig bereijdeden om vroeglijk den Rijhn over te gaen, om naer 't hunnen terug te keeren, geloofde men nogtans mij die te moeten toesenden. Zij beantwoordende met veel bekommernis op alle de vraegen die ik hun deed. Ik gebood dat men hun zoud visiteeren, zij hadden elk in hunne beurs vijftig Fransche goudstukken en men vond in den sak van een van hun beijde het briefken dat ik hier voege. Brief gevonden in den sak van eenen gevangenen. Radstadt den 9 floreal om 9 uren 's avons, wij vertrekken bij een eur, gij zult ons zien tusschen 9 ... 10 uren, onse rijtuijgen zullen verlicht zijn, Jan zal in de eerste zijn en ik in de vierde met de papieren, ik bevele aen Uw de derde en de vijfde, aengeteekent R.I. Naer dit briefken gelesen te hebben, ik saeg dat ik hield twee van de uijtwersels van den afschrikkelijken aenslag waervan men zoowel de waere de daeders tot Rastadt geraeden hadt. Ik hope dat ik van hun vernemen zal de omstandigheden van dese afgrijselijcke saemensweeringe, maer het was onmogelijk van - fol. 191 - hun te doen spreeken en zij hebben eene geduerige koppige stilswijgentheijd dat de bedreijging van de doodt zelfs niet heeft konnen doen breken. Ik geloove de begeerte te voorkomen van Uwe Koninglijcke Hoogheijd met die hem te doen geleijden, omdat zij hun zelfs eijndelijk zoude konnen ondervraegen en dat zij op hunne gesteltenis uijtspreekt. Ik verneme zoo aenstonts, door wegloopers en Fransche krijgsgevangene die men komt te brengen dat Jan Debrij in Strasburg komende, de lafhertigheijd en stoutheijd gehadt heeft van zijne eijgen daedt aen mijne Hussaeren toe te eijgenen, aen die zelve Hussaeren waervan hij zijne medegenoots aengeport had om hun geleijde te verwerpen, die op het geschreeuw van de slagoffers geloopen hadden in de hope van hun ter hulp te komen, die zooveele genegentheijd betoont hadden aen de weduwen en hun gevolg die eijndelijk hem zelve in sekerheijd kwaemen te geleijden tot aen den boort van den Rijhn. Dese grouwelijcke maere heeft mij geblijkt dat het aenstookende Directorie hem een dobbel opsicht voorgestelt hadden met twee van zijne ministers te doen om hals brengen en dat hij niet alleenelijk hem heeft willen ontmaeken van de persoonen en van de stukken die hem hadden konnen plichtig maeken, maer nog te doen aengroijen eene gelegentheijd van eerrooving tegens de troupen van Zijne Majesteijt den Keijser ende Koning, geluckiglijk dese monstruese lasteringen valt door zijn eijgen baetsugtigheijd, want wat voorwensel zoude het zijn mijne Hussaeren voor te stellen om die moord te begaen, ten is hunnen haet niet tegen de Fransche, want op vijfthien dat de rijtuijgen belooken, zijn er derthien blijven leven om zig maer aen te hitzen tegen twee in het besonder, het is ook niet de begeerte der plunderingen, aengesien zij nog aen het goud nog aen het zilver nog aen juweelen geraekt hebben en hun maer aen de papieren aenkleefde. Zal men zeggen dat zij maer agierden op bevel van hunnen oversten en dat dese de papieren van de legatie wilden hebben, daer zij zig maer van - fol. 192 - de papieren bemagtigden om die in de Murg te smijten. Wiert er ooijt iets kwaekelijker verstaen en kennen wij hier niet die, die binnen Roomen eenen hun'er officieren deden dooden, om die moord aen de ministers van den Paus toe te eijgenen, die, die hunne zieke in het hospitael van Verona deden om hals brengen om van die vleeschhouwinge het senaet van Venetien pligtig te maeken. Hunne vreede opinien zijn gansch Europa door gekent en vervollen zig van hunne misdaeden en den hemel bereijt zig om hun op het hoofd te doen vallen. Ik ben, Uwe Koninglijcke Hoogheijd, Barbaczij, colonel. P.S.: In den oogenblik dat ik ging eenen courier afveerdigen om desen brief aen Uwe Koninglijcke Hoogheijd te behandigen, een detachement van mijne Hussaeren, komt van thien andere Fransche te brengen die gevonden geweest zijn aen den ingang van den naesten bosch en die teeken gemakt hadden van tegenweer en naer eenige fusikschooten geschooten te hebben, hebben zij hun krijgsgevangene overgegeven. Zij hebben bekent van sedert agt daegen uijt Strasburg gesonden te zijn met het getal van sevenentwintig om dienen aenslag te begaen en maer aengeseijt geweest te hebben in den avond van den 28 april. In den oogenblik dat men die moeste uijtwerken, zij voegen daerbij veele andere omstandigheden, dat Uwe Koninglijcke Hoogheijd beter door hunnen mond vernemen zal. Ik sende ze hem op goede geleijde met de twee andere. Mijne Hussaeren zullen geen rust hebben voordat zij het overig van de bende zullen vasthebben. | |
(17 meij 1800)- fol. 193 - Op den 17 meij waeren mij sedert eenige daegen de drij hiervooren vermelde brieven ter hand gekomen, welke ik om des zelfs merckweerdigheijd hier nevens hebbe gecopieert, als van 't grootste belangen zijnde om in de historie van de ongeluckige tijden die wij beleven gevoegt te worden. D'eerste behelsende de schroomelijcke rampen en doodtsgevaeren welke de ongeluckige priesters zonder plicht, naer de Caijenne gesleept, hebben uijtgestaen en die maer eene schets van de duijsenden ongelukken is. En de twee andere behelsende de ongehoorde vreetheden der Fransche die hunne eijgene afsendelingen te Rastadt hebben doen dooden, dat tot nog toe een geheijm was en waer zij zoo schijnbaere rouwteekens hebben laeten blijken, als t'zijnen tijde gemelt is, om hun eijgen baetsugtigheden te bedekken, welke zij tot het sluijten van een gewenschten vrede hadden moeten voorkomen. | |
(20 meij 1800)Op den 20 meij zijnde decadi den 30 florial 8ste jaer heeft men wederom de foire in zijn geheele uijtgestrektheijd gelijk de kraemen zien gesloten worden, die op den gepasseerden sondag en op het feest van Ons Heeren Hemelvaert in zijn volle uijtgestrektheijd geopent was, zijnde nu ook de processien en ceremonien der H. kercke wegens de cruijsdaegen onderbleven, zoo alsof er die daegen noijt zouden geweest hebben. Heden tegens den avond was het gerugt door de stadt verbreijt dat den tooren van O.-L.-V.-kercke door eenen schrikkelijcken aenhoudenden donder en blixem brande, dog naer het daernae toegeloop van duijsenden nieuwsgiere vernam men dat den doom of rook die men langs den tooren saeg oprijsen alleen veroorsakt was door de warmte en overvloedigen regen die desen damp veroorsakt hadde. 644 gaset van decadi den 30 floreal 8ste jaer. | |
(23 meij 1800)Op den 23 meij heeft men reets maer al te klaer voor oogen gesien dat de oproeping van alle de klassen der requisitie geen verdichsel is, terwijl men van nu af zeker weet dat er reets meer als tweehondertduijsent livers binnen Brugge betaelt zijn door de jongelingen deser stadt welke in d'een of d'ander van die classen gevallen zijn. 645 gaset van tridi den 3 prairial 8ste jaer. | |
(24 meij 1800)- fol. 194 - Op den 24 meij was eenider in de meening dat heden de foire, die nu reets ses daegen langer als in de voorgaende tijden geopent geweest heeft, te weten twee decaden of twintig daegen, is er tegens den avond door de gewone klinkers der stadt met de bekkens afgekondigt dat de foire nog voor drij daegen verlangt was, zoodat dezelve nu in plaets van 14 daegen, dat ordinaire den gefixeerden bepaelden tijdt was, nu 23 daegen zal geopent zijn, waeruijt men ziet hoedaenig de nog in wesen zijnde municipaliteijt de intresten van de inwoonders deser stadt ten voordeele is, niettegenstaende de overvloedige belastingen die door dezelve moeten betaelt worden. Desen avond korts voor 10 uren hoorde men buijten verwagtinge het carilion speelen tot naer den 11 uren en de canons wierden op de stadtswallen verscheijde mael gelosbrant zonder dat het meestendeel der inwoonders deser stadt wist waerom zulks geschiede en in meijning waeren dat het voor eene victorie was. 's Anderdaegs den 25 meij saeg men 's morgens het groot vaendel op den tooren opgesteken en men vernam dat den heer prefect, genaemt Deverij, gisteravond naer den 10 uren in stilte was aengekomen en naer door eenige der municipale bediende gecomplimenteert te zijn, zijnen intrek in het hotel De Bellevue op de Mart genomen hadde. Heden is desen heer door den etat-major onser besettinge op een trectement verwellecomt geworden, waerbij geene andere openbaere pligtigheden geschieden dan dat er tot 's avons laet eene menigte lochtfijseijen in de locht afgeschoten wierden. | |
(26 meij 1800)Op den 26 meij heeft den heer prefect zig begeven naer de members van de centraele administratie en heeft aen dezelve bekent gemakt dat hunne fontien geeijndigt waeren, gelijk ook aen de verdere bediende die in het gewesen bischdom maer al te overvloedig waeren. Seffens daernaer is in het beluijk van hetzelve bischdom den nieuwen raedt der prefecture aengestelt. Eenider verlangende wat uijtslag door dese nieuwe regeeringsforme zal tewegegebragt worden. 646 gaset van sextidi den 6 prairial 8ste jaer. | |
(29 meij 1800)- fol. 195 - Op den 29 meij was 's morgens op tevooren collegiekamer de municipaliteijt in forma vergaedert, wanneer tusschen 10 en 11 uren den heer prefect zig naer dezelve begaf en aen de leden der zelve bekent makte dat de bediening van hunne fontien geeijndigt waeren. Zeffens daernaer zijn door den zelven heer in possestie van hunne bedieningen gestelt den burger Serret als meijer, tevooren officier municipael en tot adjointen van den zelven de burgers Pieter Busschaert, tevooren administrateur van het departement; Francois Muelenaere, nogitiant en Barreel, huijdevetter, zoodat wij niet meer door de municipaliteijt maer door burgmeesters zullen geregeert worden. Met den eersten, zegt men, zullen ook alle degone die in mindere bedieningen zijn door andere vervangen worden. Niettegenstaende nogtans alle die merkweerdige veranderingen, ziet men genoegsaem dat het eijnde van onse ongelucken nog niet naedaert, terwijl er heden door den ontfanger der contributien Delpierre, die men in de Wandelinge Dulle Pier noemt, andermael eene affixe is aengeplakt waerbij het spoedig betaelen ter contributien nog strenger als tevooren in voegen was, niet alleen aensogt maer ook geordoneert wordt. 647 gaset van nonidi 9 prairial 8ste jaer. | |
(30 meij 1800)Op den 30 meij zijnde decadi den 10 prairial 8ste jaer was er naer de gewonelijcke pligtigheden in den tempel der wet op de decadidaegen groote parade van den etat-major onser besettinge, terwijl aldaer den heer prefect voor d'eerste mael verschenen was in volle uniforme, zijnde blauw laeken en omset met fijn zilver gallon rond het onderlijf omwonden met eenen grooten rooden sluijer aen de pragt der koninglijcke ministers zeer naegelijkende, welke groote parade op de Mart andermael herhaelt wiert. Ten 10 uren 's avons wiert door eene fuseije vanuijt het groot middenhuijs der Waterhalle, dat den heer prefect nu bewoont, ontsteken een schoon vuurwerk, in 't midden van welke stont ‘amour patria’, zinspelende op d'hooge bediening van desen heer en 't welk tusschen het aenhoudende vuur van 't zelve klaer gesien wiert. |