Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1799
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[November](1 en 2 november 1799)- fol. 138 - Op den 1 en 2 november zijnde den 1den pligtigen feestdag van Alleheijligen en den 2 degone van Allerzielendag, die men beijde voorheen luijsterlijk heeft zien vieren, zoo wegens het verrichten van d'alderschoonste solemnele goddelijcke diensten en het luijden der klokken, als wegens het verrichten op Allerzielendag van d'overvloedige truerdiensten, gevolgt van solemnele sermoelen, loven en octaven tot lavenis en ontslaeginge van de lijdende zielen in 't vagevier, welke in die zoo geluckige tijden in meest alle de beroemde kercken deser stadt verricht wierden, heeft men met weenende oogen op dees ongeluckige daegen alles zoodaenig zien onderblijven, zoo alsof er noijt geene goddelijcke diensten gedaen geweest waeren. | |
(4 november 1799)Op den 4 november was men heden gelijk sedert eenige daegen door de geheele stadt ten hoogsten verslaegen op het ontfangen van nieuwe belastingsbrieven wegens de personele mobilaire en sumptuaire contributie van de gepasseerde jaeren 5 en 6 van de Fransche tijdtrekening, die naer alle de belastingen die elk geduerig betaelt heeft, onmogelijk niet meer zullen konnen betaelt worden, want de heele masse gelt van elk uijtgeput word, zijnde voor mijn deel gelijk in dezelve belastingsbrief te zien is eene somme van L. 172-546 toegesonden gesonden, welke zal moeten betaelt worden. 588 gaset van tridi 13 brumaire 8ste jaer. | |
(8 november 1799)Op den 8 november heeft men met de grootste verontweering in het tribunal correctioneel in 't openbaer zien condemneeren tot de straffe van twee jaeren opsluijting in een correctiehuijs van het departement den eerw. pater Capucijn, genaemt Pepinus, die vermaerden predikant in de kercke van St.-Salvators geweest heeft en die in de laeste opsoeking naer de priesters in het huijs van d'heer Goethals, zeepsieder, was aengevat en dit alleen omdat in zijne portefullie gevonden was een bescheet van een kint dat hij volgens het gebruijk van de H. kercke gedoopt heeft. Dus ziet men klaer tot hoeverre de vervloekkelijcke Fransche woede op de geestelijcke bedieningen uijtgebreijt is. Tusschen alle de ongelucken die wij beleven heeft men heden ook verscheijde geslagte koeijbeesten van uijt het groot vleeschhuijs naer buijten om te delven zien vervoeren, omdat die beesten van de alverslindende plaege van het hoornvee waeren aengetast geworden. 588 gaset van septidi den 17 brumaire 8ste jaer. | |
(10 november 1799)- fol. 139 - Op den 10 november is des morgens ten elf uren het drijcaleurig vaendel op den tooren opgesteken, wanneer ook seffens tot 12 uren op 't carilion gespeelt wiert, welke van 3 tot 4 uren in den naermiddag herhaelt wiert. Seffens ook het volgende bericht van eene victorie afgekondigt wordende. Parijs den 16 brumaire. Burger commissaris, ik sende U de aengenaeme tijding welke het Directorie door eene bootschap aen den raed der ouderlingen zooeven toegesonden heeft. Telegraphicke tijding. Den 10 deser heeft de Rijhnarm,e alle de vijandlijcke posten op den Necker verovert, 800 mannen zijn krijgsgevangen genomen, het getal der doode en gekweste is heel groot. Eene groote menigte belegeringsartillerie, magtige magasijnen en de stadt Stuttgardt zijn in onse magt gevallen. Leve de republick. Onderteekent Herwijn, lid van den raed der ouderlingen. Voor overeenkomstige kopije, den centraelen commissaris bij het departement der Leije, Fournier. Heden zijnde sondag den 19 brumaire 8ste jaer ende martdag heeft men geene de minste eetwaeren of graen door de landtslieden ter mart gebragt geworden, zoodat men heden ook de martklokskens, die tot nog toe op de zondaegen of H. daegen martdag zijnde, geluijt hadden op de gewone uren, niet meer gehoort heeft alsof het geen martdag zoude geweest hebben. | |
(12 november 1799)Op den 12 november in den middag wiert eenider als met eene buijtengewone vruegt bevangen, voorsiende een spoedig eijnde van alle onse rampen, miserien en ellenden die wij nu eene reeks van jaeren hebben uijtgestaen, zoo door de revolutie deser landen als de nog ongeluckiger van Vrankrijk op het vernemen dat bij de centraele administratie van ons departement eenen expressen uijt Parijs is aengekomen met versekerde maeren dat het Directorie, den raed van 500 en degone van 250 ouderlingen aldaer buijten staet van bevel gestelt is en reets naer St.-Cloud verplaest zijn en dat den generael Bounaparte gesaementlijk met Moureau zig aen 't hooft der gewaepende magt geplaest heeft, zooals men reets in de gasette van heden N. 590 van primidi 21 brumaire 8ste jaer zien kan. | |
(15 november 1799)- fol. 140 - Op den 15 november naerdat men geduerig niet dan aengenaeme tijdingen uijt Parijs ontfangen heeft, zijn eijndelinge dezelve op heden in den balcon van 't stadthuijs door de municipale bediende in volle forme afgekondigt geworden en des naermiddags door de municipaliteijt te peerde, verselt met een vaendel en een detachement gendarmen ook te peerde, in de besonderste plaetsen der stadt ook afgekondigt geworden, behelsende dat het heele order van saeken te Parijs verandert is, den raedt van 500 gescheijden, met de naemlijst van de aengehoude members van den zelven raedt en dat den generael Bounaparte, die gekwest geworden is, zig aen het hooft van die merkweerdige veranderingen gevoegt heeft, welke men in zijn geheel in de 591 gasette van Gend van heden van quartidi 24 brumaire 8ste jaer in 't geheel zien kanGa naar eind(22). | |
(16 november 1799)Op den 16 november wierden in den morgen in den balcon van het stadthuijs nog verscheijde releglementen betrekkelijk tot het nieuw order van saeken van Parijs door de municipale bedienden in volle uniforme afgekondigt die alle niet als een goed order voorspellen en in den naermiddag tusschen drij ... vier uren saeg men op den Burg vergaederen alle de members van de wetgevende magten in uniforme en met de vliegende vaendels, welke zig tusschen eenen hevigen regen en als met eene schaemte en vreese bevangen in treijn begaeven naer den tempel der wet om alle de nieuwe reglementen die zij gister niet pligtig genoeg hadden laeten afkondigen opnieuws aen het volk te verkondigen. Omdat dit alles als naer gewoonte niet met het opsteken der vaensels, spelen van 't carilion en in triumphe geschiet, hoort men reets het volk in stilte hun beschimpen, zelfs heden zooverre zeggende dat het jammer was dat door zoo weerdige mannen in zulkdaenig een slegt weder amende moest in publick gedaen worden. | |
(17 november 1799)Op den 17 november zijnde sondag was alles stil tot 's morgens ontrent 11 uren, wanneer men op 't onvoorsiens eene groote attroppering van het volk saeg, besonder ontrent het seminarie en dit op eene verbreijde maere dat de menige gevangen priesters boven de 60 jaeren in 't seminarie ten 12 uren gingen losgelaeten worden. Nauwelijks - fol. 141 - was die tijding rond de stadt verbreijt of meer dan 8000 menschen saeg men vooraleer zelfs dat die ure gekomen was, ontrent het seminaerie in meening van de ongeluckige slagoffers van de Fransche dwijngelandije te zien verlossen, welcke ongeluckige van binnen ook van geen ander gevoelen waeren, maer verwondert was men, in plaets van die zoo gewenschte verlossing te zien verschijnen de gewaepende van de Fransche magt te peerde, om de menigte geattroppeerde te scheijden, verscheijde der zelve naer eenige beledingen aen de municipaele aengedaen te hebben, uijt welk licht de grootste wanorders zouden gesproten hebben, wierden aengevat en in 't gevang onder de gerenueerde H. Bloetcapelle beweegt wierden, alwaer men op hunne inbringing aen eene coorde verhangen vond eenen boer die daerin maer desen morgen voor het stelen van aerdappelen was gevangen geset en die zig waerschijnelijk uijt wanhoop aldus ongeluckig verhangen heeft. Aldus wiert den opstand voor dese reijse nog in den beginne gedempt, hoewel er tot zelfs in den nagt attropperingen van 't volk plaetse hadden, tot zooverre dat er geduerende den nagt eenige glaese vensters van eenige municipale bediende ingeslaegen wierden. Desen naermiddag is ook uijt zijn huijs gelicht eenen konstschilder genaemt Bouwens, wonende in de Vlamingstraete en in egtenisse beweegt, die zoo men zegt den opstoker en zelfs verbreijder van die ongegronde tijding geweest te hebben, welken, indien zulks waer is, het dier zal moeten betaelen om de slegte gevolgen die zulk eene te voorbaerige tijding zoude konnen veroorsakt hebben. Desen naermiddag wiert ook bij hallegebode van 't stadthuijs en trommelinge rond de stadt gepubliceert dat de municipaliteijt met de grootste verontweeringe vernomen heeft dat eenige persoonen hebben bestaen de garnisairen te beledigen die tot betaeling van de contributien gesonden worden, waerom aen eenider bevolen wordt de opgeleijde contributien die als voorheen voortdueren te betaelen en dat de minste beledingen streng zullen gestraft wordenGa naar eind(23). | |
(18 november 1799)- fol. 142 - Op den 18 november was eenider met het aenbreken van den dag in de grootste verslaegentheijd gedompelt op het vernemen dat men in desen vroegen morgen tot naer het opkomen van den dag in verscheijde huijsen deser stadt de nauwkuerigste huijssoekingen gedaen heeft naer de nog genoegsaem ongeluckige priesters die nu sedert zoo lang verborgen sitten en den slagoffer van het voorgaende woedende Fransch gouvernement geweest hebben, dog geluckig verneemt men dat er geene ontdekt geworden zijn. Aldus is alle onse hoop die men gistermorgen hadde opgevat als in eenen rook verdwenen, in meijning dat de vreetheijd een eijnde ging nemen, dog die droeve vooruijtsichten scheijnen maer al te veel aen te kondigen dat het eijnde van onse menige ellenden nog niet ten eijnde is, temeer omdat men heden, dat alle herten tot in 't diepste der ziel bedroeft, heeft zien een begin maeken van de verkoopinge van alle soorten van materiaelen in het gebouw van de schoone kercke van St.-Donaes die nu als door verrodde wolven reets zoodaenig afgebroken en verwoest is dat die behalvens nog de kuijpe van het gebouw aen geene kercke meer is gelijckende. Des anderdaegs is met die verkoopinge voortgegaen geworden. 592 gaset van octidi 28 brumaire 8ste jaer. | |
(21 november 1799)Op den 21 november zijnde decadi den 30 brumaire 8ste jaer zijn zonder eenigen anderen toestel als de gewone pligtigheden op de decadidaegen in den tempel der wet verricht de gewone ceremonien waernaer zeer eenvoudig door alle de members der openbaere bedieningen den eedt van trouwe vernieuwt wiert aen het nieuw Fransch gouvernement onder het oppergesag van den generael Bounaparte en in welken eedt men ziet dat de constitutie van het jaer 3 vernietigt is, desen eedt is ook door den etat-major onser besetting en door de troupen, zoo voet- als peerdevolk, zoo in den tempel der wet als op de publicke plaetsten vernieuwt geworden. | |
(22 november 1799)Op den 22 november heeft men andermael in alle de openbaeren vleeschhuijsen en publicke staelen zeer nauwkuerig ondersoek gedaen naer de geslagte hoornbeesten en degone bevonden besmet te zijn, zijn naer buijten gevoert en gedolven, want zoo in 't slagten en verkoopen der besmette beesten niet genoeg voorsien wordt, vreest men dat alhaest het volk door de pest zal besmet worden. 593 gaset van primidi 1 frimaire 8ste jaer. | |
(23 november 1799)- fol. 143 - Op den 23 november is bij order van de municipaliteijt bij hallegebode van 't stadthuijs afgekondigt eene zeer wijtloopige proclamatie behelsende hoofdsaekelijk dat de municipal(it)eijt inziende den slegten en gevaerelijcken staet der verscheijde bruggen en kaeijen gelegen binnen de commune van Brugge, waerdoor reets groote ongelucken zijn veroorsakt en nog door droeviger zouden konnen gevolgt worden en terwijl de noodige fonds tot het repareeren der zelve ontbreken (terwijl wij overlast worden door zoodaenige contributien en ongehoorde betaelingen, die alhaest alle de fonds van ons ongeluckig landt staen uijt te putten), zoo heeft de municipaliteijt besloten geduerende desen winter de stadt door het verlichten van de gewone lanteerens te verlichten (die in de geluckige tijden al van over twee maenden wierden ontsteken), zoo nogtans dat den generaelen onkost ten laeste van de gesaementlijcke borgers zal moeten gedraegen worden en dat degone die hetzelve last niet zullen konnen helpen draegen door de proprietarissen van hunne huijsen zal moeten gekweten wordenGa naar eind(24). Dit alle voorspelt dat de ongeluckige inwoonders deser stadt in korten tijdt staen gerenueert en teenemael uijtgeput te worden. | |
(26 november 1799)Op den 26 november heeft men vernomen dat op de parochie van Ruddervoorde een groot ongeluck en misschien zelfs moord op gisteren is voorgevallen. Zekeren Millecamps, opkooper der nationeele grondgoederen, die voor d'inkomste der Fransche niets besat en overrijk geworden is, aldaer hebbende gaen jaegen, is door het afloopen van zijn eijgen fusik langs den onderbuijk doodtgeschoten geworden. Welke zoo in 't algemeen geseijt wordt door het omvallen van dezelve zijn fusik zoude veroorsakt zijn, dog van welke verschillig gesproken wordt. 594 gaset van quintidi 5 frimaire 8ste jaer. | |
(29 november 1799)Op den 29 november in den naermiddag is met alle pligtigheijd binnen dese stadt bekent gemakt geworden de wet raekende de afschaffing van de aengehouden gijselaers en autagen die in het geele departement der Leije gelijk in alle andere departementen zeffens moeten in vrijheijd gestelt wordenGa naar eind(25). Dit Fransch besluijt dat de strengheijd eenigsints schijnt te versagten, wiert pligtig afgekondigt met de blaesende trompet door eenige gandarmen te peert met een vaendel, door de municipale bediende ook te peerde afgekondigt wordende. 595 gaset van octidi den 8 frimaire 8ste jaer. |
|