|
| |
[Oktober]
(1 oktober 1799)
Op den 1 oktober was 's morgens de groote drijcaleurige vlagge op den thoren opgesteken en degone voor het stadthuijs gehangen, de canons wierden op de stadtswallen gelosbrant en van 8 tot 9 uren is er op 't carilion gespeelt geworden tot het vieren van de feest van den 9 vendemaire, wanneer de ongeluckige Nederlanden aen de Fransche republijk vereenigt zijn. Van 12 tot 1 uren 's middags hoorde men op 't onvoorsiens alle de klokken van de gerenueerde kercke van St.-Donaes luijden, welk geluijt men nu reets teenemael ongewoon is geworden en seffens wieren der affixen aengeplakt van de errovering door de Fransche van de stadt Zurick in Switzerland met verscheijde groote voordeelen die de Fransche op de vereenigde keijserlijcke en Russissche legers zouden behaelt hebben. 's Avons van 6 tot 7 uren wiert er andermael op 't carilion gespeelt en daernae geduerende een ure de kanons op de stadtswallen gelosbrant wegens het vieren van eene lijkfeest voor den generael Jeubert, onlangs in de Fransche legers in Italien gesnevelt, welke feest op morgen door de Fransche zal geviert worden.
| |
(2 oktober 1799)
- fol. 130 - Op den 2 oktober zijnde den 10 vendemiare 8ste jaer wiert de lijkfeest van den generael in 't volgende order ter uijtvoer gebragt. 's Morgens ten 6 uren wierden de kanons op de stadtswallen gelosbrant welke geduerende den dag van halve tot halve ure tot 's avons herhaelt wiert, zijnde ook geduerende den dag op verscheijde uren op 't carilion gespeelt geworden. Om thien 's morgens vergaederden als naer gewoonte alle de members van de geconstitutioneerde magten op den Burg met hunne vaendels, de nationaele gendarmerije, de burgers van de nationale garde van Arras alhier in besetting liggende en de kinderen der arme- en ander scholen met hunne leermeesters, alle de members een swart floers rond den arm gewonden zijnde en alle de vaendels ook met swarte floersen behangen zijnde. Tusschen den treijn wiert gedraegen eene lijkbusse en langs de Wollestraete op de Mart gekomen zijnde op een swart bekleet pedestael nedergeset. Hetzelve was gestelt voor den vrijheijdtsboom tusschen sparreboomen, tusschen welke pijramijden stonden met geschriften betrekkelijk tot de daeden van den generael Jeubert. Voor de groote lijkbus was er leeger gestelt eene andere ook in den rouw bekleet. Naer eenige truerige krijgsverrichtingen gingen alle de members van den heelen treijn rond de lijkbusse elk met een lauwertak in d'hand welke zij nederwierpen in de leegste geplaeste lijkbus, aldus de doodt van den generael betruerende, omdat er geene militaire in stadt is die rond dezelve hunne fusikschoten konden losbranden. Den treijn langs de Vlaming- en St.-Jansstraete in den tempel der wet gekomen zijnde, die konstig in den rouw bekleet was, wierden aldaer truergesangen gesongen en de daeden van den gesnevelden generael afgelesen, waernaer om een ure den treijn op den Burg weergekeert zijnde, aldaer uijteen is gescheijden geworden.
| |
(4 oktober 1799)
Op den 4 oktober wiert 's morgens van 12 tot 1 uren en 's avons van 6 tot 7 uren op 't carilion gespeelt en een naeder bericht geaffixeert wegens de nederlaeg der Russissche en keijserlijcke troupen waerin gesegt wordt dat, dat zonder te rekenen de menige gesnevelde en krijgsgevangene, eenen generael gedoodt en drij andere zouden krijgsgevangen genomen zijn, aen welke tot nog toe weijnig geloof gegeven wordt. 579 gaset van duodi den 12 vendemiare 8ste jaer.
| |
(7 oktober 1799)
- fol. 131 - Op den 7 oktober is 's morgens van 7 tot 8 uren op 't carilion gespeelt en den volgenden brief uijt Parijs geaffixeert geworden. Copij van eenen brief van den volksverbeelder Herwijn aen den burger Fournier, generaelen commissaris van het departement der Leije. Parijs den 12 vendemiaire ten een uren en half in den raed. Ik sende U lieden hiernevens eenen brief welke den volmagtigen minister der Helvetische republijk aen eenen van onse amptgenooten geschreven heeft, luijdende als volgt. Parijs den 12 vendemiaire van 8. Den volmagtigen minister der Helvetische republijk heeft zooeven officieele tijdinge ontfangen door eenen brief van den generael Chabran aen den nationeelen Stattharter van Basel gesonden, den 7 deser maendt, dat het overrig der Oostenrijksche en Russissche troupen over de Thar teruggekeert was en dat men hun nog op de hielen sat. 8000 Beijersche hadden zig alreets bij de Oostenrijks Russen gevoegt, de republicaenen hebben, behalven 6 vaendels, nog meer dan 100 stukken artillerij verovert. Het verlies der vijanden in dooden, gekwesten en gevangenen beliep op dien dag reets op meer dan 20000 mannen. Onderteekent P.J. Zeltner. Voor overeenkomstige copije den volksverbeelder, onderteekent Herwijn. Hoe groot alle de voordeelen der Fransche legers langs de kanten van Zwitserland ook opgegeven worden, wordt door het meestendeel van 't volk daeraen nogtans niet zonder redens getwijffelt, omdat de vruegdeteekens zeer kleijn zijn, die voorheen om mindere victorien in overvloed gemakt wierden. 580 gaset van quintidi den 15 vendemiare 8ste jaer.
| |
(9 oktober 1799)
- fol. 132 - Op den 9 oktober wiert 's middags van 12 tot 1 uren op 't carilion gespeelt en van een tot twee uren zijn alle de klokken van de gerenueerde kercke van St.-Donaes geluijt geworden wanneer seffens geafxiteert wiert de officieele tijding van het verlies der Oostenrijksche en Russissche troupen in Zwitserland ondergaen, als hiervooren vermelt en dat er behalvens het verlies van Zurich, 19500 mannen gedoodt en krijgsgevangen genomen zijn, behalvens 150 stukken kanon die door de Fransche zijn verovert geworden. Ook is bij dese victorie eene tweede geaffixeert waerin geseijt wordt dat er is het oosten bij Aboukir 6000 mannen Turken geslaegen en dat onder dese zig bevint Kiossa Mustapha Bassa, die ook door de Fransche is gedoodt geworden.
Desen naermiddag zijn in het tribunal crimineel ter doodt veroordeelt eenen man en vrouwe voor het begaen van dieften met braeke en geweldigheden op de persoonen, hebbende dese een jong kint van een jaer oudt, 't welk ten koste van de republijke naer hunne doodt zal onderhouden worden.
| |
(11 oktober 1799)
Op den 11 oktober is andermael van 1 tot 2 uren 's middags op 't carilion gespeelt geworden en het volgende bericht geaffixeert. Brugge den 18 vendemiare 8ste jaer. Den generael Bonnard, komandant van de 24ste militaire devisie, aen de centraele administratie van het departement der Leije. Ik spoeije mij burgers administrateurs om U de officieele tijding te senden dat de Engelsch Russissche arm,e op den 14 vendemiaire 's morgens om 7 uren geheel onse linie van Wijk op Zee tot aen Akersloot aengetast heeft, het gevegt heeft geduert tot 's avons ten agt uren. Den vijand is met nederlaeg teruggejaegt. Men heeft hem 11 stukken kanon en vijfthienhondert mannen krijgsgevangene genomen. Lord Chatam, broeder van mijnheer Pitt, is gevaerelijk aen de keel gekwest, etc. Gelieft dese tijding door den druk zooveel mogelijk kenbaer te maeken. Leve voor altijdt de republijk. Onderteekent Bonnard. 581 gaset van octidi den 18 vendemiaire 8ste jaer.
| |
(13 oktober 1799)
- fol. 133 - Op den 13 oktober 's morgens om 10 uren is het groot drijcaleurig vaendel op den thoren opgesteken geworden. Van 11 tot 12 uren, van twee tot 3 uren en van vier tot vijf uren is op het carilion gespeelt geworden, welk gespel telkens geduerende een ure gevolgt wiert door het luijden van alle de klokken van de gewesen kercke van St.-Donaes. Seffens wiert ook de officieele bevesting geaffixeert van drij victorien die de Fransche legers behaelt hebben, te weten de naedere confirmatie van de nederlaeg der Turken door den generael Bounaparte in Egijpten behaelt, degone behaelt in Zwitzerland op het leger van den generael Suwaron, opper-generael van het Russich leger, waerin geseijt wordt dat de vijandlijcke arm,e in volle nederlaeg tusschen de gebergten van Grouwbunderland gevlugt is; behelsende de derde victorie, eene tweede nederlaeg die de Engelsche en Russissche legers in Holand ondergaen hebben. Dit gespel en gedommel der klokken dat wij reets ongewoon waeren te hooren, verbaest alle de waere vrienden der monarchie zoodaenig dat als eene beweenelijcke droefgeestigheijd als op de aensichten van veele persoonen gesien wordt.
| |
(14 oktober 1799)
Op den 14 oktober wiert gelijk gisteren het groot drijcaleurig vaendel op den thoren opgesteken en op dezelve uren op 't carilion gespeelt en daernae het geluijt der klokken van de kercke van St.-Donaes hernomen, wanneer ook seffens een bericht geaffixeert wiert van de nederlaegen welke de Engelsche en Russissche troupen in Holant ondergaen, zooverre zelfs dat het schijnt dat zij andermael zullen moeten inscheepen en afsien van de befaemde landing welke zij aldaer gedaen hebben. Alle welke berichten naeder in de Gendsche gasette N. 582 van duodi den 22 vendemiare 8ste jaer konnen gesien worden.
Heden zijnde den feestdag van den H. Donatianus, patroon van Brugge, heeft men wel alle publicke werken zien onderblijven, maer gehoort een truergeluijt der zelve kercke dat in de geluckiger tijden met zooveel godtvrugt als vruegt gehoort wiert.
| |
(16 oktober 1799)
- fol. 134 - Op den 16 oktober 's naermiddags ten 4 uren wiert het drijcaleurig vaendel op den hallentooren opgesteken en de drijcaleurige vlagge voor het stadthuijs gehangen. Seffens wiert er tot den 5 uren op 't carilion gespeelt, welke gevolgt wiert door het luijden van alle de klokken van St.-Donaes tot den 6 uren en welk geluijt nog desen avond van 7 tot 8 uren herhaelt wiert. Nog desen avond wiert er aengeplakt een bericht behelsende eene complete victorie door de Fransche in Zwitserland behaelt en waerin geseijt wordt dat 10000 mannen der Oostenrijksche en Russissche legers op het slagvelt gebleven zijn en vier generaels, dat er 20000 zijn krijgsgevangen genomen waeronder ook vijf generaels en dat er nog 3000 in de retraite gebleven of krijgsgevangen zijn. Een ander bericht vermelt als dat den generael Bounaparte met nog eenige andere generaels uijt den Oosten in Flejns, departement van de Var, is aengekomen, naer 18000 mannen Turken te hebben verslaegen en zijne legers in den besten welstant gelaeten te hebben. Wat er van dit alles zijn mag, zal moeten door het vervolg van tijdt naeder gesien worden. Ter oorsaek deser zoo groot opgegeven victorien zijn ook desen avond de kanons op de stadtswallen van 8 tot 9 uren verscheijde mael gelosbrant geworden.
| |
(17 en 18 oktober 1799)
Op den 17 en 18 oktober is het groot vaendel op den thoren, boven welke eenen lauwertak gesteken was, opgesteken gebleven en drijcaleurige groote vlagge voor het stadthuijs blijven hangen zonder dat er geduerende dees twee daegen eenige de minste andere vruegdeteekens over de aengekondigde victorien betoont wierden, welke eenider met reden verwondert maer zoo weijnig vruegt over dusdaenige groote victorien te worden betoont, daer men in 't algemeen gemeijnt hadde dat het gedommel der canons, spelen van 't carilion en luijden der klokken wel agt daegen lang zoude gecontinueert hebben en waeruijt men in 't algemeen besluijt dat alle die zoo groote victorien door de Fransche zeer worden vergroot, terwijl alle die landen verre van ons afgelegen zijn en 't welk nogtans niet verholen voor 't publick zal konnen gehouden worden. 583 gaset van sextidi den 26 vendemiare 8ste jaer.
| |
(21 oktober 1799)
- fol. 135 - Op den 21 oktober was men 's morgens in de grootste verslaegentheijd op het zien maeken van toebereijtselen en het stellen van leederen tot het afbreken en demoulieren van het heele overschoon gebouw, kercke, ommegang en menige andere aendependerende gebouwen van St.-Donaes, die wel vooreer de glorie der godtvrugtigheijd en den luijster der stadt was en nu bestemt is om geheel afgebroken te worden. Dog wat laeter in den morgen zijn de geplaetste gereetschappen weggenomen en aen geen breken begonst, waeruijt men besluijt dat er contra-order moet gekomen zijn, waerdoor mogelijks die kercke en gebouwen nog niet zal afgebroken worden.
| |
(22 oktober 1799)
Op den 22 oktober zijnde decadi den 30 vendemiare 8ste jaer der Fransche republijke wierden de pligtigheden en houwelijksceremonien als naer gewoonte verricht in den tempel der wet en 's middags ten een uren wiert het drijcaleurig vaendel op den thoren opgesteken en de groote vlagge voor het stadthuijs gehangen, de canons wierden op de stadtswallen verscheijde mael gelosbrant en bijnaer den heelen naermiddag op 't carilion gespeelt. Ten vier uren naermiddag tot 's avons saeg men eenen buijtengewonen Franschen treijn en den triumphwaegen inspannen, met welke vooropgaende het Fransch peerdevolk en dezelve volgende, rond alle de besonderste straeten der stadt gereden wiert. Op desen waegen bevonden hun de besonderste members der municipale en andere administratien met alle de waijende drijcaleurige vaendels die rond den waegen geplaest waeren, welke door ses witte paerden getrokken wiert. Des avons van seven tot elf uren was op eene strenge gegeven ordonantie de heele stadt verlicht, wanneer ook de canons op de stadtswallen andermael gelosbrant wierden. Een berigt wiert er geaffixeert, waerin onder andere omstandigheden gemelt wordt dat de Engelsche en Russissche troupen Holant staen te verlaeten en er eene capitulatie getrokken is, gelijk breeder in de Gensche gasette van heden N. 584 van decadi den 30 vendemiare 8ste jaer kan gesien worden.
| |
(23 oktober 1799)
- fol. 136 - Op den 23 oktober heeft men 's morgens vernomen dat er gisteravond groote buijtenspoorigheden zijn begaen, selfs geassisteert door eenige mu(ni)cipaele bediende. De glase vensters van verscheijde huijsen zijn met gewelt ingeslaegen en in andere groote steenen geworpen uijt eenen enkelen haet, omdat er zelfs in de grootste huijsen der stadt enkelijk twee keerssen ontsteken waeren en in veele hoekhuijsen maer alleen aen de voorgevels licht ontsteken was, zullende over dese die men teregt noemen mag straetschenderije, door menige borgers niet zonder redens aenkl(a)gten gedaen worden. Dog wat zal zulks baeten, terwijl men opentlijk ziet dat den goddeloosen Franschen haet zoodaenig vergalt en verbettert is, dat door hun waere het in hunne magt, niet alleen de huijsen maer de weldunkende persoonen zouden verplettert worden. Men moet bekennen dat de illuminatien gisteravond in 't algemeen, tenzij aen de huijsen der Fransche gesintheijd, zeer truerig waeren, eenider meest niet meer dan twee keerssen gestelt hebbende, waeruijt men zien kan met wat blijve vooruijtsigt de maeren van alle die Fransche victorien aen het publick toegekomen zijn.
Desen morgen zijn van 10 tot 12 uren op een schavot geplaest op den Burg in hunne gewone kleederen door den scherpregter tentoongestelt en met een placaet boven hun hooft aen eene staek gebonden twee persoonen, welke door den crimineelen regtsbank voor het stelen zonder braeke t'eijnden de executie tot de straffe van ses jaeren opsluijting in een correctiehuijs van het departement verwesen waeren.
| |
(25 oktober 1799)
Op den 25 oktober heeft men eijndelinge een truerig begin zien maeken en met het grootste hertsseer aensien het begin van het ter nederwerpen van de overschoone kercke, ommegang en menigvuldige andere gebouwen van St.-Donaes, die weleer den roem der stadt en van ons kwijnende en alderongeluckigste Nederland was, zijnde den ommegang waer men met eenen ingang langs den Burg met eenen anderen langs de Philipstokstraete uijtkwam, in 't midden een groot kerkhof beplant met boomen, zijnde het kapitel, dekenije en andere gebouwen op zijden bevattende zoo groot, dat hiervan van aen de Philipstokstraete tot op den Burg een straet met weerzijden huijsen zal getrokken worden, naerdat den roem van godtvrugt voor de stadt zal ten gronde afgebroken zijn. 585 gaset van tridi den 3 brumaire 8ste jaer.
| |
(28 oktober 1799)
- fol. 137 - Op den 28 oktober was men 's morgens in de grootste verslaegentheijd op het vernemen dat Nicasius Aernts, jongman en meester-bakker, wonende in St.-Amandtstraete, zig zelven desen morgen met eene koorde, sittende op zijn bedde en met de beenen van het spondeberd afhangende, verhangen heeft. Men zegt in 't algemeen dat de ellendige en ongeluckige tijdtsomstandigheden hem tot het begaen van die daedt bewogen heeft, omdat hem garnisairen weren toegesonden, mits hij konde volkomen aen de belastingen die hem sedert eenigen tijdt waeren toegesonden en die nu voor eenider wel het vierdobbel verhoogt zijn geworden.
| |
(29 oktober 1799)
Op den 29 oktober heeft men alwederom een ongeluckig begin zien maeken van het teenemael afbreken en te gronde werpen van het gebouw en kapelle van den H. Amandus, staende ten voorhoofde in de straete van den zelven naem en weleer ten tijde van den H. Amandus, bisschop, op zijne bevelen gebouwt, als door dien H. bisschop het Nederland bekeert en ten meerderen deele van de ketterije waerin het alsdan gedompelt lag ontbonden wiert. Dese capelle die overschoon gebouwt was, heeft toebehoorende geweest aen de neeringe van de kruijthalle en is door het haetelijcke Fransch gebroet, gelijk alle andere kercken, gebouwen, landen en goederen als nationael goed verkogt geworden. Dus zal men alhaest onse befaemde stadt door het afbreken van schoone kercken en gebouwen en berovinge van onse heele H. religie, die wij zoo geluckig genooten, als aen eene wilde woestijne gelijk zien worden, want langs alle kanten der stadt ziet men niet anders meer als de reunien van de schoone kerken, van abdijen, cloosters en kapellen die zommige ten gronde, andere half afgebroken zijn en op eenige van welcke huijsen worden gebouwt en op andere niet, zoodat men in korten tijdt, ten waere den hemel de overvloedige ongelucken in welcke wij gedompelt zijn geliefte te veranderen, haest niet meer als 't gehuegen in 't hert zal overig hebben van de geluckige tijden die wij in onse daegen nog met blijdtschap beleeft hebben. 586 gaset van sextidi 6 brumaire 8ste jaer.
| |
(31 oktober 1799)
Op den 31 oktober 587 gaset van nonidi den 9 brumaire 8ste jaer.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd