Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1798
(2016)–Jozef van Walleghem–
Auteursrechtelijk beschermd[April](1 april 1798)Op den 1 april zijnde palmsondag, feestdag op welke men voorheen zooveele pligtigheden in onse H. kercken heeft zien plegen, zoo wegens het wijden der palm, omdraegen van de processie, zooals in 't vervolg deser beschrijvinge kan gesien worden, als alle andere godtsdienstige pligtigheden, die op heden met het instellen van den H. paesschen in alle kerken gepleegt wierden. In de kerke van St.-Salvators nogtans wiert 's morgens om 10 uren door den beeedigden priester Van Cuijl misse gelesen en palm gewijt, welke onder een groot gemor van 't volk aen elk uijtgedeelt wiert; uijt welke men wegens de scheltwoorden die er uijtgeropen wierden troubelen voorsaeg; dog zulks liep nog gerust af en den priester ging van den autaer en ontkleede zig. Wanneer den coster gelijk nu in alle andere kerken de gewoonte is zelfs onder het spelen van den orgel en gesang bij forme van misse en lof te doen, dog zonder priester het H. tabernakel opende tot aenbidding van 't volk van den waeren Godt; welke den priester Van Cuijl ziende en dat de godtvrugt meerder als tot zijnen dienst was, is hij naer den hoogen autaer gegaen en heeft het Alderheijligste willen naer 't tabernakel draegen; den coster wilde zig hiertegen versetten en den priester Van Cuijl zegt men, gaf hem eenen stoot welke den koster met wederstooten bejegende; immers den troubel in 't aenschrijn Godts scheen algemeen te zullen worden en eenige vrouwspersoonen begonden reets te roepen ‘slaet den schismatiquen priester doodt’, dog twee schaedebeletters toegekomen zijnde, nam den priester Van Cuijl het Alderheijligste weg en sloot het gaende tusschen de twee schaedebeletters weg, in het groot tabernakel agter den hoogen autaer, welke het gemor, luijd opschreeuwen en schelden tegens den priester Van Cuijl nog vermeerderde, zoodaenig dat men in 't midden der kercke in den choor voor de grootste troubelen bevreest was. In den naermiddag was den voormelden priester en den coster voor het committ, van police gedaegt, onder een attroppering van volk voor het huijs van den zelven priester, zoodaenig dat hij met de schaedebeletters weggaende het geroep van 't volk wederom was ‘slaet hem doodt, slaet hem doodt’, waermede den opstant die men tegemoet gesien hadde eijndigde naer gehoort rapport is den priester Van Cuijl naer zijn huijs gesonden en den coster is tot naedere ondersoeking in egte van vangenis beweegt geworden. | |
(2 april 1798)Op den 2 april zijn binnen dese stadt Brugge van Oostende aengebragt, om voor het tribunal crimineel gevonnist te worden, ses matroosen welke aldaer eenige magasijnen met verscheijde braeken van eene merkweerdige partije koopmanswaeren bestolen hebben. Ook is tot Oostende in egtenisse beweegt eenen moordenaer die over eenige daegen eenen koopman van Iper, komende met ontrent 200 croonen van scharbakken, moordaedig vermoort heeft, naer langs den weg hem vergeselschapt te hebben, zijnde alle het gelt bij den moordenaer korts naer de moort vastgenomen zijnde bij hem gevonden geworden. 423 gaset 2 april, etc. | |
(3 april 1798)Op den 3 april was men 's morgens met het aenbreken van den dag als van eenen donderslag getroffen op het vernemen dat desen morgen ontrent den vijf uren 14 van de vastgenomen priesters met vier fouturen naer Rochefort vervoert zijn, tusschen een groot geleijde militaire peerdevolk, naer een kort en aldertruerigste afscheijt van hunne vrienden en bekende genomen te hebben. Dese priesters zijn de volgende: Bernardus Moens, gewesen lid van het kapittel van St.-Donaes, woonachtig tot Brugge; Joannes De Baij, regent van de armeknegtjensstedeschole tot Brugge; Martinus Vandermeersch, ex-Capucijn, - fol. 22 - woonachtig tot Kortrijk; Gaspar Van Sauter, ex-Capucijn, woonachtig tot Kortrijk; J. Desmet, capelaen in Kortrijk, woonachtig aldaer; Jacobus Blancet, kapelaen in Kortrijk, woonachtig aldaer; Jacobus De Neve, pastor, woonende tot West-Capelle; Petrus Jacobus Asaert, pastor tot Haringe, wonende aldaer; Albertus Josephus Floteeuw, vicaris, woonachtig tot Beveren, kanton van Haringe; Philippus Benedictus Reijphens, vicaris tot Stavele, kanton van Haringe; Jacobus Alexander Hosdez, deservitor, woonachtig tot West-Vleteren, kanton van Haringe; Albertus Neut, pastor, woonachtig tot Proven, kanton van Haringe; Joannes Josephus Reijphens, vicaris, woonachtig tot West-Vleteren, kanton van Haringe; Philippus Dumont, pastor van Mannekensvere, woonachtig aldaer, kanton van Nieuport. De naervolgende vier priesters zijn nog alhier in 't correctiehuijs verbleven. Lucius De Vos, ex-Capucijn, woonachtig tot Kortrijk; Joannes Moke, gewesen deken van 't kapittel tot Thourhout, woonachtig tot Thourhout; Joannes Stevens, ex-Predikheer, woonachtig tot Kortrijk, ende dit om reden dat dese drij zestig jaeren oudt zijn, en Franciscus Janssens, pastor, woonachtig tot Lichtervelde, kanton van Thourhout, om oorsaeke van siekte. Aldus ziet men ons zonder zelfs te weten de redens waerom ons allengkens van alle de geestelijcke van ons ongeluckig Nederland berooft worden. | |
(4 april 1798)Op den 4 april zijn bij hallegebode bij orders van 't Directorie van Parijs de volgende besluijten afgekondigt, behelsende hooftsaekelijk het eerste besluijt dat alle buspoermakerijen en salpeterrafinaeden moeten gesloten worden 10 daegen naer de publicatie deser, dat alle materien daertoe dienende moeten overgegeven worden aen de republijke die ze volgens prijsije zal betaelen; dat niemant zonder oorlof buspoeder verkoopen mag, nog meer dan 10 pond buspoeder in hunne huijsen hebbenGa naar eind(16). Een tweede besluijt behelst de instelling van eene wijtloopige wet van het segelregt dat op de speelkaerten zal ingevoert worden; welke wet in zijn geheel in de 415 gasette van Gend van date den 5 maerte 1798 kan gesien wordenGa naar eind(17). | |
(5 april 1798)Op den 5 april zijn bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van 't Directorie de twee volgende besluijten afgekondigt, behelsende eenen uijttrek van de wet van den 5 november 1790, hooftsaekelijk luijdende als volgt: de nationale vergaederinge verklaert dat zij verstaet voor nationaele goederen: 1ø. alle de goederen der kroone, 2ø. alle de goederen van de gewesen princen van den bloede, 3ø. alle de goederen der geestelijkheijd, 4ø alle de goederen van de bisschoppelijkke seminarien, etc.; en verders: de nationaele vergaederinge decreteert dat de geseijde nationaele verklaerde goederen van dit moment af verkogt zullen worden en middelertijts door de administratien bestiert wordenGa naar eind(18). Een tweede besluijt behelst van 9den pluviose lestleden, eene wijse op welke de vereffeninge van de agterstellen van de publijke schult zal gedaen wordenGa naar eind(19). Heden zijnde den zoo pligtigen feestdag van wittendonderdag, wanneer men voorheen zoo menige kerkspligtigen besonder in onse cathedraele kerke zoo wegens het wijden van 't H. Chrisma, H. Olie, etc., door den bisschop saeg als eene menigte andere kerkelijcke pligtigheden welke men niet alleen op heden maer geduerende de heele goede weke in de voorgaende geluckige tijden saeg plegen, is nu ongelukkig alles zoodaenig onderbleven in onse H. kerken, zoo alsof zulks noijt hadde gepleegt geweest. Alleenelijk heeft men op heden de zoogenaemde drooge diensten zonder priesters in vijf onser parochiale kerken sien plegen waer geene beeedigde priesters in welke van ider men schoon opgeregte H. graeven ter gedagtenis van de doodt Christus heeft sien opregten, zijnde alleen in de kercken van O.L.V. en St.-Salvators geen de minste kerkelijcke pligtigheden gepleegt geworden. 424 gaset van den 5 april, etc. | |
(6 april 1798)- fol. 23 - Op den 6 april met het aenbreken van den dag, ontdekte men in het water verdronken leijdende van de zoogenaemde Loskaeije of Augustinereije naer de Carmesbrugge den soon van d'heer Vandepitte, oud circa 21 ... 22 jaeren, die van overlang met eene doofheijd is bevangen geweest naerdat den zelven doodt uijt het water getrokken was, zijn seffns door degone der tribunaelen alle mogelijcke navorschingen gedaen om te ontdekken of desen jongman bij ongeval verdronken is, welke gemakkelijk zoude konnen gebueren omdat er aen dit water met platte kaeijen met den grond gelijk zijn ofte dat hij door iemant in het water gesmeten is, welke het agterdunken te grooter makt omdat men bij den zelven op het uijt het water haelen nog juweelen nog gelt gevonden heeft, welke hij gewonelijk bij zig was draegende en op welke vervolgens alle mogelijcke naevorschingen zullen gedaen worden. Heden zijnde goeden vrijdag was den toestant der parochiale kerken gelijk gisteren in welke men door veele godvreesende met betraende oogen alle godtvrugtigheijd saeg plegen, wegens de gedenkenis van de doodt Christi die men voorheen zoo pligtig heeft zien vieren. Nu siet men ook met het grootste hertszeer de capelle van 't H. Bloet gelijk alle andere capellen gesloten, in welke op heden zooveele pligtige godtvrugtigheden ter eeren van 't H. Bloet ons heeren dat nu geborgen is, t'elken jaere gepleegt wierden. Het getal van godtvrugtige persoonen als buijtenlieden van alle kanten die gisteren tot laet in den nagt en heden van den vroegen morgen den ommegang van 't H. Bloet gingen, veele in de grootste godtvrugtigheijd en penitentie, is bijnaer onbeschrijvelijk door welke nu niet alleen de geheele godtvrugtigheijd tot desen weerdigen schat weggenomen is geworden, maer ook het heele welvaert door de menige vremdelingen die er aenkwaemen wegens het vertier weggenomen is, dusdaenig dat er eenen schiltwagt voor de gesloten capelle geplaest staet, die een getal persoonen die nog den ommegang gegaen hebben, niet heeft laeten nederknielen, maer door hem naer de kerke van St.-Donaes zijn versonden geworden. | |
(7 april 1798)Op den 7 april is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van het Directorie een besluijt afgekondigt, luijdende als volgt. Alle de borgers in de vereenigde negen departementen, staende op de provisionele rollen voor het jaer 5, moeten zoo haest dit tegenwoordig besluijt gepubliceert is, betaelen eene somme gelijk aen de vier vijfde van hunne impositien voor het jaer 4, die zij betaelt of moeten betaelt hebben uijt kragte van de provisioneele rollen die voor het jaer 5 gemakt zijnGa naar eind(20). | |
(8 april 1798)Op den 8 april zijnde den eersten pligtigen paeschdag die men voorheen met zooveele luijster en pragt in alle de menigte kerken die in wesen geweest hebben, heeft zien vieren, zoo door het luijden der klokken als alle andere godtsdienstige pligtigheden, heeft men heden alles zien onderblijven, behalvens de zoogenaemde drooge in musik zonder priesters die in meest alle de parochiale kerken gedaen worden. Nu zijn de ongeluckige tijden reets zooverre gekomen dat het vieren van den H. paesschen in eenige besondere huijsen waerdat er priesters woonen, die nu als kercken geworden zijn, moet gedaen worden, waerdoor den H. paesschen die bedektelijk moet geschieden, nu door geen vierde deel van 't volk van de stadt zal konnen gehouden worden. | |
(9 april 1798)Op den 9 april zijnde decadi den 20 germinal (keestmaendt) is als naer gewoonte op de dicadidaegen drij uren geduerende desen dag op 't carilion gespeelt en het groot drijcaleurig vaendel op den hallentooren en voor 't stadthuijs is opgesteken, nopende de verkiesingen door de electeurs die heden beginnen, die telkens door 't spelen van 't carilion aengekondigt worden. 425 gasette van den 9 april 1798. | |
(10 april 1798)Op den 10 april is op een schavot op den Burg voor het gewesen Landthuijs van den Vrijen gekleet in 't root door den scherpregter tentoongestelt Franciscus de Cueninck, soon van Ludovicus, oudt 28 jaeren, backer van stijle, geboortig van Dixmude en lest gewoont hebbende tot Rousselaere, overtuijgt van valsche Fransche tweestuijverstukken, zoogenaemt kluijten, te hebben geslaegen, door den criminelen regtsbank tot 6 uren tentoonstelling en de staffe van 15 jaeren in de ijzers veroordeelt zijnde. | |
(12 april 1798)Op den 12 april is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van het Directorie een wijtloopig besluijt afgekondigt raekende het toesicht over de besondere schoolen, huijsen van opvoedinge en pensionaten, etc. waer niet anders als de republicaensche sedeleer mag worden geleert en naer welke ten minsten alle maende op onbepaelde uren door de municipaliteijt inspectie zal moeten gedaen wordenGa naar eind(21). 426 gasette van den 12 april, etc., eerste van 23 germinal 6de jaer, zonder ander date. | |
(14 april 1798)- fol. 24 - Op den 14 april is vanuijt dese stadt Brugge naer Parijs vervoert eenen grooten schat van zilver en andere kostbaere effecten, welke over eenige alhier uijt Iper is aengebragt geworden, aldaer in de tevooren bisschoppelijcke kercke, gemest zijnde agter eenen bichtstoel en door de Franschen ontdekt zijnde. Desen schat is alhier binnen Brugge, gewegen en gewaerdeert geworden en is geschat weerdig te zijn hondertduijsent livres. Onder de besondere merkweerdige stukken die onder dezelve bewondert worden, merkt men aen een zilver gesmeet beelt, verbeeldende St.-Martinus en wegende 80 ponden in zilver, welke op besondere feestdaegen uijtgestelt wiert in de kercke en op vier wielen moest voorgetrokken worden. | |
(16 april 1798)Op den 16 april is in 't licht verschenen en uijtgegeven versaemeling sub N. te zien, het tweede deeljen van het voorgaende, voor tijtel hebbende ‘mag en moet men de misse hooren der priesters die den eedt gedaen hebben volgens de wet van den 19 fructidor’, uijt welke de belemmeringe en ondergang van onse H. religie hoe langer hoe meerder in 't daglicht wordt gebragt en waeruijt men klaer genoeg vooruijtziet dat er geen ander dienst meer dan door de beeegdigde priesters meer zal vermogen gedaen worden. Van den andere kant ziet men eene andere alzoo groote verwerring tegemoet in de tijdtrekening van jaeren en maenden welke men tot heden sedert de geboorte ons heeren Jesu Christi onderhouden heeft. Nu ziet men klaer dat er geene andere meer dan de nieuw opgerehte Fransche tijdtrekening zal vermogen onderhouden te worden reets voort de Gensche gasette van heden en de voorgaende geene andere daeten meer welke nu vervolgens aldus zal moeten aenteekenen een decreet in beijde die gasetten bekent gemakt, toont klaer aen dat alles volgens de Fransche tijdtrekening zal onderhouden worden en de oude tijdtrekening teenemael vernietigt worden. 427 gasette septidi 27 germinal 6de jaer. | |
(18 april 1798)Op den 18 april verneemt men zekerheijd uijt Blankenberge dat negen visschersschuijten welke op den vischvang uijtgevaeren waeren, door de Engelsche oorloogschepen, kruijssende alom voor onse kusten, met de manschap die er zig op bevint genomen zijn en als prijs naer Engeland opgevoert zijn. Zulks veroorsakt langs de zeekusten alom groote schrik en vreese, dusdaenig dat er nauwelijks meer schuijten durven uijtvaeren, waerdoor wij al haest van alle slag van zeevisch zullen berooft worden. Ook is de zee langs om meer onveijlig voor alle koopvaerdijeschepen, terwijl veele door de Engelsche genomen worden, waerdoor ook alles dat over zee moet aengebragt worden zeer schaers en dier wordt, de verwen, caffe, suijkers, thee en alle ander andere waeren van d'eerste nootsaekelijkheijd zijn meer als van de helft in prijs veraugumenteert en men voorsiet indien 't zij door vrede of een spoedigen oorloog van de Fransche tegen de Engelsche, waerdoor die ellenden alleen maer konnen eijndigen dat er geen waeren van d'eerste nootsaekelijkheijd meer zullen te bekomen zijn. Dus ziet men niet alleen de geheele H. kercke, de oude tijdtrekening, maer zelfs den heelen staet, door de Fransche tenietgebragt worden; zonder dat er bijnaer hope overblijft, ten waere de goddelijcke alvoorsienigheijd daerin ter hulpe kwaeme, van nog oijt te konnen herstelt worden. | |
(19 april 1798)Op den 19 april zijnde decadi, den 30 germinal zijnde (keestmaendt) heeft men den dag der decade met meerder luijster als de voorgaende zien vieren, het carilion heeft gespeelt drij uren op desen dag als naer gewoonte, dog men heeft meer drijcaleurige vaendels aen de huijsen zien waeijen, ook heeft men volgens het decreet de groote parade op de Mart door de militairen pragtig zien verricht worden. 428 gasette van decadi den 30 germinal 6de jaer. | |
(20 april 1798)- fol. 25 - Op den 20 april, 1 floreal (bloemmaendt) is 's morgens het groot vaendel op den hallentooren opgesteken geworden en geduerende drij verscheijde uren is er op desen dag op 't carilion gespeelt ter oorsaek dat op heden de nieuw gekose municipaele officieren in bediening, dog zonder openbaeren publijken toestant gestelt zijn. Dezelve zijn de burgers Jan Francois Le Doux en Pieter Deschrijvere, oude municipale; Joseph Van Heule, Jean Baptiste Ligtvoegt, Jean Baptiste Holvoet, Francois Van Praet, afwesig en Bernard Vandenkerkhove, demissionaris. Zoodat men heden ten desen eijnde geene andere openbaere pligtigheden heeft zien verrigt worden dat over jaer nogtans met groote pligtigheijd verricht was geworden. | |
(21 april 1798)Op den 21 april, gelijk de volgende daegen heeft men alhier binnen Brugge zien aenbrengen en in egte van vangenis bewegen meer dan 70 persoonen, zoo mans- als vrouwspersoonen, welke alle op verscheijde waegens geseten waeren en die alle van moordaedigheden en dieverijen verdagt zijn. Om dese benden te ontdekken en te verspreijden, heeft zig een detachement voet- en peerdevolk van de Fransche troupen met vijf stukken kanon begeven naer den bosch van Wijnendaele en dezelve gelijk eenige verdagte huijsen aldaer ontset hebbende is het voetvolk gewaepent in den bosch gegaen die door het peerdevolk ontset was en door desen middel is het meeste deel der bende die er zig ophiel aengevat geworden. De wegen waeren aldaer zoo onveijlig geworden dat geene reijsers nauwelijks meer desen wijtuijtgesterkten bosch dorsten passeeren om de moorderijen en stroperijen die er begaen wierden. Wenschelijk waere het dat door desen middel alle de complicen van die bende moorders mogt ontdekt worden. | |
(22 april 1798)Op den 22 april zijnde sondag was men naer den noen door de geheele stadt als door eenen blixemslag getroffen op het hooren luijden op de gewone ure van de werkklokke die nu nog d'eenigste klokke is die men daegelijks hoort luijden welk geluijt ook 's avons ten 7 en half uren herhaelt wiert. Zulks ziet men als een klaer voorteeken aen van de geheele vernietinge van de sondaegen en andere feestdaegen der Heijligen, die geduerende het jaer geviert worden en vervolgens als den volkomen ondergang van onse geheele H. religie, want volgens een Fransch decreet dat eerstdaegs zal gepubliceert worden, zullen ook de martdaegen volgens den loop van elke decade verandert worden, waerdoor men geheel buijten de gewone tijdtrekening zal gestelt zijn en alhaest niet meer weten welken dag van de weke men zijn zal, welke den volkomen middel is waerdoor de gedagtenis van de heele H. religie, die ons van onse voorvaderen met zooveel eerbiedigheijd ingeplant is, zal ten onderen gebragt worden. | |
(23 april 1798)Op den 23 april is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van de municipaliteijt de volgende waerschouwinge bekent gemakt: wij komen van te ontdekken dat er in dese commune keijserlijcke halve croonen circuleeren en wij spoeden ons om U daeraf kennis te geven, opdat gij U zoude wagten van degone die se uijtgeven. Degone deser stukken die ons in de hand gevallen zijn draegen alle het getal van 1764 maer wij vermoeden dat er ook zijn van diversche andere jaeren. Zij zijn van een fijn en zeer klinkende tin, gegoten in formen op de printing van de waere stukken, zoodaenig dat zij redelijk wel naergemakt zijn, voor wat aengaet de uijtkomende deelen, uijtgenomen het cordon, waervan de letteren zeer duijster en onleesbaer zijn. Benevens de sorgeloosheijd van het randschrift, de ligtheijd deser stukken, hun blauwagtig caleur en eene zeer sterke tinreuke, als men ze een weijnig tusschen de handen vrijft ontdekken klaerlijk het metael waeraf zij gefabriqueert zijnGa naar eind(22). Een ander wijtloopig besluijt van de minicipaliteijt afgekondigt behe(l)st verscheijde maetregelen die er genomen zijn voor de bakkers, nopende het gewichte van het broot dat zal geschikt worden volgens de graenmarten en hoe de brooden elk met ringen volgens de weerde der zelve zal moeten geteekent wordenGa naar eind(23). 429 gasette van quartidi den 4 floreal 6de jaer. | |
(24 april 1798)- fol. 26 - Op den 24 april 's morgens korts voor vijf uren was er eenen swaeren brand ontstaen in de schuere, stallingen en andere agtergebouwen van de herberge Den Witten Beer, gelegen buijten de Smedepoorte. Dit huijs van andere afgele(ge)n staende, waeren de vlammen reets door de daeken verheven eer men zulks ter deeg gewaer wiert omdat eenider nog in ruste was, geluckig waeijde den windt uijt het noorden, zonder welke het groot voorhuijs ook seffens den roof der woedende vlaemmen zoude hebben geweest en met de persoonen zelfs die er in woonden zoude konnen verbrant hebben al er nu veele persoonen zoo van dese stadt als omliggende huijsen toegekomen waeren was d'eerste voorsorg van alle de muebelen uijt desen huijse die reets van agter brande te bergen waernaer uijt dese stadt Brugge brandspeijten en alle het noodig getuijg bijgebragt zijnde, de daeken van d'agterhuijsingen, stallen en schueren wierden afgetrokken, waerdoor het nog gelukte dat het voorhuijs behouden wiert. Naer tot ontrent den 7 uren een geweldige schaede toegebragt te hebben, want behalvens de gebouwen is er onder andere door de vlammen verslonden eene menigte hoeij en stroeij, gesaegde planken, rebben en timmerhout, de schaede overgroot zijnde, zonder dat iemant kan agterhaelen door welken toeval desen brant is veroorsakt geworden. | |
(26 april 1798)Op den 26 april heeft men wederom binnen dese stadt Brugge uijt den bosch van Wijnendaele op waegens zien aenbrengen 17 ... 18 persoonen, zoo mans als vrouwen, alle verdagt van geweldigheden, dieverijen en moorden, de gevangenissen zijn reets zoo vervolt dat eene menigte in de cordugarde op de Vrijdagmart in de kelders en waer er plaetse is moeten opgesloten worden. 430 gasette van septidi den 7 floreal 6de jaer. | |
(27 april 1798)Op den 27 april stont 's morgens op de Mart voor den vrijheijdtsboom geplant de guillottinne, deweijl gisterennaermiddag uijt Parijs was aengekomen de sententie des doodts van den moorder van welken hiervooren fol. gehandelt, wegens het appel dat hij ingestelt hadde, als zonneklaer gebleven zijnde dat hij eene dogter welke hij hadde gevreijt om't gaen met eenen anderen jongman onmenschelijk vermoort heeft, zoodat het appel welke desen jongelink maer oudt zijnde 21 ... 22 jaeren hem geensints heeft konnen verschoonen. Ontrent kwaert voor vier uren wiert desen moorder met geschooren hoofde en met een rood hemde bekleet op eenen waegen gebragt op de Mart tusschen eene versaemelde wagt militaire voet- en peerdevolk en eer dat het kwart voor vier uren gewekkert was, was zijn hooft onder het ijzelijk mes der guillottine gevallen waernaer zijn hooft en lichaem zeffens in eene daertoe bereijde mande geleijt wiert, die seffens naer het kerkhof van St-Salvators gevoert wiert, alwaer hij eerdat het vier uren geslaegen was zonder eenige geestelijcke ceremonie in eenen daertoe bereijden put is begraeven geworden. Men heeft aengemerkt dat desen menschenmoorder, onder den toeloop van eene overgroote menigte menschen vanuijt de vangenisse naer de plaetse der executie vervoert wordende, alleen op den waegen sat zonder eenige geestelijcke persoonen die hem in desen schrikkelijcken oogenblik des doodts eenigen troost konden geven en dat hij aldus gewillig zijn leven geeijndigt heeft. Nogtans weet men dat een constitutioneelen priester genaemt Bonaventura van de Discalsen hem in de gevangenisse van de noodige sacramenten heeft mogen administreeren en dat hij dezelve gewillig ontfangen heeft. | |
(28 april 1798)- fol. 27 - Op den 28 april zijnde saterdag ende martdag heeft men voor d'eerste mael misschien sedert d'instelling der marten binnen dese stadt het carilion hooren ophouden dat gewonelijk van 11 tot 12 uren speelde. Zulks aensiet men als het zekere voorteeken aen dat de martdaegen, maenden, weken en daegen zeer haest staen verandert te worden, dusdaenig dat men als in eene nieuwe weerelt staen te leven terwijl de tijdtrekening sedert de geboorte Christi nu 1798 jaeren ingevoert teenemael door de Fransche die nog religie nog hemel herkennen teenemael staet afgeschaft te worden. Om de volgende nogtans Fransche bueselingsfeest, toegewijt aen d'egtgenooten of getrouwde, die morgen zal geviert worden, wiert desen avond ten ses uren het vaendel op den hallentooren opgesteken en de groote vlagge voor het stadthuijs gehangen wanneer ook van ses tot agt uren van desen avond op 't carilion gespeelt wiert. | |
(29 april 1798)Op den 29 april zijnde sondag en decadi den 10 floreal (bloemmaendt) wiert 's morgens van 6 tot 7 uren de feest der egtgenooten door het spelen van 't carilion aengekondigt, welk gespel geduerende den dag op verscheijde uren herhaelt wiert. In den naermiddag vergaederden de members van de geconstutioneerde magten met hunne vaendelen op den Burg, waer de feest ten bijzijn der troupen door verscheijde aenspraeken, patriotique gesangen en differente soorten van musik in goede order ter uijtvoer gebragt wiert. | |
(30 april 1798)Op den 30 april, meijavond, gelijk op den volgenden meijdag die voorheen zoo luijsterlijk zoo door het spelen van 't carilion als andere vermaekelijkheden plagt geviert te worden, is nu alles op eene zoodaenige wijse onderbleven alsof noijt de vruegdemaendt van meij en zoude medegerekent geweest hebben. 431 gasette van primidi den 11 floreal 6de jaer. |
|