Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1795 en 1796

[Februari]

(13 februarij 1795)

- fol. 329 - Op den 13 februarij saeg men voor d'eerste mael sedert ontrent agt weken de Gendsche en Oostensche bargien⁽³⁾ afvaeren, terwijl men nu reets sedert vijf daegen een gewenscht doeijweder ontmoet heeft, waeruijt men siet d'almogentheijd van Godt, en dat alle de vrugteloose poogingen die er met d'ijsbrekers geduerende den vorst gedaen geweest hebben, vrugteloos zijn geweest. Op heden nogtans was men in de grootste verslaegentheijd gedompelt op het zien hernemen van het seltsaemig winterweder, hetzelve heden wederom in een fel sneeuwweder verandert zijnde. Des anderdaegs 's morgens was alles wederom toegevrosen en desen vorst continueerde tot op den 18 februarij met zoodaenige hevigheijd dat wederom de bargien bleeven stil liggen. Het weder op heden en de drij volgende daegen wederom in sneeuwweder verandert zijnde, met eenen zoodaenigen fellen noordenwindt dat het zoo kout was als dat het op eenige daegen van desen winter geweest heeft, totdat het eijndelinge naer het uijtstaen van alle rampen en miserien - fol. 330 - in dese ongeluckige tijdtsomstandigheden en winterweder zonder voorbeelt aen den Almogenden Godt behaegt heeft op den 23 februarij onse landtsstreken met een gewenscht doeijweder te segenen. Uijt welke men verhoopt dat den in alle deelen lijdenden koophandel, die door het toevriesen der waters nu sedert meer dan 10 weken gestremt licht, zal gaen herleven en dat de eetwaeren van d'eerste nootsaekelijkheijd, die in alle deelen ontbreken, nu zullen gaen komen aenkomen, want zoo wegens de tijdtsomstandigheden als den vorst is alles en besonder den visch ontbrekende, want behalvens dat er geen gemeene of versche visch voor gelt te bekomen is, wordt d'oude molue⁽⁴⁾ en salm die er zeer schaers is tot 14 stuijvers het pond verkogt en alle ander waeren naer advenante. En dat de dierte in alles nog meer zal veroorsaeken is dat alom meest de aerdappelen en groensels vervrosen zijn, en niet zonder redens is men bevreest dat er door het nu weder doeijen en dan vriesen veele graenen, koolsaet en sucrioen zal vervrosen zijn, uijt welke dat Godt behoede den hongersnood algemeen zoude konnen worden.

(3) Zie Een trekschuit voor koningen. De Barge tussen Gent en Brugge, tentoonstellingscatalogus, Gent 1993.

(4) Molue: labberdaan, gezouten kabeljauw (DE BO, o.c., p. 709).

(28 februarij 1795)

- fol. 331 - Op den 28 februarij was het gewenscht doeijweder dat men tot heden ontmoet heeft, wederom tot elks groote verwonderinge verandert in een zoodaenig sneeuwweder en fellen windt dat de sneeuw zoo den grond niet teenemael hadde ontdoeijt geweest, meer dan twee voeten hoog zoude gelegen hebben. Dit weder continueerde tot laet in den avond, wanneer het andermael

[p. 102]

begon te vriesen, zoodaenig dat de straeten 's morgens wederom teenemael bevrosen laegen. Tot op den 5 maerte continueerde wederom dit seltsaemig vriesende weder, dog met zoodaenig geen hevigheijd dat de vaert der bargien gestremt wiert, wanneer het heden voor goet gelukt is een eijnde te zien van een langduerigen winter zonder bijnae voorbeelt.

Tusschen de menigvuldige rampen die door dit weder veroorsakt zijn, verneemt men nu schrikkelijcke ongelucken die zoo in Holant als d'overs van den Rijn, door d'overstroomingen zoo te lande als in de steden voorgevallen zijn. Eene saeke is er te bewonderen dat nu binnen dese stadt naer zoo een langduerige koude nauwelijks straeten gevonden worden waer niet verscheijde huijsen met de kinder- - fol. 332 - pockskens aengetast zijn, waerdoor niet alleen menige kinders, maer zelfs veele bejaerde persoonen aengetast en naer het graf gesleept worden. Welken buijtengewonen brant en besmettelijcke plaege in dit jaergetijde toegeschreven wordt aen d'alderongeluckigste rampen des oorloogs en imflammatie der locht, waeraen nu het ongeluckig Nederland maer al te veel is blootgestelt geworden.