Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1795 en 1796

[p. 99]

Daegelijcksche gevallen 1795

[p. 100]

Begin van 't jaer ons heeren Jesu Christi 1795
Jaerschrift
tUssChenIn 't aL Der strengste saIsoen VoorWaer, begInt hIer het eenDUIJst seVenhonDert en VIJfentnegentIChste Iaer

[Januari]

(1 januarij 1795)

- fol. 325 - Op den 1 januarij naerdat er op de laeste daegen van het gepasseerde jaer veele sneeuw gevallen was, begonde het wederom zeer hevig te vriesen, tot op den 6 deser, wanneer het weder in doijweder scheen te zullen veranderen. Tegens den avond wiert dese stadt met eenen zoo dikken smoor overdekt, dat men langs de straeten nauwelijks malkaer tegenkomende konde sien. Geduerende den nagt viel een soort van bremel⁽¹⁾ waerdoor 's morgens alle de huijsen en de vroeg uijtgaende persoonen zoo wit als duijven waeren, naer het vallen van welcke den vorst, met eenen zeer fellen windt, nog veel heviger als tevooren hernomen heeft, tot op den 12 deser, wanneer men seker meijnde - fol. 326 - het doeijweder getroffen te hebben, terwijl het heden tot laet in den avond, geduerende den geheelen dag regende, zoodat de hart bevrosen straeten reets zeer vuijl waeren, en begonden te ontdoijen, dog den volgenden morgen was tot elks verwondering alles wederom toegevrosen, zoodat op de straeten op het ontdoijede, andermael toegevrosen water, zoo gladdig was dat er 's morgens verscheijde ongelucken voorvielen en differente vroeg uijtgaende persoonen hunne armen en beenen braeken. Desen vorst continueerde andermael met eene groote hevigheijd tot op den 16 deser, wanneer het weder tegens den avond wederom in sneeuw veranderde, welcke tusschen nu en dan fel sneeuwen en vriesen continueerde tot op den 27 deser, wanneer het streng winterweder zonder voorbeelt deser eeuw in swaeren regen en doeijweder verandert was, wederom op den hart vervrosen grond, zoodaenig gladdig zijnde dat er wederom verscheijde ongelucken voorvielen. Geduerende dees ongeluckige daegen zijn er verscheijde persoonen, zoo binnen als buijten dese stadt, van d'overgroote koude - fol. 327 - teenemael doodtgevrosen zijn, gelijk ook verscheijde andere ongeluckig en zeer subitelijk overleden zijn.

Zoo groot heeft de vorst en koude deser daegen geweest, dat de zee zelfs zoodaenig toegevrosen is dat de Fransche legers met kanon- en bagasewaegens over dezelve zijn konnen trekken en door dien middel op minder dan vier weken de seven provencien van Holant en Zeelant verovert hebben⁽²⁾. Geene gepasseerde harde winters deser eeuw konnen aen het gepasseerde van desen winter vergeleken worden, waerdoor zulks verselt met de ongeluckige tijdtsomstandigheden, de schaersheijd van alle levensmiddelen overgroot is, temeer omdat veele landtvrugten besonder de aerdappelen reets op veele plaetsen vervrosen zijn.

(1) Bremel: rijm, L.-L. DE BO, Westvlaamsch Idioticon, Brugge, 1873, p. 187.

(2) Zie MV. 1795, f. 18, 19 en n. 9.

(28 januarij 1795)

Op den 28 januarij tegens den avond veranderde schielijk den westen windt naer den noorden en het begonde wederom hevig te sneeuwen, naerdat het sedert gistermorgen met eenen zeer hevigen regen bij uijtnementheijd gedoijt hadde, zoodaenig dat door de nog niet ontdoeijde daeken en goten veele huijsen en muebels beschaedigt waeren, en in veele - fol. 328 - huijsen d'overstroomingen

[p. 101]

zoodaenig waeren dat men het water heeft moeten te voordueren uijtvaegen, gelijk ook veele kelders zeer beschaedigt zijn, doordien alle waterloopen zoodaenig bevrosen zijn dat men dezelve niet seffens heeft konnen losmaeken.

(29 januarij 1795)

Op den 29 januarij 's morgens was men naer dit begonnen doeijweder in d'uijterste verslaegentheijd gedompelt, doordien men alle het tevooren ontdoeijde wederom zeer hart bevrosen saeg, waerom men in 't algemeen bevreest is zoo het vriesende weder nu wederom met hevigheijd begint, dat door het geduerig ontdoijen en dan wederom vriesen den geheelen gesaeijden aenstaenden ougst zal vervrosen zijn, van welcke ons Godt behoeden mag. Dit weder continueerde tot op den 3 februarij, dog zonder groote hevigheijd of windt, wanneer heden het weder geduerende twee daegen en nagten in een overvloedig sneeuwende weder veranderde, daernae scheen het alle daeg te zullen doeijen en 's morgens was alles vervrosen, zoodat alle poogingen die er met d'ijsbrekers gedaen worden, vrugteloos waeren, totdat het eijndelinge op den 8 februarij den Almogenden Godt behaegt heeft onse landtstreeken met een gewenscht doijweder te segenen.