Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1795 en 1796

[Maart]

(1 maerte 1795)

- fol. 45 - Op den 1 maerte wiert bij orders van de municipaliteijt bij hallegebode en trommelinge rond de stadt bekent gemakt eene zeer wijtloopige proclamatie hooftsaekelijk behelsende naer eenen wijtloopige opheldering van de gewaende vrijheijd en gelijckheijd die de Fransche legerbenden in de Nederlanden gebragt hebben, ziet de municipaliteijt met verontweerding dat menige ruststoorders die op alle manieren tragten omverre te werpen, zoo door de misagting der assignaten, het verbreijden van ruststoorende en oproerige sangenschriften en libellen⁽⁷³⁾, en het verbrijden der maeren dat de troupen van de geallieerde mogentheden tegens de poorten van de steden van 't Nederland zijn, etc. Om alle welke te voorkomen belooft de municipaliteijt eene premie van 400 livres aen dengonen die zulkdaenige zullen ontdekken, zoo verre dat zij in rechte overtuijgt worden, verwittigende ook eenider andermael dat er geen dixtinctie zal mogen gemakt geworden tusschen de assignaten en het gemunt gelt, op pene dat de strengste wetten tegens d'overtreders zullen werkstellig gemakt worden⁽⁷⁴⁾.

(73) Libel: schimpschrift, pamflet dat iemand op smadelijke wijze aanvalt.

(74) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 264r.-265r.; SAB., reeksnr. 122: Plakkaten, 2de reeks, reg. 39, nr. 38.; SAB., reeksnr. 123: Ordonnantiën, plakkaten, aanwinsten 1986, nr. 18v.

(2 maerte 1795)

Op den 2 maerte was wederom alle de wijkmeesters deser stadt gedrukt order toegesonden om binnen de twee daegen over te brengen eene lijst van alle de dischgenoten en werklieden van hunne respective wijken, aen alle welke men voorsiet alleen graen uijt het magasijn te zullen gegeven worden en dat de graenmart op saterdag voor alle andere als ordinaire zijn zal. C gasette van 2 maerte zijnde nu d'ander gasette om redenen als in den laesten N. XVI te zien, niet meer uijtgegeven geworden⁽⁷⁵⁾.

(75) De Gazette van Gend die hier volgens Van Walleghem ophoudt te bestaan is de zgn. ‘valse’ tegenhanger van de echte Gazette. Het stopzetten van het uitgeven van deze krant hield nauw verband met de afschaffing in februari 1795 van de Comités van Waakzaamheid in de Belgische steden. Deze dubbelganger, die gesteund werd door het Gentse Comité (zie noot 6), kende bijgevolg slechts een kort bestaan, nl. 16 nrs., van 1 januari tot 23 februari 1795.

(5 maerte 1795)

- fol. 46 - Op den 5 maerte zijn bij orders van de Fransche republicke bij hallegebode door de municipaliteijt afgekondigt twee wijtloopige ordonantien hooftsaekelijk behelsende eene wijtloopige aenwakkeringe waerbij alle landtslieden worden aengeport om gerustelijk met alle hunne waeren naer de marten te komen die door stoorenissen en beletselen van eenige quaedwillige sedert eenigen tijdt zijn onvoorsien geweest, hiertoe zooveel temeer aengewakkert wordende omdat er nu geene beletsels meer zijn nopende het maximum ofte requisitien die nu ten desen opsicht door de Fransche republicke

[p. 28]

teenemael zijn afgeschaft geworden⁽⁷⁶⁾. De andere proclamatie behelst dat alle degone in egtenis gestelt nopende eenige kwestien van het te vooren in wesen zijnde maximum, seffens moeten in vrijheijd gestelt worden en dat er aen alle saeken ten desen opsicht begonnen, geen het minste vervolg meer mag gedaen worden⁽⁷⁷⁾. CI gasette van 5 maerte, etc.

(76) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 265r.-265v.

(77) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 258v.

(7 maerte 1795)

Op den 7 maerte zijnde martdag begonde men de marten eenigsints te zien herleven, dog niet zonder groote moeijenessen die er als alom uijt de circulatie van de assignaten voorvallen, want alzoo er nog geen verschil tusschen d'assignaten en het gelt mag gemakt worden, betaelen veele quadwillige tegens 6 livres de Fransche kroone dat door de buijtenlieden in geltspecie gevraegt wordt.

(9 maerte 1795)

- fol. 47 - Op den 9 maerte wiert bij hallegebode en trommelinge rond de stadt van 't stadthuijs afgekondigt dat op morgen en overmorgen 's morgens en 's naermiddags zullen afgelevert worden in het magasin van overvloet in d'halle suijver rogge aen vier stuijvers par pont, welke zal afgelevert worden volgens de gefixeerde letters van de ses sendendeelen deser stadt (zooals in de publicatie gefixeert is alleenelijk maer aen die welke kaerten van hunne wijkmeesters ontfangen hebben)⁽⁷⁸⁾. CII gaset 9 maerte, etc.

(78) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 271r.-271v; SAB., reeksnr. 122: Plakkaten, 2de reeks, reg. 39, nr. 41.

(10 maerte 1795)

Op den 10 maerte zijnde decadi of den 20 ventose of windmaendt, genaemt lijne⁽⁷⁹⁾, toegewijt aen de kloekmoedigheijd zooals in den Franschen almanak kan gesien worden heeft men wederom aen alle de huijsen deser stadt het drijcaleurig vaendel zien waeijen en 's morgens en 's middags is als naer gewoonte op het carilion geduerende een ure gespeelt geworden.

(79) De benaming voor de decade die overeenstemt met 10 maart 1795 was cordeau: meetlijn, richtsnoer.

(12 maerte 1795)

Op den 12 maerte heeft men binnen dese stadt vernomen eenen afschrikkelijcke daedt, te weten dat gisteren tegens den avond in eenen gragt boven Maele langs den calsijdeweg leijdende naer Siseele gevonden is eene jongedochter, oudt ontrent 20 jaeren, aldaer in den gragt ongeluckig doodt liggende. In de schouwing der zelve heeft men ondervonden dat eene steek langs den nek - fol. 48 - dweers door de kele, dese ongeluckige het leven heeft doen eijndigen. Van den anderen kant heeft men ook in de schouwinge ondervonden dat aen dees zeker vermoorde groot gewelt moet aengedaen zijn, terwijl haere kleederen ten deele afgetrokken en ten deele geschuert gevonden zijn, hoewel het nogtans moeijlijk zijn zal te ontdekken of het militaire of andere zijn die dees grouwsaeme daedt hebben begaen, terwijl men haer dus doodt heeft vinden liggen.

Heden is in 't licht verschenen een aenbelange stuk, getijtelt: ‘Historie der gevangenissen van Parijs of, etc.’ met tijtelplaet welke versaemeling sub N. kan gesien worden en uijt welke men veele waerheden kan ontdekken van de ongehoorde vreetheden welke tot Parijs onder de bestiering van Robespierre gepleegt zijn. CIII gaset van 12 maerte, etc.

(14 maerte 1795)

Op den 14 maerte zijnde martdag saeg men de rust op de marten eenigsints beginnen te zien herleven terwijl er eenige waeren van d'eerste nootsaekelijkheijd door de landtslieden beginnen aengebragt te worden. Nu dat er geen questie meer is van het haetelijk maximum, mag elk van zijne waeren vraegen hetgone hij begeert. Zoo er ook geen questie meer waere van d'assignaten en men geene met hoopen vagebonden vonde die de landtslieden in gelt vraegende, au pair⁽⁸⁰⁾ betaelen zoude men alhaest op de marten het voorig order zien herleven want hierdoor nog veele buijtenlieden laeten van naer de marten te komen.

(80) Hier is bedoeld a pari, d.i. aan de oude ongunstige koers.

[p. 29]

(16 maerte 1795)

- fol. 49 - Op den 16 maerte vernam men 's morgens dat geduerende den gepasseerden nagt in het gebouw van de meijskensstedeschole op de Spinolareije⁽⁸¹⁾ eene merckelijcke diefte met verscheijde braeken begaen is, aldaer de weerde der gestolen effecten tusschen 4 à 500 pond groote gerekent wordende, bestaende in het gespaert drinkgelt der zelve meijskens en veele van hun effecten en lijnwaet, gelijk ook een partije spellewerk, gaeren en cantewerk, dat ook van meest alle de spellewerkkussens afgesneden was, want uijtbespuert wordt dat zulks van bekende dieven moet gedaen zijn, aengesien dat er een ettelijcken tijdt moet besteet geweest hebben om dit alle te ontweeren. Behalven dees diefte worden er daegelijks nog veele andere zoo binnen dese stadt Brugge als te lande begaen, waernae, dat zooveel te ongeluckiger is, weijnig of geen reserve door het magistraet van Brugge als 's Landts van den Vrijen gedaen wordt, omdat de onkundige members in hetzelve gestelt t'saemen geinclaveert zijn en maer eene wet op 't stadthuijs uijtmaeken⁽⁸²⁾; onder veele ander moetwilligheden die men verneemt te lande te gebueren, is er gisteren op de parochie van Ruddervoorde ook eenen man jammerlijk doodt gevonden die deerlijk vermoort is geworden. Ongeluckige tijden in welke de justitie in den grond is begraeven geworden. CIV gaset van 16 maerte, etc.

(81) Het huis nr. 13 aan de Spiegelrei werd in 1763 door Hendrik Pulinx gebouwd voor het college van de Engelse Jezuïeten, die er bleven tot in 1772. Van 1781 tot 1802 werden de gebouwen gebruikt als weeshuis voor meisjes (zie W. GOETGHEBEUR, Spermalie, één grote familie, Brugge, 1984, p. 77).

(82) Zie noot 21 en 71.

(18 maerte 1795)

- fol. 50 - Op den 18 maerte zijn bij hallegebode van 't stadthuijs afgekondigt door orders van de representanten van 't Fransche volk twee proclamatien behelsende dat alle waepeningen op de jagten verboden worden, onder welke benaeminge die zouden mogen wesen, en dat alle permissien ten dien eijnde gegeven worden ingetrokken, alwaer 't zelfs dat die door de generaels waeren gegeven, welke permissien binnen de drij daegen aen den generael Michoud binnen Brugge moeten overgebragt worden⁽⁸³⁾. De andere proclamatie behelst dat alle de besluijten nopende de vervoeringe der koopmansgoederen en levensmiddelen in het binnenste van 't Belsisch land zijn ingetrokken en wederropen, opdat in hetzelve land den koophandel met meerder gemak zal konnen voortgeset worden⁽⁸⁴⁾.

(83) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 277r.; SAB., reeksnr. 122: Plakkaten, 2de reeks, reg. 39, nr. 35.

(84) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 276r.-276v.; SAB., reeksnr. 122: Plakkaten, 2de reeks, reg. 39, nr. 36.

(19 maerte 1795)

Op den 19 maerte verneemt men dat geduerende den gepasseerden nagt wederom op de parochie van Lichtervelde een overgroote moetwilligheijd plaetse gehadt heeft. Twee moorders en dieven, een voorduer van een hofstede ingestooten hebbende, zouden man en vrouw, bewoonders van het huijs, teenemael vermoort hebben, die reets zeer geslaegen zijn, zoo de honden door hun gebas de naestwonende gebuers niet hadden ontwakt, die de moorders hebben verdreven, een gelaeden pistool en ander moortuijg agterlaetente in hunne haestige vlugt, zonder welke die twee persoonen vermoort waeren. CV gaset van 19 maerte, etc.

(20 maerte 1795)

- fol. 51 - Op den 20 maerte zijnde decadi of den 30 ventose of windmaendt van de zoogenaemde Fransche maendt volgens den almanak, genaemt planter⁽⁸⁵⁾, toegewijt aen de goede trouwe zooals aldaer te zien is, zaeg men wederom aen alle de huijsen deser stadt het drijcaleurig vaendel waeijen, dog op 't carilion wiert niet gespeelt, ter oorsaeke dat den commandant Lacombe der stadt Brugge zig onpasselijk bevint, waerom sedert agt daegen ook is verboden geworden dat er op d'uren en half uren op 't carilion gespeelt wordt, zoodat alles nu zoo stil is alsof het in de goede week zoude zijn.

(85) De benaming voor de decade die overeenstemt met 20 maart 1795 was plantoir: pootstok, pootijzer, plantijzer.

(21 maerte 1795)

Op den 21 maerte was er in den morgen een groot derancement op den martdag uijt hoofde dat alle de troupen deser stadt, zoo voet- als peerdevolk, meer als drij uren op de Mart geplaest wierden om revue te passeeren, waerdoor het meederen deel der kraemen niet zijn konnen gestelt worden. Men zegt dat de troupen deser stadt alhier in besetting liggende, orders hebben gekregen om bij

[p. 30]

de vereenigde Fransche legers aen den Rijhn op te marcheeren, waer men reets versekert groote ataquen tusschen de vereenigde legers voorgevallen te zijn, dat men voorsiet indien den vrede waervan nog veel gesproken wordt, niet tot stant komt, dat aldaer merkweerdige batalien staen te gebueren en dat hieruijt het geluk of ongeluk van de Nederlanden, die zonder een vaste regeering niet bestaen konnen, zal gaen beslist worden.

(22 maerte 1795)

- fol. 52 - Op den 22 maerte gebuerden in den naermiddag moetwilligheden die voor dese stadt, dat den hemel behoeden mag, de grootste ongelucken konnen teweeg brengen. In d'herberge de Palinkpot buijten de Catalinepoorte⁽⁸⁶⁾, eene bende keijsersgesinde deser stadt, geassisteert door een trop jongers met knosse-stokken een tonne bier opgeleijt hebbende, zijnde dezelve half dronke zijnde gegaen naer het Peerdeken buijten de Gendpoorte en hebben aldaer een soort van camp geformeert en de Franschgesinde aldaer vergaedert en die in menige in die herberge verkeeren ingesloten, naerdat die herberge dus omringt was, zijn 20 à 25 van die keijserlijcke oproermaekers binnen gegaen en hebben de duer van de vierschaerkaemer⁽⁸⁷⁾ ingeslaegen, zoodat er tusschen beijde partijen hevige daedelijkheden voorvielen en verscheijde gekwest wierden. Intusschertijdt van welke rapport naer den commandant deser stadt gemakt zijnde, is een verdeeling voet- en peerdevolk deser stadt daer nae toegetrokken en hebben seffens de Catalinepoort en Gendpoorte doen sluijten en de muijtmaekers verdreven, eenige die zij konden vastnemen bij den kop vattende en het overig deel verspreijdende, welcke tot op den 23 maerte geduerende den heelen dag geduerde dat de muijtmaekers hier en daer gevlugt, opgelicht en in egte van vangenis beweegt wierden waerdoor het op heden binnen Brugge zeer ongerust was. CVI gaset van 23 maerte, etc.

(86) De herberg de Palinkpot was gelegen rechtover de huidige Greenhillstraat te Assebroek.

(87) Met de Vierschaarkamer is vermoedelijk de gelagzaal van de herberg ‘Het Gouden Peerd’, in de volksmond ‘'t Perretje’ te Assebroek bedoeld, (zie J. DE SMET en H. STALPAERT, Assebroek, Brugge, 1950, p. 64 en ook R. BARREMAECKER, J.A. RAU en F. LAGAST, Assebroek. Geschiedenis van de Brugse Rand, Brugge, 1986, p. 32).

(24 maerte 1795)

- fol. 53 - Op den 24 maerte wiert bij orders van de representanten van het Fransch volk uijt Brussel toegesonden van 't stadthuijs afgekondigt de volgende proclamatie dat de representanten van 't Fransch volk met ongenoegen aensien dat er in veele plaetsen van de veroverde landen, sedert den inval der Fransche troupen in dezelve landen, nog geene vrijheijdtsboomen geplant zijn, waerom er aen alle de municipaliteijten der plaetsen geordoneert wordt, binnen dese decade eenen vrijheijdtsboom op te regten, waer zulks nog niet gedaen is en in d'andere plaetsen waer dat er eenen boom geplant is, eenen nieuwen op te regten, tot een nieuw vrijheijdsteeken, zullende naer d'uijtwerkinge deser uijt alle de plaetsen hier van door de municipaliteijten bewijsen deser uijtwerking moeten toegesonden worden⁽⁸⁸⁾.

(88) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 280r.

(25 maerte 1795)

Op den 25 maerte zijnde den feestdag van O.L.V. Bootschap wiert 's middags naer het lof vanuijt de parochiale kercke van St.-Salvators onder het spelen van 't carilion de processie als naer oude gewoonte langs den gewonen toer omgedregen⁽⁸⁹⁾, waeruijt genoegsaem te zien is dat hoewel de Fransche geene religie hebben, dezelve nogtans in alle deelen toegelaeten wordt.

(89) Vergelijk MV. 1791, p. 29 en n. 81, MV. 1792, p. 123-124 en MV. 1793, p. 38

(26 maerte 1795)

Op den 26 maerte wiert bij orders van de representanten van 't Fransch volk bij hallegebode afgekondigt dat de regtveerdigheijd aen 't order van den dag gekomen is en dat de municipaliteijten geordoneert worden te formeeren nieuwe tabellen van alle de requisitien die er gedaen zijn om hier door te konnen ontdekken de ongetrouwigheijd die verscheijde agenten in 't uijtschrijven der zelve gedaen hebben⁽⁹⁰⁾. CVII gaset van 26 maerte, etc.

(90) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 280v.-281r.

(27 maerte 1795)

- fol. 54 - Op den 27 maerte begonde men 's morgens op de Mart nevens den boom van vrijheijd te delven eenen grooten vierkanten put, welke desen avond vertrokken (sic) was, in welken put zoo men zegt sondag of maendag

[p. 31]

toekomende, met groote solemniteijt eenen nieuwen vrijheijdsboom zal geplant worden.

Bij orders van de municipaliteijt is heden bij hallegebode en trommelinge van 't stadthuijs afgekondigt dat op den 31 deser en volgenden dag in d'halle de suijvere rogge tegens ses Fransche stuijvers het pond zal afgelevert worden, alleenelijk aen de dischgenoten en andere behoeftige die kaerten van hunne respective wijkmeesters zullen bekomen hebben⁽⁹¹⁾.

(91) Zie SAB., reeksnr. 120: Hallegeboden, 1793-1795, f. 282r.

(29 maerte 1795)

Op den 29 maerte is aen mij als deken merceniers, gelijk aen alle andere dekens deser stadt, gelijk aen de wijkmeesters en substituten toegesonden een gedrukt versoekschrift om op morgen ten vier uren te compareeren benevens den eedt in 't stadthuijs om van daer de pligtigheijd van het planten van den vrijheijdtsboom bij te woonen, welk versoekschrift versaemeling sub N. kan gesien worden.

Heden zijnde Palmsondag is 's middags als naer oude gewoonte sedert de suppressie van die processie dezelve langs den gewonen toer verselt met het beeft van O.L.V. van de Seven Ween omgedregen; zonder dat het volkomen order en gestigtheijd eenigsints door Fransche troupen alhier in garnisoen liggende is gestoort of onderbroken geworden.

(30 maerte 1795)

- fol. 55 - Op den 30 maerte zijnde decadi of den 10 germinal of spruijtmaendt, genaemt griffel-ijzer⁽⁹²⁾, toegewijt aen de heldhaftigheijd, zoo in den almanak kan gesien worden, saeg men 's morgens aen alle de huijsen der stadt het drijcaleurig vaendel waeijen. Met het aenbreken van den dag wierden op de Mart gemakt drij theaters en van 11 tot 1 uren wiert op het carilion gespeelt. Om twee uren van desen naermiddag begonde het carilion onophoudelijk tot laet in den avond te speelen en van 4 tot 5 uren luijdeden alle de klokken der stadt. Alle het volk van de stadt was op de been om de volgende pligtigheijd te zien verrichten. Om 4 1/2 uren begonde den praeltreijn langs d'Hoogstraete over de Molenbrugge langs de Predikheersstraet en Wollestraet tot op de Mart in desen voegen: voorop reed eene garde te peert, speelende op timbaelen en trompetten, dan volgde een detachement Nationael uijtgelesen peerdevolk onser besettinge, agter dese alle de dekens der ambagten en neeringen deser stadt benevens hunnen eedt en alle de wijkmeesters en substituten deser stadt, welke om de menigte geen rang van toer en konden vervolgen, agter dese eene reek van schoon opgetoeijde jonge meijskens, die alle soorten van teekens betrekkende de vrijheijd draegden. Op een schoon geschilderden waegen bespannen met 6 schoon vercierde peerden volgde dan den vrijheijdtsboom, omringt met opcierde slaeven en mooren, agter den vrijheijdsboom volgde wederom een reeke schoon opgetoeijde meijskens draegende patrioticque teekens, nog andere ook de mooren - fol. 56 - en slaeven andere teekens van de gewaende vrijheijd draegende, agter dese volgde den commandant deser stadt met den heele etat major en agter dese alle de members van de municipaliteijt, met het drijcaleurig lint over hunne schouders geslaegen, gelijk ook waeren alle de schaedebeletters en andere bediende van de stadt. Den praeltreijn wiert gesloten door een ander detachement Fransch peerdevolk onser besettinge en een escadron voetvolk in de waepens. Aldus op de Mart gekomen zijnde wiert den heelen treijn tusschen het peerdevolk in 't midden derzelve afgeslooten. Den commandant en etat major plaetsten hun op eenen theater langs den eenen kant en de members van de municipaliteijt langs den anderen kant benevens de jonge maegdekens met hunne teekens. Op beijde dees theaters was geplaest een geschildert pedestal, waerin vuur brande en veel wierook ingeworpen wiert, dus van beijde zijden geduerende den tijdt van de pligtigheijd zeer rookende. Op den derden theater waeren geplaest alle de speellieden en musikanten deser stadt met alle soorten van musicale instrumenten die van den eenen kant en timbaelen en trompetten

(92) De benaming voor de decade die overeenstemt met 30 maart 1795 was couvoir: broedhokje. Hier vergist Van Walleghem zich: hij geeft de benaming (‘griffel-ijzer’) voor de decade van 30 Germinal III (19 april 1795), zie infra, n. 110.

[p. 32]

van den anderen kant, geduerende de pligtigheijd alle soorten van patrioticque airden speelden. Alles aldus op de Mart veerdig zijnde begonden wederomp alle de klokken der stadt te luijden en den ouden vrijheijdtsboom reets teenemael verdroogt, geplant met de roode mutse boven dezelve, als hiervooren fol. te zien, wiert seffens - fol. 57 - uijt den grond geworpen. Zulks verriet zijnde, wiert den nieuwen vrijheijdsboom, zijnde een spillerecht jongen eijkenboom, met schoon gesneden top, zonder eenige vercieringen of roode mutse op dezelve opgericht, zoo haest den zelven opgerecht was wierden alle de hoeden opgesteken en het geroep ‘Leve de republicke’ weergalmde de locht, zoo van den etat major, militaire, municipale bediende als Franschgesinde borgers en andere keijsersgesinde die wel hunne hoeden opstaeken om geene cretique te hebben, maer die hun geroep weijnig lieten hooren. Dit vruegdegeroep verscheijde mael herhaelt zijnde en den boom in d'aerde geplant zijnde, die rondom met gesneden gasons beleijt wiert, zijn zoo de overste militaire als municipale bediende van de theaters afgekomen en hebben hand aen hand rond den boom eene ronde geformeert, alle de jonge meijskens een mindere ronde tusschen hun rond den boom formeerende en hebben aldus een belaechelijk kinderwerk begonnen, meer als een halve ure in de beijde ronden als de kinders op St.-Pietersdag dansende, zoo d'overste militaire, borgmeester en alle de municipale bediende hier hunne manhaftige daeden laetende uijtschijnen met welke klugt alle welpeijsende niet anders konnen doen als den spot houden. Uijtgedanst zijnde is den aftogt van de Mart gedaen, in 't zelve order gelijk den praeltreijn die luijstelijk naer dezelve gekomen was, te weten langs de Philipstokstraete tot op den Burg alwaer den ouden vrijheijdtsboom in 't Vrije beweegt wiert. - fol. 58 - Op den Burg gekomen zijnde, plaetsen hun de municipaele bediende voor het Stadthuijs en voor het Vrije en bedankten zoo de militaire als de dekens, wijkmeesters als substituten over d'eere die zij hebben gedaen van die pligtigheijd te versellen. Des avons was er in 't Vrije tot slot van dit feest opgerecht een groot avondmael zoo van den etat major als municipale bediende, waer meer dan hondert couverts waeren die luijsterlijk uijtgevoert wiert. In de Vlaemsche Commedie der Holantsche acteurs⁽⁹³⁾, die nu niettegenstaende den vasten en goede week gehouden wordt zoo op de sondaegen als andere daegen der week, wiert desen avond vertoont ‘L'offerande de la liberte’, die geassisteert door alle de voormelde jonge schoon vercierde meijskens, zeer luijstelijk was terwijl het tonneel met decoratien betrekkende het feest verciert en alles luijstelijk uijtgevoert wiert. Nu zal men haest gaen zien of dees geplanten boom den tijdt zal nebben om te bloeijen, terwijl men van goederhant verneemt dat de troupen van de gealieerde mogentheden groote voordeelen op de Fransche behaelen en reets over den Rijhn getrokken zijn, door welke al haest alle die gewaende vruegdeteekens tot niet zullen gebragt worden. CVIII gaset van den 30 maerte, etc.

(93) De Brugse schouwburg of ‘de Comedie’ op de hoek van de Vlamingstraat en de toenmalige Eistraat werd net als het vorige seizoen van 14 oktober 1794 tot 6 april 1795 gebruikt door het gezelschap van de Rotterdamse familie Snoek, die daarmee het volledige toneelseizoen voor hun rekening namen, zie A. VIAENE, Frans toneelseizoen in de schouwburg te Brugge. 1793-1794, in: Haec Olim, XX (1970), p. 70-75. De programma's van het gezelschap, waaronder het hier vermelde, zijn bewaard in SBB., Van Huerne, 1795, nr. 112. Voor een algemeen overzicht van het schouwburgleven in die periode zie thans A. VAN DEN ABEELE, Het ‘Concert’. Van Brugse muziekvereniging tot schouwburguitbater, in: Brugs Ommeland, XXXIV (1994), p. 171-242 (vgl. p. 211: gegevens aan te vullen met de hier vermelde data).

(31 maerte 1795)

Op den 31 maerte en volgenden dag is de rogge in 't beste order in d'halle volgens de gedestribueerde kaerten uijtgegeven geworden.

Heden zijn van de Mart weggedaen de drij theaters zoodat den groeijenden boom nu maer alleen meer is blijven staen, welkers bloeijsel men hoe langer hoe meer hoort geen uijtwerking te zullen konnen hebben.