Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1787

(November)

Ordonantie op pene van de doodt van niemant op de marten in hunne waeren te schatten.

- fol. 393 - Op den 2 november wiert van wegens d'orders van d'heeren van 't collegie deser stadt Brugge aengekondigt bij hallegebode, trommelinge ende placaete⁽¹⁴⁸⁾ de volgende dringende ordonantie, hooftsaekelijk behelsende dat er zig voortaen niemant, wie het zal mogen wesen, meer en zal vervoorderen van de landtslieden, komende ter mart met hunne waeren, te insulteren, veele min hun hunne goederen af te perssen voor zoodaenigen prijs als zij begeeren ende voorgeven daervan niet meer te moeten ofte te konnen geven; gelijckelijk en zal zig niemant vervoorderen van eenige hoegenaemde insuriën de landtslieden aen te doen, veele min op forme van saemenrottinge op de marten te wandelen en malkanderen op te hitsen over eenige dierte der eetwaeren, zullende zelfs niemandt over dit point op de openbaere marten saement vermogen te spreeken, veele min malkander tot saemenrottingen op te hitsen ofte het doen - fol. 394 - van eenige faitelijckheden nemaer zullen als naer oude gewoonte de landtslieden gerust op de marten hunne eetwaeren moeten laeten verkopen aen zulkdaenige prijsen als zij met elkander daervan zullen konnen overeenkomen. Dit alles op pene van seffens geapparendeert te worden ende met zulkdaenige lijfstraffen (zelfs met degene der doodt) te worden gestraft naervolgens d'executie der faitelijckheden zulks zal vereijsschen.

Zijnde ook verders op den 3 november zooveel roggegraen als er voor 't armgemeente noodig was aen den prijs van 36 stuijvers de maete te koop gestelt om dus, zoo door 't een als door 't ander, alle de gevreesde oproerigheden en tumulten te voorkomen die voorseker op heden zouden uijtgebersten hebben zoo de rogge niet tot 36 stuijvers zoude te bekomen geweest hebben. Voor 't overig is alles op desen martdag zeer gerust afgelopen want over het gemelt placaet ende van de anderen kant tevreden omdat zij de rogge tegens 36 stuijvers konden bekomen, hebben gerust hunne eetwaeren gekogt en zijn als naer gewoonte zonder eenigen tegenseg naer hunne

(148) Zie: S.A.B., Hallegeboden, pf. 1786-1793, fol. 59. Plakkaten, 2^o reeks, reg. 36, nr. 84.

[p. 149]

huijsen vertrokken. Had er nu, lieven leser, den gepasseerden martdag eene zeer gevreesde tumulte moeten uijtbersten, waeraen zoude men de oorsaek hebben mogen toeschrijven? Zoude het alleen niet geweest hebben aen de laetdunkentheijdt van onse heeren regeerders, want wat kan men erger doen als een placaet ten voordeele van 't gemeente, nog maer vier weken gepubliceert, seffens in te trecken zoo alsof zulks noijt gepubliceert was, daer d'afdruksels nog aen d'hoeken der straeten geplakt staen? Wat kan men erger doen als seffens dit niet meer aentrekken en honderden nootlijdende dus seffens en op eenmael de rogge tot 42 à 44 - fol. 396 - stuijvers te doen betaelen in plaets van 36 stuijvers, daer menige tot het koopen der bakte, in meijning dat zulks was als de gepasseerde martdaegen, niet meer in hunne weijrelt hadden. Wegens dit alles laete ik den leser voor 't toekomende naer zijn goedtdunken oordeelen.

Hierop eenige bemerkingen gelijk op den afslag der malderije.

Op heden is ook voor d'eerste mael tot iders genoegen teenemael afgeslagen het recht van de maelderije, door d'heeren Staeten van Vlaender voor het heele landt vergunt; zijnde tot op heden sedert dit opgestelde recht in de jaeren 1740 betaelt tot twalf stuijvers courant voor ider hoedt graen ter molen gaende, welk jaerelijcks gepagt wiert door de molenaers deser stadt die gewonelijk behalvens de profijten voor hun, daervoor jaerelijcks bij pachte betaelden tusschen de 3 à 4000 ponden grooten courant (merckelijcke somme - fol. 397 - voor dese stadt Brugge alleen ende waeruijt den leser eenigsints kan afmeten de groote sommen van het heele landt welcke aen het inkomen van de provencie van Vlaender hierdoor vermindert zijn). Door desen generaelen afslag van dit maelderijerecht schijnt eenider hoe langer hoe meer tevreden gestelt te worden, zullende de gemoederen door den verderen afslag die men nog verwagt nog meer ende meer gestilt worden.

Nu ook geen misse van requiem voor d'overledene van 't generael kerkhof gedaen.

Heden, zijnde daegs naer Allerzieldag, en is er als over jaer, hiervooren fol. 16 aengewesen, geene misse van requiem in de kercke van 't beggijnhof gedaen ter gedagtenisse van de overledene op 't generael kerkhof begraeven; zijnde zulks wegens de alsnog volkomen opschortinge van dit kerkhof terwijl nu het begraeven der doode binnen dese stadt algemeen is; zelfs wordt er op de kerkhoven der cloosters publikelijk begraeven en over eenige daegen is er - fol. 398 - wederom eene religeusen nonne in 't Engelsch clooster in den pandt begraeven geworden. Wat het houden der zieloctaven aengaet, dese worden op dezelve forme als het voorleden jaer ter uijtvoer gebragt, gelijk ook hiervooren fol. 17 aengewesen is, ter oorsaeke dat er van de gesupprimeerde confreriën deser stadt Brugge nog geene op den ouden voet herstelt zijn.

[p. 150]

Disorder door 't vastnemen van een jongen voorgevallen.

Op den 4 november was er binnen dese stadt Brugge een aldergrootste disorder want eene wagt der stadtssoldaeten deser stadt op de Vrijdagmart eenen jongen vastgenomen hebbende voor aldaer met andere jongers te tuijsschen⁽¹⁴⁹⁾ wierden door meer dan duijsent jongers en meerdere opgevolgt en zoodaenig overrompelt dat zij, naerdat den hoedt van den vastgenomen jongen door de menigte in een huijs gesmeten was, genootsakt waeren den zelven - fol. 399 - jongen aen de menigte over te geven ende te laeten loopen, wilden zij zelfs hun leven behouden. Om alle welcke voorder onheijlen te voorkomen desen naermiddag en avont door eene dobbele wagt door de stadtssoldaeten is gepatrouillieert geworden.

(149) Tuischen is een soort dobbelspel spelen. (L.L. DE BO, Westvlaamsch idioticon, Brugge, 1873, blz. 1195).

Een vrouw verhangt zig zelven in de Lane.

Desen morgen verhing zig zelven ook binnen dese stadt zeer ellendig eene vrouwe wonende in de Laene, genaemt Talieu, welcke in haere keuken eene coorde aen de balk vastgemakt hebbende, zig op een taefel gestelt heeft, en dus het strop aen den hals vastgemakt hebbende, heeft zij de taefel omgeworpen en is aldus in het strop verworgt en eene zeer ellendige doodt gestorven. Dit hadde zij van over meer dan eene maendt in den zin gehadt van te doen en van haer zelven om te brengen maer was tot verscheijde mael op het uijtvoeren verhindert geworden.

Grooten prijs der loterije in classen gevallen.

- fol. 400 - Uijt de gasette van Gend van den 8 november heeft men vernomen hoe in de derde treckinge der loterije in ses dassen, hiervooren verhandelt fol. 381, ten comtoire van sieur P.C. Vercauteren op de Burgstraete tot Gend, door den nomber 11735 gevallen is den derden hoogen prijs van de classe van f.10000; zullende de treckinge van de vierde classe op den 19 deser en twee volgende daegen vervolgt worden.

De stadtssoldaeten veranderen van wagthuijs.

Met het begin deser maendt november is de wagt der stadtssoldaeten deser stadt Brugge andermael verplaest geworden, want alzoo hun wagthuijs sedert de suppressie der stadtswaterhalle verplaest was op de Mart nevens de poorte van de groote Halle, zoo zijn dezelve nu andermael verplaest geworden in 't wachthuijs in de Wollestraete, waer degene der vrije gilden of zoogenaemde patriotten hunne wagt gehouden hebben, wanneer dezelve afgedankt wiert.

[p. 151]

Rechtveerdige justitie gedaen binnen de stadt Brugge voor 't Landthuijs van den Vrijen op den 10 november 1787.

- fol. 401 - Omdieswille dat gij, Joannes Lansens, zoon van Pieter, oudt ontrent 29 jaeren, geboortig van Liswege ende lest gewoont hebbende ter parochie van Ramscapelle, lolledraeijer van stijle ende gij, Laurijns Vercruijsse, zoon van Laurijns, oudt ontrent de 40 jaeren, geboortig van Ramscapelle ende lest aldaer gewoont hebbende, boerewerkman van stijle ofte zoo gijli andersints met naemen ofte toenaemen moogt wesen genaemt, alhier present, uli beijde zoo verre hebt vervoordert van tegens de strenge wetten der placaeten den landtsbouw te bestelen ende uwen evenmensch dreijgementen, force ende gewelt aen te doen.

Wan of ten uwen laste volkomentlijk is gebleken dat gijli beijde tot alle dies hebt bestaen, - fol. 402 - wettelijk overtuijgt geworden zijnde van geduerende eene lange reeks van jaeren vede vrugten van den landtsbouw te hebben ontweert, voor uli gebruijk te hebben gehouden ende verkogt, tot zooverre dat gijli uwe gebuers tot diversche mael niet alleen groote dreijgementen hebt toegebragt, maer zelfs zeer hardelijk op den lijve hebt aengevallen omdat zij verdreijgden desen uwen diefachtigen handel te zullen ontdekken; eijndelinge altijdt voortvaerende van quaedt tot erger is het ten uwen laste gebleken dat gijli gesaementlijk in de maendt augusti lestleden op de landen op 't Haesegras⁽¹⁵⁰⁾ van het aldaer op zeijlen te droog liggende koolsaet in verscheijde stonden, zoo bij daege als bij nachte, hebt vergaedert en opgesaemelt tot thien hoeden en half van - fol. 403 - hetzelve koolsaet ende hetzelve verborgen gehouden hebbende tot in de maendt augusti. Daernae hebt gij, Joannes Lansens, hetzelve binnen de stadt Brugge aen sieur Rools, olieslaeger, verkogt voor den prijs van vijfthien guldens het hoet ende hebt hetzelve gevolgentlijk daegs daernae ter levering gebragt. Dog van officiewege agtervolgt wordende zijt gij naer de levering door den heer balieu van Cuijl van desen lande binnen dese stadt Brugge aengehouden geworden, niettegenstaende gij hem tot ses croonstukken beloofde zoo hij u zoude hebben willen laeten loopen; welcke niettegenstaende gijli beijde in egte van vangenisse zijt beweegt geworden.

Van alle welcke ten tijde van uwe detentie, zoo bij wettelijcke genomene informatién, uwe eijgene bekentenissen, als andersints, den rechter is gebleken - fol. 404 - om genoegen en zal straffen ingevolgen zijne majesteijts placaeten, andere in exempel. Zoo is 't dat d'heeren borgmeesters en schepen 's Landts van den Vrijen, gesien hebbende den schriftelijcken cremineelen heesch t'uwen laste gemakt ende beleden, condemneeren, zoo zij condemneeren bij desen, u, Joannes Lansens, zoon van Pieter, oudt ontrent 29 jaeren, geboortig van Liswege ende lest gewoont hebbende ter parochie van Ramscapelle, lolledraeijer van stijle, ende u, Laurijns Vercruijsse, zoon van Laurijns, oudt ontrent de 40 jaeren, geboortig van Ramscapelle ende lest aldaer gewoont hebbende, ofte zoo gijli andersints met naemen ofte toenaem moogt wesen genaemt, alhier present, van gebragt te worden voor den Landthuijs van den Vrijen op een schavot ende aldaer, ter discretie van schepenen, met roeden te worden gegeesselt; dies - fol. 405 - t'eijnden voor den tijdt van ses naereenvolgende jaeren te worden gecoloqueert in 't provencial correctiehuijs binnen de stadt Gend, om aldaer beijde ge-

(150) Het hazegras was een stuk polderland vlakbij en later binnen de stad Oostende. Nu is het nog een wijk en een parochie binnen Oostende. (K. DE FLOU, o.c., dl. 5, blz. 583).

[p. 152]

duerende dien tijdt nevens d'ander tugtelingen te wercken en gecoloqueert te blijven.

Aldus gedaen in gebannen vierschaere 's Landts van den Vrijen op den 10 november 1787 ende ten zelven daege geëxecuteert.

Den voormelden Laurijns Vercruijsse die eerst op het schavot het nootlot van zijne sententie onderging als minst plichtig en van den anderen verleijt, ontfing tot 62 slaegen die hij zonder het maeken van groot gewelt ende dog onder het vraegen om genaede aen d'heeren zeer gewillig ontfing; maer den anderen die de straffe van desen eersten gebonden aen de staek moest afsien, makte d'aldergrootste en belacchelijcke gestiën, zoodaeniglijk dat hij d'heeren en - fol. 406 - den scherprechter zelve tot lacchen verwekte. Want van als hij ging naer d'aflesing zijner sententie totdat hij zijn volkomen straffe onderstaen hadde, schreeuwde hij overluijt als eenen dwaesen; konnende den leser oordeelen welke bewegingen hij met handen en voeten makte wanneer hij zijnen medemaet de verdiende straffe zaeg onderstaen ende nog meer wanneer hij nu zelfs zijne straffe ontfing, eenider dus in plaets van tot medelijden tot lacchen verwekkende. Hij ontfing tot 74 slaegen; zeer gewillig naer de bekomen straffe, gelijk zijnen medemaet, aen d'heeren vergiffenisse op beijde hunne kniën vragende.

Den eerw. pater procurator van de Discalsen viert zijne jubilé.

Op den 13 november vierde binnen dese stadt Brugge zeer plichtiglijk en met vollen luijster zijnen vollen jubilé den zeer eerweerdigen pater Theophilus van den h. Joanne, volgens doopnaem genaemt Nicolaus Gellijnck, geboortig van Iseghem, procurator der eerweerdige paters Discalsen deser stadt, van den tijdt van eene vijftigjaerige - fol. 407 - religie onder hetzelve order ende van den tijdt van vijfentwintig jaeren te hebben geweest procurator ende bestierder zoo der taefel als ander nootsaekelijckheden van dit couvent.

's Morgens om elf uren wiert in de kercke der eerweerde paters Discalsen door den zeer eerweerden heer Eumanuel Presie⁽¹⁵¹⁾, prelaet der abdije van den Eechoute deser stadt, gedaen eene zeer plichtige misse die in volle musiek afgesongen wiert en tusschen welcke naer 't evangelie een schoon sermoen ofte lofdicht uijtgegalmt wiert, tusschen welcke ook den jubilant zijnen volle jubilé vierde. Konstrijk vercierde maegdekens droegen voorop de keerssekroon en jubelkruk, ook kostelijk verciert, geschiedende dit alles onder het geduerig luijden van alle de klokken van dit clooster en het onophoudelijk losbranden der canons. 't Eijnden der plichtige misse wiert den Te Deum Laudamus afgesongen en die plichtigheijdt geduerde tot naer den een uren.

D'Ezelstraete en ander omliggende - fol. 408 - straeten waeren geduerende den dag met honderden wimpels en vlaggen bespannen en de huijsen met alle vercieringen en jaerschriften konstrijk verciert, gelijk ook des avons veele vruegdevieren, pektonnen en alle bedenkelijcke illuminatiën aen d'huijsen en straeten ontsteken wierden. Des avons om elf uren wiert voor het clooster, gegeven door de gebuers, een zeer konstig vuurwerk ontsteken, 't goon den jubilant met zijne presentie vereerde. Zijnde op heden het pa-

(151) Zie voetnoot 45.

[p. 153]

reren en vieren grootelijcks verhindert geworden door d'onophoudelijcke regens, die heden geduerende den heelen dag ende nagt gecontinueert hebben, tot zoo overgroote schaede door het onophoudelijk aenhouden der regens dat men nu, indien 't Godt niet haest en behaegt van het weder te doen veranderen, men voor eenen volkomen ondergang der lantbouw bevreest is terwijl nog meer als d'helft der landen moeten besaeijt worden.

De voormelde jubelfeest wiert in 't couvent der Discalsen - fol. 409 - met een rijk opgetoijt trectement in den refter, die ook op 't alderieelste verciert was en alwaer 96 persoonen ter taefel waeren (daeronder gerekent de paters van 't gemelt couvent, den heer prelaet, de naeste vrienden van den jubilant en veele der aensienelijckste heeren deser stadt Brugge). Om welcke vruegdefeest te vereeuwigen ik hier nevens zal plaetsen het vruegdegesang, hetwelcke den voortreffelijcken lofdicht over taefel afgelesen eijndigde, voor hooftstof gehadt hebbende als dit volgende jaerschrift volgens den dicht:

Liedeken hierop en jaerschriften.

UWe geLUkkIge besIttInge, TheophILUs, DIe Is In CarMeLUs (maetgesang)

1.
Door een vijftigjaerig treden
in de Theresiaensche wet,
wordt Theophilus met reden
op den jubeltroon geset.
Eenen helft van dese daegen
heeft hij 't procurators last,
't goon aen hem was opgedraegen
heel sorgvuldig opgepast.
2.
- fol. 410 - Desen last nae welgenoegen
wordt van onsen jubelvrient
(niemant zoudt hij beter voegen)
tot hiertoe met lof bedient,
want hij doet op alle tijden
groote diensten aen 't convent;
niet en laet hij gaen besijden
waerin hij maer voordeel kent.
3.
In de bicht en predikstoelen
hadt hij eerst des priesterspligt
aen de zielen laeten voelen,
die hij bragt tot 's hemels licht;
maer gemerkt die beijde lasten
daer hij dan stak d'handen aen
niet zeer wel te saemen pasten
heeft hij 't eerste laeten gaen.
4.
't Is dan sonneklaer te merken
dat den weerden jubilant

[p. 154]

 

neerstiglijk heeft willen werken

 

t'allen tijdt en t'allen kant;

 

dus vergaert hij groote schatten

 

die hij naer dit traenendal

 

als de ziel verhuijsen zal.

 

5.

 

Veel geluks met goed en erven

 

(uijtgelesen vrient van Godt)

 

gij die wilt hiernae verwerven

 

voor uw alderbeste lot.

 

'k Wensche gij nog vijftig jaeren

 

tot een grooter zielprofijt

 

uwe schatten moogt vergaeren

 

nae de feest van desen tijdt.

finis.

den voortreffelijcken lofdicht eijndigt met het volgende jaerschrift:

t'WorD aLLes VergUnt Van De LIeVe neVen enDe NIChten.

Het seminarie-generael wordt opgeschort.

- fol. 411 - Uijt de Gendtsche gasette van den 15 november heeft men eijndelijk de langgewenschte tijdinge uijt Brussel ontfangen waerbij tot'er tijdt het seminarie-generael van Loven, dat met den eersten deser hadde moeten ter uijtvoer gebragt worden, ook tot de naedere bevelen van zijne majesteijt den keijser ende koning in volkomen opschortinge gehouden wordt (ziet den inhout deser verklaeringe in den Indicateur, het 18ste deel, bijvoegsel N.20, gelijk ook verscheijde zeer dringende representatiën welcke ten dien eijnde gerepresenteert zijn; konnende den leser aldaer ook zien den naem van den graeve van Trautmansdorff⁽¹⁵²⁾, etc., nieuwen benoemden minister voor de Nederlanden). Hiermede hoopt men die gewigtige saek ook te zullen vereffent worden.

(152) Ferdinand van Trauttmansdorff, geboren te Wenen op 12 januari 1749 en gestorven op 27 augustus 1827, behoorde tot de oude Oostenrijkse adel. In 1774 startte zijn diplomatieke carrière en in oktober 1787 werd hij door Jozef II naar Brussel gestuurd om er Belgiojoso te vervangen als gevolgmachtigd minister. Hij vatte zijn taak daar aan op een eerder moeilijk moment, gezien generaal Murray juist op eigen initiatief verkondigd had dat de oude voorrechten geldig bleven en de edicten afgeschaft waren. Murray werd onmiddellijk vervangen door generaal d'Alton en Trauttmansdorff moest ervoor zorgen dat de wil van de keizer uitgevoerd werd en de oppositie onderdrukt werd. Hij is in Brussel gebleven tot aan de Brabantse Omwenteling. (H. PIRENNE, art. Trauttmansdorff, in Biographie Nationale, dl. 25, 1930-1932, kol. 547-551).

Alle de dekens van Brugge ontfangen.

- fol. 412 - Op den 16 november 's morgens, met het aenkomen van de post van Gend, ontfingen alle de swaerdekens, hunne subalterne dekens en verscheijde particuliere deser stadt Brugge elck eenen toegesegelden brief (gedrukt met eene fijne letter op groot papier; d'adressen, hoewel van eene bequaeme handt, slecht en alle ongelijk geschreven), zijnde desen brief, hoewel ongetwijfelt binnen onse Brugsche mueren gedrukt en opgestelt, getitelt uijt Gend sonder date en d'afdruksels alle van iemant van onse medeborgers tot Gend in 't postcomtoir beweegt en vervolgens op heden volgens adres aen ider deken en particulieren bestelt geworden. Den inhout van desen brief is een versoek, of zoo men het naemen mag een schimpschrift, welckers wonderbaeren inhout - fol. 413 - ik hier van woort tot woort zal in plaetsen als te verwonderen voor de laetere tijden zijnde ende gecopiërt uijt eene orrigineele van die brieven die mijnen broeder sieur Bernardus van

[p. 155]

Walleghem, actueelen swaerdeken van den ambagte van de wollelaekenwevers binnen Brugge, gelijk ook in alle de gepasseerde troubele tijden, op heden, gelijk alle de andere dekens, ontfangen heeft. Luijdende dezelve woort tot woort aldus:

Een schimpbrief uijt Gend.

Gend den november 1787,

Mijn heeren, d'heeren swaerdekens ende respective dekens der ambagten, etc., van Brugge.

Mijnheeren,

Men staet alhier verwondert, den eenen zegt aen den anderen, hoe kan het mogelijk zijn in dese tijdtsomstandigheden dat de heeren swaerdekens en respective - fol. 414 - dekens van de stadt Brugge, de besitters der schoonste en aloude previlegiën die de Nederlanders hebben ende welcke weder den voorigen luijster bekomen hebben, hunne poogingen niet meer aenwenden om dezelve hunne previlegiën werkstellig te maeken ende zelve tot den uijtersten graedt te doen mainteneeren? Het is uli bekent dat onse medenederlanders, de lofweerdige Brabanders, aen niemant als aen hunne inboorlingen, Brabanders van natie, de emploijen of bedieningen in hunne staet en steden en laeten besitten.. Nogtans met leetwesen vernemen wij het contrarie van uwenwege.

De prueve is maer al te klaer t'onser kennisse gekomen dat uli admitteert en tollereert als architect of oversiender van uli stadt zekeren N. de Baraumont, geboren Brabander - fol. 415 - van natie. Niet dat men voor die brave uijtmuntende natie het schuldig respect en gedistingueerde grootachtinge zoude mogen manqueeren, verre vandaer, maer het is rechtmaetig en ingevolgen de previlegiën die keijser Karel den V aen Vlaenderen verleent heeft ‘dat degene, die ons Vlamingen uijt de emploijen in Brabant sluijten insgelijcks uijt onse emploijen of bedieningen uijtgestoten worden’. Dus dat den gemelden Baraumont niet langer en vermag te blijven continueeren zonder dat uli responsabel blijft wegens eene kleenhertigheijdt, dewelcke in het gevolg schaedelijk zoude zijn aen de generaele ingeborene deser provencie. Temeer de maniere op welcke den geseijden Baraumont aen dese bedieninge is gekomen ten uijtersten onwettig en suspect is, als - fol. 416 - daer ingedrongen door de genomen autoriteijt en protectie van den kolonel de Brou aen welcke onse opperhoofden in het generael maer teveel gedefereert hebben. Ondertusschen, wat heeft men gedaen om dese Baraumont emploij te verleenen? Men heeft eenen eerlijcken en zeer bequaemen uwer stadtgenoten, met naeme Drubbele, van zijne bediening berooft zonder reden, in den tijdt dat men alle reden hadde dusdaenige rare menschen te behouden en te considereeren. Is dat de maniere met dewelcke uli de inwoonders uwer stadt laet behandelen?

Hiermede niet genoeg. Sedert korten tijdt heeft men aen dito Baraumont nog confereert eene borgerlijcke bedieninge als directeur van de provenciale wercken. Hoe kan men zijne eerlijcke en bequaemere medeborgers zoo verre vergeten? - fol. 417 - Wij staen verbaest te hooren dat den zelven architect of overssiender de woninge van de stadt bekomen heeft; nu dat men voor den zelven de Baraumont zulcke groote onkosten maekt ten koste zelfs van de borgerije.

[p. 156]

't Is tijdt dat uli de wortel van dese onrechtveerdige behandeling afsnijt en verlaet uli niet op de opperhoofden van uli magistraet, want het zijn ongetwijffelt dese die zonder uli kennisse om eijgen geïntresseerde motiven met den kolonel de Brou, uli medeborger van zijne plaetse berooft hebben om eenen geaffideerden van hunne clicque daer in te dringen. Men hout hier voor seker dat het hooft van uli magistraet zig het opengevallen emploij van wijlent den directeur Pulinckx heeft aengemaetigt. Kan desen onderstelt worden hiervoor eenige bequaemigheijdt te hebben of zal Baraumont zijnen blinden - fol. 418 - leijdtsman zijn die men alhier zegt de bequaemigheijdt niet te hebben van den gemeensten werkman? Of is het in uli stadt genoeg het lucratif deel van de emploijen zig aen te maetigen, zonder daertoe eenige bequaemigheijdt te hebben, zelfs in den tijdt dat men reets zooveel emploij heeft als men vóór desen aen drij familiën heeft toegestaen! Alzoo gelooft ons dat zoo lang de hedendaegsche regeeringsform uli stadt continueert geen hope van beterschap te verwagten is en den eenigsten weg zoude zijn, dunckt ons, dat den derden staet van alle de steden en casselrijen van Vlaenderen met eene respectueuse vrijheijdt aen zijne majesteijt zouden vertoonen de eijgen carecteren, erkende bequaemigheden of onbequaemigheden, met des zelfs waere handelwijsen, opdat de steden, casselrijen en corporatiën van Vlaenderen mogen wederkeeren tot hunne previlegiën - fol. 419 - en oude gerechtigheden onder eene geruste police en rechtveerdige distributive justitie waerin het welvaeren van ons alle alleenelijk te vinden is. Wij hopen dan in korten tijdt de goede maetregelen die uli ten dien eijnde zult beraemt hebben te vernemen. Wij zullen van onsen kant tragten nievers in te kort te blijven om in cas van noodt gesaementlijk en kragtiger te konnen onse voorrechten hanthaven.

In afwagtinge van welcke blijven

het adres ofte opschrift was D.G....

Mijnheer, mijnheer van Walleghem, deken van de wollewevers op de Lange Reije tot Brugge.

Op den inhout van den voormelden toegesonden brief, voorseker van eene bequaeme handt opgestelt, laete ik den leser voor 't toekomende daer zelve over oordeelen, mij alleen vergenoegende met te zeggen dat er in dezelve veele tasbaere waerheijden vervat worden.

De vierde treckinge der loterije in ses classen tot Brussel gehouden.

- fol. 420 - Op den 19, 20 en 21 november is binnen de stadt Brussel op de groote saele van het stadthuijs gehouden de vierde treckinge van de loterije in ses classen, ingestelt bij opene brieven van zijne majesteijt den keijser en de koning van den 5 september 1786, ter presentie van den keijserlijcken en koninglijcken commissaris en van twee schepenen der stadt Brussel. Van de 30700 nombers die hun nog in het radt der fortune bevonden zijn er de twee eerste daegen deser treckinge 1000 nombers getrokken geworden en den derden dag 1100, behalvens 46 premiën voor d'eerste en de laeste biliëtten en voor en naer d'hoogste loten. Zijnde in dees treckinge gevallen voor f.461900 prijsen ende premiën. De vijfde treckinge zal ses weken hiernaer vervolgt worden, zijnde den nomber 37528 d'eerste deser - fol. 421 - treckinge uijt het radt der fortune getrokken geworden met de

[p. 157]

premie van f.1500 voor het eerste biliet. N.14674 is het laeste biliet geweest van den eersten dag met de premie van f.1000, N.37696 is het eerste biliet van den tweeden dag, uijtgekomen met de premie van f.500 en N.8756 is het laeste van den tweeden dag geweest met de premie van f.1000. N.8009 is het eerste biliet van den derden dag, uijtgekomen met de premie van f.500 en N.20964 is het laeste van den derden dag geweest met de premie van f.6000 voor het laeste biliet van de vierde classe. N.14080 is uijtgekomen met het hoogste lot van f.40000. N.15118 en N.31335 elck met de premie van f.1400 voor en naer het hoogste lot. N.36516 is uijtgekomen met den tweeden hoogen prijs van f.20000, N.32350 met den derden hoogen - fol. 422 - prijs van f.12000, N.23966 met den vierden hoogen prijs van f.7000, N.22603 en N.3554, elck met de twee hooge prijsen van f.5000; N.20037, N.8501, N.16024 en N.30473, elck met de vier hooge prijsen van f.3000; zijnde verders de nombers deser vierde treckinge in den Indicatuer niet medegedeelt geworden; ook hebbe ik tot nog toe niet vernomen waer dat er eenige besondere prijsen gevallen zijn.

Den knegt van sr. Galliard wordt in 't water gesmeten en ander moetwilligheden bedreven.

Op den 20 november gebuerde binnen dese stadt Brugge een groote moetwilligheijdt die voorseker geduerende desen winter d'ergste gevolgen voorspelt. Desen avont, twee moetwillige op de Leeuwbrugge staende, arretteerden eenen aldaer passeerenden jongelinck, zijnde den knegt van sieur Galiaert, bakker in de St.-Jacobsstraete, die in - fol. 423 - grooten haet onder het gemeen volk is omdat hij zig besonderlijk in de gepasseerde troubele tijden heeft laeten uijtschijnen als de meeste der plonderaers en moetwillige te hebben geapparendeert en opgebragt, terwijl hij zig zelfs beroemt alleen tot seventhien persoonen te hebben vastgenomen en opgebragt. Hebbende d'uijtwendige teekens die hij ten desen eijnde gebruijkt heeft als geweeren, weijmessen, sabers en stokken hem nog haetelijcker onder het gemeen volk gemakt, tot zooverre dat hij nu 's avons niet meer durft uijtgaen en zelfs in perijkel is van zijn huijs geplondert te worden. Zooveel is er af, dat de gemelde twee moetwillige den knegt voor den meester hebben vastgenomen en van de trappen verre in 't water gesmeten, zoodaeniglijk dat hij seffens zoude verdronken - fol. 424 - hebben, hadde hij door het afloopen der waters in 't slijk niet blijven steken waerdoor hij door zijn groot geschreeuw nog tijdig hulpe bequaem en gered wiert; want alhoewel de borgerlijcke patrouilliën nog alle avonden gecontinueert worden, hoort men bijnae daegelijcks van alle slag van moetwilligheden en aenrandingen des avons langs de straeten voorvallende, waervoor men hoe meer den winter naedert hoe meer bevreest wordt.

De confrerie van O.L.V.-Presentatie herstelt en hoedaenig de diensten uijtgevoert zijn.

Op den 28 november is in de parochiale kercke van St.-Jacobs geëijndigt d'octave van O.L.V.-Presentatie die men tot iders genoegen met overgroote solemniteijt heeft zien ter uijtvoer brengen, zoo ende gelijk gepleegt is ge-

[p. 158]

weest vóór alle de veranderinge, terwijl alsnu geduerende dees octave de lofbaere confrerie in haeren voorigen luijster en met alle de solemniteijt is herstelt geworden.