Spiegel der zeevaert

[p. 3]

Aen de welgheboren, edelen, erentfesten, weerden eersamen, wysen ende voorsienigen heeren, mynen heeren de Staten t'slants van Hollant, ende VVest-Vrieslant.

MYnen Heeren, gheleden ontrent twee iaren (als V.M.E. seer wel bekent is) hebbe ick onder de naem vanden Doorluchtighsten Hooch-gheboren ende Godtsalighen Vorst ende Heer, Mijn Heere de Prince van Orangien (hooger memorien) in drucke laten wtgaen een nieuwe beschryuinghe vande Zeevaerten, gheintituleert: Den Spieghel vande Zeevaert. Inhoudende onder anderen de gheheele Westersche Zeevaert met conforme Caerten van alle de custen ende stroomen daer by gheuoecht, wesende t'beginsel ende d'eerste deel der seluer. Vande welcke sijne Princelicke Excellentie (lof Godt) ons gansch ghenadelijck dede verstaen een seer goet ghenoeghen ende gonstelijck aenghenomen te hebben. Ende van welcker estimatie ende weerde dat de selue by de Zeevarende luyden ghehouden, ende noch dagelicx beuonden werden, sal V.M.E. wt andere beter verstaen hebben, dan my wel betaemt alhier te verhalen. Die ghemeyne fame ende t'gherucht, sulcx als noch tot mijne Kennisse ghecomen, heeft my wel eenen goeden moet connen gheuen, om desghelijcx vande Oostersche ende Noortsche custen te vertoonen: Want ick ten seluen tyde al het meestendeel vande Caerten daer toe dienende door neerstich ondersoeckinghe ende langhe veruarentheyt ghetrouwelijcken afgeteeckent, ende t'samen ghebrocht hadde, ten waer my d'experientie doen eerstmael gheleert hadde, dat t'veruolch van soodanighen werck ander onderstant nootsakelijck behoefde, dan mijn cleyne voorraet wel vermochte. Niettemin ouerdenckende dat eenen yeghelijcken gheouden is (wesende alleen niet voor ons selfs gheboren) t'zyne in t'werck te stellen, ende openbaerlijck int ghemeyn te brenghen, daer ander door gheholpen moghen worden, ende oock daghelijcx ouerstreden zijnde van veel treffelijcke personagien die niet ophielden my sulcx af te manen als bekend schulde, ende bysonder de Erentfeste ende hooch-gheleerden Heer Doctor Fransoys Maelson V.M.E. soo langhe continuelle iaren ordinaris ghedeputeerden Raet ende medebroeder, de welcke my in dese wercken met raet ende daet goede hulpe ghedaen heeft. Soo hebbe ick ten laetsten wt een ghewillich ghemoet ende gheaffectioneert hert tottet ghemeyne weluaren t'werck ter hant ghetrocken, niemant onghemoeyt latende, door wiens wetenschap ende versochtheyt ick verhoopte dattet mijn verbetert soude moghen worden: ende daer ouer mijn gansche vermoghen verstreckt, om pertinentelijck in druck af te veerdighen een volcomen beschryuinge vande Zee ende Zee-custen, soo verre alsse Oost ende Noordtwaert wt vanden onsen bezeylt sijn, want anders het op doen van een yegelijck lant, gronden,

[p. 4]

diepten, sanden, ende andere notabele ende merckelijcke particulariteyten niet bescheydelijck voor ooghen ghestelt moghen worden. T'ghene ick hier inne met grooten aerbeyt ende swaere excessiue costen hebbe connen t'samen brenghen. Hebbe ick niet weten wien bequamer te dediceren ende toe te eygehenen, dan V.M.E. om vele ende verscheyden redenen, ende voor allen t vast verbont ende coniunctie, de welcke onderlinghe is gheweest tusschen zijn V.G. (hoogher ghedachtenisse) ende V.M.E. ende ouer suclx desen tweeden deel vande Zeevaert tot een nader memoriael werde op ghedraghen, te meer soo t'allen tyden ende van ouder hercomen t'Admiraelschap vander Zee en de Graeffelickheyt van Hollant (de welcke V.M.E. teghenwoordich representeert) gheannexeert is geweest, ende oock rechtelijck competeert: tot welcken staet, ende tot de nauigatie dese beschryuinge nootsakelijck bouen al is dienende. Ick hebbe onnoodich gheacht eenich verhael te doen, hoe eerlick, heerlick, profytich ende nootsakelick die Zeevaert by menschen memorien altoos gheacht is gheweest, sulcx dat de Heerschappye ende ghewelt vande werelt daer aen ghenoechsaem dependeert ende hangt, alle andere redenen achter ghelaten, ghelijckerwijs wt de Historien vande Griecken ende Romeynen V.M.E. duysentmael beter dan my t'selue bekent is. Ende wille daerom V.M.E. onderdanich ghebeden hebben, dat de selue ghelieue dese anderde vrucht van t'cleyn verstant, dat my Godt de Heer alder Heeren ghegheuen heeft, te nemen onder haer protectie ende bescherminghe, omme daer van te weren alle onnutte wespen, die selfs niet voortbrenghen, maer alleenlick aerbeyden ende daer op wt sijn, om de vruchten van ander lieden neersticheyt, moeyten ende aerbeyt schandelijck tot haer te trecken. Voor de wangunstighe berispers, wil ick my met alle const liefhebbers troosten, ende na mijn dienstelijcke recommandatie. Hier mede,

Welgheboren, Edele, Erentfeste, weerde, Eersame, wyse ende voorsienighe Heeren, Bidde ick Godt almachtich V.M.E. te willen sparen in lanckdurighe ghesontheyt ende ghelucksalighe regeringhe. Datum tot Enckhuysen desen xvij. Julius. Anno M.D. Lxxxv.

V.M.E.

onderdanighen Dienaer,

Luycas Janssz Waghenaer.