Aenwysinghe ende onderrichtinghe deses boecx, ende het gebruyck van dien.
Omme desen Boeck naert behooren ende nuttelijcken te ghebruycken, salmen int eerste verstaen ende wel daer op letten, dat alle ghedaenten ende opdoeninghen van elck Landt, particulierlijck bouen inde Caerten oft daer de meeste spatie is, alleen ende vry gestelt zijn, oock altemet inde eerstvolghende Caerte om de bequaemheydt der plaetsen, soomen bemerckt dat de ghedaenten van Hollandt ende Zeelandt meest ghestelt sijn bouen inde spatie vande Caerte van Vlaenderen, soo hem de selue Landen alsmen die wter Zee eerst bekent, op doen ende vertoonen. Welcke kennisse men oordeelt wt de hoochten ende leechten, Bosschagien, Gheberchten, Torens, Steden, Capen etc. T'landt erkent sijnde, behoort den bedreuen Stuerman terstont te weten hoe hy t'selfde aen sal zeylen, op wat streckinghe vant Compasse de Hauen oft Riuiere gheleghen is, wat Bancken, Riffen, Clippen, t'sy onder oft bouen d'water hy schouwen moet, wat diepte ontrent t'selfde Landt is. Ende daer by comende wat Capen, Torens, Molens, Bergen oft Boomen, etc. hy ouer een brenghen moet omme t'rechte Diep te treffen: Moet oock verstaen, hoe de Zonnen int inne ende wtzeylen vande Riuieren vanden anderen gheleghen sijn. Sulcx inde verclaringhe van elcke particuliere Caerte pertinentelijck ende duijdelijck genoech gestelt ende te vollen wtghedruct is. Ende alsoo veel die persoonelijck noyt ter Zee gheweest en sijn (niet sonder redenen) hun souden moghen verwonderen, dese onse particuliere Caerten siende, waeromme op eenighe Custen, Riuieren ende andere binnelantsche wateren, de Steden, Toornen, Clippen ende andere mercken mettet opperste aen d'een sijde, nederwaerts schynen te staen, ende op d'ander sijde ter contrarien. Sal den onpartydinghen Leser ghelieuen te verstaen, dat wy (voor soo veel de Zeevaert lyden mach) 't selfde in onse particuliere Caerten gheschouwet hebben, dan overmidts de Schippers, Piloten, Boodtsghesellen ende andere Zeevarende luyden (diet meest aengaet) ende de Zee persoonlijck moeten ghebruycken, sulcx altijt gheuseert hebben, ende noch ghewoone sijn, ende door een cleyne veranderinge dickwils Schip ende goet souden moghen pericliteren. Hebbe (door oorsake van dien) t'selfde so schielijcken niet doruen veranderen, hoe wel wy nochtans sekerlijck weten dattet voor constige ende subtyle gheesten gheheel absurdt ende impertinent sal schynen te wesen, die wy midts desen ghebeden willen hebben t'selfde voor gheexcuseert te houden, op dat door onghewoonte ende alsulcke curieuse veranderinghe, de Zeevarende luyden (wt liefde der consten) in gheen confusie gheleyt en souden werden, waer door veel inconuenienten ende perijckelen mochten wtspruyten. Oock en sal hem niemant vervremden oft daer eenige Custen, Hauen, Landen, etc. soo juyst ende eyghentlijcken in haerlieder ghedaenten ende wesen niet op en deden als die in effecte sijn, ende in onse particuliere Caerten afghemalen staen. Hoe wel wy alle de selue in desen Boeck begrepen (bouen onse eyghen kennisse ende experientie) met diuersche Piloten ende beuaren Stuerlieden ghecommuniceert, vertoont ende na haerlieder memorialen ghecorrigeert die elcx int sijne, hen wetenschappe ende oordeele by brenghende alle dese particuliere Caerten voor goet ende perfect gheapprobeert hebben, waer nae wy de selue in deser forme hebben laten wtgaen, dan alsoo het menschelick is hem te vergrypen, ende den menschen niet alleen diveersche oordeelen, maer oock diveersche ooghenschijnlijcke ghebreken hebben, sal in desen moghelijck wel eenighe fauten gheuonden werden die den yuerighen Zeeman, nochtans door hulpe ende goede addresse van dese Caerten wel lichtelijck sal hebben te remedieren, want het minder conste is t'gheuonden te corrigeren dan van nieuws te vinden.
Auteursrechtelijk beschermd